کشف قیمت عادلانه خودرو با عرضه در بورس کالا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ عرضه خودرو در بورس کالا راهکاری است که طی یک سال گذشته به‌عنوان جایگزین قانونی و مناسب قرعه‌کشی خودرو از سوی کارشناسان و نمایندگان مجلس مطرح می‌شود و به‌تازگی «سید احسان خاندوزی»، وزیر امور اقتصادی دارایی نیز بر این موضوع تاکید کرده است. به گفته خاندوزی، عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند به سازوکار قیمت‌گذاری، شفافیت دسترسی خریداران و زدودن رانت‌ها در بستری رقابتی کمک کند و در فضای تعاملی دولت و مجلس امکان ساماندهی بازار خودرو از طریق بورس کالا وجود دارد.

حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه در ارتباط با اقدام دولت برای عرضه واردات خودرو در بورس کالا به «راهبرد معاصر» گفت: واقعیت این است که استفاده از مکانیزم بورس کالا می‌تواند شفافیت بیشتری را رقم بزند و این اقدام دسترسی بیشتر و بهتر، برای عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان را در پی خواهد داشت. البته ساختار و سازماندهی عرضه و تقاضا در بورس کالا، کاملاً نظام یافته و تعریف شده است. در مدتی که بورس کالا فعالیت داشته است، در خصوص کالاها و محصولات مختلف شرکت های تولیدی و متقاضیان مختلف، تجربه موفقی بوده و توانسته در بخش‌های مختلف آثار مثبت به جای بگذارد از جهت اینکه قیمت‌گذاری بر اساس تحلیل و مکانیزم‌های عرضه و تقاضا بوده است و این چند سالی که از عمر بورس کالا می‌گذرد، کاکرد آن کاملا مثبت بوده است و برای مصرف کننده و تولید کننده و سرمایه گذاران، آثار برجای گذاشته خوبی بوده است.

وی با بیان اینکه عرضه خودرو در بورس کالا از تقاضاهای کاذب جلوگیری می‌کند و آن را از حالت لاتاری بودن خارج می‌کند گفت: اگر این موضوع تعمیم پیدا کند به تمام مسائل خودرویی و خودروسازان و وارد کنندگان بتوانند از این مکانیزم استفاده کنند، بسیار تأثیرگذار خواهد بود. با این کار از تقاضاهای کاذب که در بازارهای غیر رسمی ایجاد می‌شد جلوگیری می‌شود و عرضه لاتاری شکلی که در این سال های اخیر اتفاق افتاده و مصرف کننده، استفاده کننده نهایی این محصولات نمیشد، دیگر تکرار نمی‌شود.

 میرمعینی با اشاره به اینکه بورس کالا بر اساس یک نظام بازار ازاد است و در سایر کشورها یک تجربه موفق محسوب می‌شود گفت: این مکانیسم‌های اخیر (بورس کالا) که وارد کالاهای اصلی اقتصاد شده، مکانیسم‌های تجربه شده در کل دنیا است و اصول آن ها بر اساس نظام بازار آزاد و نظام اقتصادی بازار باز است و عرضه و تقاضا در نهایت منجر به قیمت گذاری منصفانه کالا می‌شود. تمام کشورهایی که اقتصاد توسعه یافته دارند توانسته‌اند با این مکانیسم تجربه موفقی داشته باشند.

وی ادامه داد: در کشور ما به دلایل ساختاری موجود نتوانسته‌ایم از علم اقتصاد درست استفاده کنیم و از تجربیات اشتباه گذشته درس بگیریم. بخشی از آن بر اساس تحریم است که نتوانسته‌ایم بطور کامل از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بازار آزاد استفاده کنیم. اما به هرحال دولت به این نتیجه رسیده که باید با برنامه میان مدت و بلند مدت به سمتی رفته که نظام عرضه و تقاضا را مبتنی بر نظام بازار آزاد قرار دارد و به مرور زمان از سیاست‌گذاری دستوری یا مصلحتی دست بردارد و همه چیز را به دست بازار بسپارد و تقریباً بر اساس آنچه کارکرد آن به اثبات رسیده، بتوانیم شاهد تنظیم بازار از طریق دسترسی آسان‌تر و تن دادن به اصول اقتصاد باشیم.

