ناکامی بایدن در تحقق سرابی به نام «ناتوی عربی»

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ جو بایدن روزها میهمان متحدان خود در غرب آسیاست. رئیس جمهور آمریکا دو روز را در سرزمین های اشغالی گذراند تا بلکه مرهمی بر زخم های کهنه و ریشه دار صهیونیست ها بگذارد. صهیونیست ها خود نیز امید زیادی به این سفر بسته بودند تا بلکه از شدت فشارهای داخلی و سیاسی و نیز موقعیت متزلزل منطقه ای خود بکاهند.

اما واقعیت ماجرا این است که بحران در سرزمین های اشغالی به حدی مزمن شده که به نظر نمی آید گام های لرزان رئیس جمهور آمریکا التیام مناسبی برای آن باشد. در 3.5 سال گذشته کرسی نخست وزیری این رژیم روزی در اختیار بنیامین نتانیاهو است، روز دیگر نفتالی بنت و این روزها یئیر لاپید بر آن تکیه می زند. کنست (مجلس رژیم صهیونیستی) نیز در چند سال اخیر کم به خود انحلال ندیده است. همه این موارد در کنار اختلافات رو به رشد داخلی در میان صهیونیستها و مهمتر از همه قدرت فزاینده جریان های مقاومت فلسطینی، باعث شده است از سرزمین های اشغالی نوای خوشایندی برای غربی ها به گوش نرسد.

از این رو بعید است توقف دو روزه بایدن در تل آویو با همه مانور رسانه ای که صهیونیست ها انجام دادند، چاره ای بر گستره معضلات رژیم صهیونیستی باشد. رئیس جمهور 79 ساله آمریکا موقعیت باثباتی در کشورش ندارد و طبق نظرسنجی ها، حتی دیگر از حمایت افکار عمومی هم حزبی خود برخودار نیست. این شرایط در آستانه انتخابات میان دوره ای مهم کنگره آمریکا به دغدغه بزرگی برای بایدن و حزب دموکرات بدل شده است.

اعلام حمایت آمریکا از شکل گیری نوعی اتحاد امنیتی در منطقه که به تعبیر خودشان از آن برای مبارزه با تروریسم استفاده کنند، بایدن را به منطقه کشانده است

آمریکا به همراهی متحدان خود در مخمصه ای خودساخته به نام جنگ اوکراین گرفتار شده که در آنجا از کمک مالی، سلاح، بیانیه، قطعنامه و تحریم هر چه در چنته داشته، علیه روسیه رو کرده اند. در نتیجه ای بحران آفرینی چیزی جز کمبود انرژی دامن گیرشان نشده و قیمت های سرسام آور نفت و گاز در اروپا و آمریکا درست چند ماه مانده به آغاز فصل سرما بیداد می کند.

این همان موضوع مهمی است که بایدن را راهی غرب آسیا کرد. آمریکا بر روی نفت اعراب و به طور خاص عربستان حساب باز کرده است تا به معضل انرژی غرب پایان دهد؛ اما در آن سوی ماجرا ریاض قرار دارد که سالهاست به دنبال تضمین ائتلاف نفتی با روسیه است و بارها نشان داده قصد  خروج از این ائتلاف را ندارند. پیش تر نیز عربستان در پاسخ به درخواست های آمریکا برای افزایش تولید نفت اعلام کرده بود توان افزایش ظرفیت تولید بیش از اندازه فعلی را ندارد؛ بنابراین بعید به نظر می آید بایدن با حل معضل انرژی غرب به واشنگتن برگردد.

موضوع دیگری که همزمان با سفر بایدن مانور رسانه ای ویژه ای بر روی آن انجام شد، ائتلافی با عنوان «ناتوی عربی» است. صرف نظر از اینکه صهیونیستها برای انحراف افکار از مشکلات داخلی خود به دنبال چنین موضوعی هستند، نظر به پیشینه ناموفق ائتلاف های عربی و اینکه این کشورها در درون خود از اختلافات زیادی رنج می برند، ائتلاف مذکور را می توان شلوغ کاری رسانه ای شبیه کرد تا واقعیتی عینی.

