۲ راهکار اضطراری عبور از بحران آبی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سخنگوی صنعت آب گفت: هر کسی بگوید آب راهکار ساده دارد و می‌توان با یک لیوان دارو مشکلات آب را حل کرد، اشتباه می‌کند؛ آب به جراحی قلب باز و تصمیمات بزرگ نیاز دارد.

وی افزود: مسئولان از هم اکنون خود را برای سناریوهای بدبینانه تأمین آب تهران، اصفهان، تبریز، اراک، مشهد و ... آماده کرده‌اند و اصلاً روی گزینه بارورسازی ابرها حساب باز نمی‌کنند. باید روی رخدادهایی با احتمال وقوع بالای ۹۷ درصد کار می‌کرد.

برای مقابله با بحران بی آبی باید مدیریتی جدی و قوی تر برای امروز می داشتیم؛ مدیریتی که با ارائه راهکارهای مشخص بتواند کشور را از بی آبی عبور دهد

محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی درباره راهکار اضطراری کاهش مصرف و استفاده بهینه از آب به «راهبرد معاصر» گفت: جمعیت کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون افزایش قابل توجهی داشته است، ضمن اینکه اوایل انقلاب 65 درصد در روستا فعالیت داشتند، مولد و 35 درصد دیگر شهرنشین بودند، درحالی که این روند برعکس شده است؛ به نحوی که 70 درصد جمعیت شهری مصرف کننده و 30 درصد جمعیت روستایی در کشور زندگی می کنند.

وی افزود: با گذر زمان و اتمام جنگ بحث گازرسانی، توسعه شبکه برق و آبرسانی شهری با افزایش لوله کشی آب در نقاط مختلف کشور دنبال شد. جمعیت ایران ابتدای انقلاب 35 تا 40 میلیون نفر بود، اما اینک به دو برابر آن زمان افزایش یافته، در حالی که منابع آبی به میزان رشد جمعیت افزایش نداشته است؛ بنابراین نمی توان کمبود یا محدودیت منابع آبی را صرفاً به فرسودگی زیرساخت ها ربط داد.

کارشناس انرژی عنوان کرد: فرسودگی یک شبه ایجاد نمی شود، زیرا در دهه های گذشته نیز معضل فرسودگی زیرساخت ها وجود داشت، اما اینکه چرا با گذشت زمان به سرعت ناترازی منابع آبی بیشتر شد، ناشی از موضوعات مختلفی است که بخشی از آن مدیریتی و بخش دیگری خشکسالی و کاهش نزولات جوی است که متأسفانه مدیریت ها براساس پیش بینی ها نبود و تدابیر لازم برای شرایط بحرانی اندیشیده نشده است.

مهرجو گفت: برای مقابله با بحران بی آبی باید مدیریتی جدی و قوی تر برای امروز می داشتیم؛ مدیریتی که با ارائه راهکارهای مشخص بتواند کشور را از بی آبی عبور دهد. به عنوان نمونه چین با 1 میلیارد و 500 میلیون جمعیت یعنی بیش از 15 برابر جمعیت ایران چگونه توانسته آبرسانی مناسبی به شهرهای مختلف خود داشته باشد؟ قطع به یقین با ترمیم و تأمین زیرساخت های لازم برای جداسازی آب شرب از سایر مصارف این موضوع محقق شده است.

وی تصریح کرد: در چین چهار نوع آب برای چهار نوع مصرف وارد منازل مسکونی می شود. یک خط  لوله برای شرب، شست وشوی ظروف با کیفیت مشخص، استحمام و استفاده از آب در سرویس بهداشتی، یعنی آب شرب در حمام و توالت استفاده نمی شود.

کارشناس انرژی عنوان کرد: با وجود اینکه مسئولان واقف هستند که کشورمان در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد، ولی نزولات آسمانی سال های اخیر بسیار کاهش یافته و گرمای زمین نیز افزایش داشته است؛ ضمن اینکه فرهنگ مصرف در ایران بسیار ضعیف است و در این زمینه فرهنگ رسانی قابل توجهی نداشتیم؛ چه اینکه لوله کشی آب شرب از آب حمام یا شستن ظروف و سرویس بهداشتی جدا نیست. با این رویه مشخص است میزان مصرف آب در کشور غیر استاندارد می شود و میزان مصرف آن هم در شرایط خشکسالی ما را به نقطه بحران می رساند.

وقتی برف و باران کاهش یاید، بحران کم آبی افزایش می یابد مانند امروز که تأمین آب مردم به بحرانی اساسی برای مسئولان تبدیل شده است

مهرجو معتقد است: متأسفانه پاییز سال جاری در 50 سال اخیر جزو کم بارش ترین سالها بوده که ایران به خود دیده است. با اینکه شمال تهران چهار سد اصلی تأمین کننده آب شهر هستند، اما متأسفانه به دلیل تخلیه آب در فصل تابستان دیگر آبی پشت سدها باقی نمانده است و چاره ای جز جیره بندی نیست.

وی گفت: متأسفانه میزان مصرف نسبت به جمعیت ایران بسیار زیاد است، به نحوی که بارش ها کفاف تأمین نیازهای آبی کشور را نمی دهد. وقتی پاییز بارشی نداشته ایم، ناگزیر به جیره بندی بیشتر و افزایش محدویت در دسترسی به آب هستیم؛ البته از این موارد به عنوان راهکارهای کوتاه مدت می توان استفاده کرد، در حالی که انتظار می رفت دولت های پیشین دست کم از 10 سال گذشته با پیش بینی کاهش باران حتماً شبیه به کشورهای حاشیه خلیج فارس سرمایه گذاری لازم برای تصفیه آب و جداسازی آب حمام از شرب و... را در دستور کار قرار می دادند که متأسفانه چنین نشده است.

کارشناس انرژی تأکید کرد: کشورهای عربی که بر کرانه دریا قرار دارند، از آب خلیج  فارس یا دریای سرخ با احداث آب شیرین کن بهره برداری و با این روش آب مورد نیاز شهروندان خود را تأمین می کنند، اما اتکای ما در تهران و کلانشهرهایی مانند کرج به چهار سد است که از نزولات جوی تأمین می شود.

وی افزود: وقتی برف و باران کاهش یاید، بحران کم آبی افزایش می یابد مانند امروز که تأمین آب مردم به بحرانی اساسی برای مسئولان تبدیل شده است. برای کاهش مصرف آب باید دهه های گذشته فرهنگ سازی می شد. علاوه بر این، برای تأمین و هدر نرفتن آب شرب در شست وشو و... باید راهکاری مشابه چین در دستور کار قرار می گرفت تا چهار نوع آب با کیفیت های متنوع برای مصارف ویژه وارد منازل شود که متأسفانه در این موضوع نیز ضعف وجود دارد.

مهرجو تصریح کرد: در این چرخه بخشی از آب تصفیه شده در کشاورزی مصرف می شود، لذا بحث افزایش مصرف فقط خاص مصرف خانگی نیست و بخش قابل توجهی از منابع آبی کشور صرف کشاورزی می شود که منطبق با روش های روز دنیا نیست.

کارشناس منابع طبیعی عنوان کرد: متأسفانه در موضوع پیش بینی، اتخاذ راهکارهای درست مصرف آب و استفاده از انواع آب در مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی همه جوانب در نظر گرفته نشده است، لذا باید منتظر بود و دید مسئولان چه راهکارهای مشخصی برای مدیریت منابع آب کشور در شرایط بحرانی کنونی ارائه می دهند.