میرمعینی با اشاره به اینکه علاوه بر خودرو باید سایر محصولات هم در بورس کالا عرضه شود تا شفاف سازی بیشتری به وجود بیاید گفت: اگر دولت بتواند این سیاست عرضه را به طور کامل بر همه محصولات (پتروشیمی، خوراکی، غذایی و ...) تعمیم بدهند و  نظارت را بیشتر کنند، بهتر است چون اصلی‌ترین برنده این نظام شفاف‌سازی، مصرف کننده، سپس سرمایه‌گذار در نهایت تولید کننده است. در هر حال ما چند سال است که در مصاحبه‌ها و ... می‌گوییم؛ از مهمترین راه‌های برون رفت اقتصاد از مشکلات یا بهتر بگوییم مهمترین راه برون رفت از این مشکلات استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا در جهت اجرای نظام بازار است.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا  بورس کالا می‌تواند منجر به تعادل در قیمت‌ها و در نتیجه کاهش قیمت خودرو شود گفت: بنده نمی‌دانم این امر منجر به کاهش قیمت خودرو می‌شود یا خیر. خیلی هم  به آن اعتقاد ندارم. در صورتی که بخش عرضه و تقاضا تنظیم شود، منجر به قیمت گذاری منصفانه‌تری خواهد شد.

 وی خاطر نشان کرد: مسئله قیمت‌های ما ناشی از دو علت بزرگ است؛ یکی افزایش قیمت نهاده‌های تولید شرکت‌های خودروسازی و دیگری مشکلات مدیریتی که در بدنه تولید وجود دارد. همچنین صنعت خودروسازی در کشور ما از نیروی کار مازاد، عدم مدیریت هزینه ها یا فقدان سیستم نظارتی دقیقی که بهای تمام شده محصولات را کنترل کند و همینطور بخش محدودیت‌های تحریمی رنج می‌برد. نظام رسیدگی به ارزیابی عملکرد مدیران ما نظام درستی نیست. چه  در صنعت خوردو و چه صنعت های دیگر می‌بینید، دچار بحران مدیریتی و کارایی و در نتیجه بهره‌وری پایین هستیم و تا زمانی که این‌ها درست نشود ما با هزینه‌های بالای تولید که متحمل می‌شویم.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: با توجه به اینکه ما نظام مراودات بین المللی خیلی ضعیفی داریم و دچار محدودیت‌های های ناشی از تحریم هستیم، رقابتی که می‌توانست با محصولات خارجی وجود داشته باشد که به لحاظ کیفی و هم به لحاظ هزینه تمام شده بتواند با شرکت های خودرویی خارجی و ... رقابت کند  نداشته‌ایم.

میر معینی با بیان اینکه بورس کالا به تنهایی نمی‌تواند وضعیت خودروسازی را ساماندهی کند گفت: اینکه فکر کنید فقط بورس کالا می‌تواند کاهش قیمت کالاها، تثبیت قیمت ها و ... را یک تنه به دوش بکشد امکان‌پذیر نیست. ولی در بحث عرضه می تواند شفافیت ایجاد کند و از رانت ها جلوگیری کند و باعث شود که موانع دیگر هم برطرف شود در غیر این صورت تنها بورس کالا نمی تواند اثرگذاری مستقیمی داشته باشد و تمام مشکلات را حل کند. شفافیت در بورس کالا باعث جلوگیری از اشاعه رانت می شود و به افزایش قدرت تحلیل کمک کند. وگرنه بخش عرضه و تقاضا فارغ از اینکه در بورس کالا عرضه شود یا نشود، همچنان مشکلاتشان پابرجاست.

وی با برشمردن مشکلات خارج از حوزه بورس کالا افزود: در کشور ما تقاضا برای برخی از کالاها همچنان بالاست که از جمله آن خودرو است. عرضه هایی که به صورت قطره‌چکانی انجام می‌شود و نمی‌تواند پاسخگوی متقاضیان باشد و کیفیت لازم را ندارد و بهای تمام شده بالایی را به دنبال دارد، همه از جمله مشکلاتی است که در خارج از حوزه بورس کالا می تواند به وجود بیاید.

این کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: برای خرید در بورس کالا مردم باید کد بورسی دریافت کنند و گرفتن کد بورسی کار سختی نیست هر شخص مانند کد ملی، کد بورسی خواهد داشت و هر شخص بر اساس  کد معاملاتی که دارد می‌تواند در بورس کالا یا بورس اوراق بهادار بر اساس سوابق خود آن را مورد استفاده قرار دهد و کسانی که این کد بورسی را ندارند می توانند به راحتی در عرض ۴۸ ساعت از طریق سامانه سجام کد بورسی دریافت کنند. تمام دارایی ها که در بورس معامله می شود با آن کد بورسی ارتباط می‌یابد و پرتفوی سهام کالا و اوراق بهادار آنها در آن کد معاملاتی موجود است. مکانیزم بورس کالا مکانیزم تعیین شده‌ای ‌است و مشکل خاصی ندارد. مشکل اگر باشد، از سمت عرضه است که نیاز به نظارت بیشتر دارد.