سید جلال فیاضی، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت و گو با «راهبرد معاصر» به اهداف سفر بایدن به کشورهای غرب آسیا پرداخت و گفت: بایدن سفر خود را از سرزمین های اشغالی آغاز کرد و چند هدف را دنبال می کند؛ نخست، اینکه به نوعی از رژیم صهیونیستی حمایت و این زمینه را فراهم کند تا بحران های داخلی رژیم صهیونیستی قدری با حمایت آمریکا مدیریت شوند. دوم، ایجاد همگرایی در میان کشورهای عربی برای ایجاد ارتباط با رژیم صهیونیستی است، به ویژه اینکه روابط برخی از کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی عادی سازی و روابط رسمی دیپلماتیک میانشان برقرار شده است. بایدن سعی دارد این همگرایی را در سفر خود به غرب آسیا ایجاد کند تا روابط آنها مستحکم شود.

این کارشناس مسائل غرب آسیا عنوان کرد: موضوع دیگر منزوی کردن روسیه در ارتباط با جنگ اوکراین است که از سوی کشورهای غربی دنبال می شود و همگرایی میان این کشورها در زمینه امنیت غذایی یکی دیگر از اهداف است.

فیاضی تقویت ایران هراسی و ایجاد همگرایی علیه جمهوری اسلامی را هدف دیگر سفر بایدن خواند و تصریح کرد: اعلام حمایت آمریکا از شکل گیری نوعی اتحاد امنیتی در منطقه که به تعبیر خودشان از آن برای مبارزه با تروریسم استفاده کنند، بایدن را به منطقه کشانده است، اما این اتحاد امنیتی بیشتر جنبه تقویت متحدان آمریکا در منطقه را خواهد داشت.

این کارشناس مسائل غرب آسیا به مهمترین ابعاد سفر رئیس جمهور آمریکا به منطقه پرداخت و گفت: سفر بایدن به منطقه از منظر  و ابعاد مختلف قابل ارزیابی است، البته امکان دارد برخی از ابعاد در این سفر از اهمیت بیشتری برای کاخ سفید برخوردار باشند که مهمترین آن روسیه (بحران انرژی در غرب) و ایجاد همگرایی علیه ایران باشد. رئیس جمهور آمریکا برای حمایت از رژیم صهیونیستی و ایجاد اتحادیه امنیتی تلاش کند.

فیاضی درباره طرح ادعایی ناتوی عربی گفت: موضوع برقراری همگرایی در کشورهای عربی که عمدتاً با محور ایران هراسی در حال انجام است و نیز ارتباطات گسترده تر این کشورها ازجمله نکات مهم به شمار می رود. اتحادیه های منطقه ای یا ناتوی عربی در منطقه با توجه به دیدگاه های متفاوتی که در میان کشورهای عربی وجود دارد و نیز چالش هایی که این کشورها با همدیگر دارند و همچنین نوع ارتباط این کشورها با روسیه و ایران، با چالش های جدی مواجهه خواهد شد. به ویژه اینکه عربستان در تجاوز به یمن با شکست مواجه شده است؛ بنابراین بعید به نظر می آید اگر چیزی به نام ناتوی عربی در سفر بایدن شکل بگیرد، این همگرایی بتواند در راستای اهداف آمریکا موفق عمل کند و از همین الان می توان نوعی واگرایی را در درون این ائتلاف که از سوی بایدن برای تشکیل آن تلاش می شود، شاهد بود.

این کارشناس مسائل غرب آسیا به مانور گسترده رژیم صهیونیستی روی سفر بایدن پرداخت و عنوان کرد: صهیونیست ها از این منظر که شاید سفر بایدن بتواند دستاوردهایی برای آنها داشته باشد، چشم امید به این سفر بسته بودند؛ ازجمله اینکه بتوانند به دلیل حضور بایدن، اتحادیه منطقه ای را شکل دهند و بر بحران های سیاسی داخلی خود فائق آیند.

فیاضی عنوان کرد: با توجه به نگرانی هایی که رژیم صهیونیستی از موضوع بازگشت آمریکا به برجام دارد، تلاش زیادی انجام خواهند داد تا بازگشت دوباره واشنگتن به توافق هسته ای ایران را با چالش مواجهه کند و در مسیر رفع تحریم های ایران به کارشکنی های خود ادامه دهد. درباره عربستان نیز با توجه به مشکلاتی که در منطقه دارد و به طور خاص با توجه به زمینگیر شدن در جنگ یمن به حمایت های آمریکا نیاز دارد تا بتواند خود را از مخمصه نجات دهد.

صهیونیست ها از این منظر که شاید سفر بایدن بتواند دستاوردهایی برای آنها داشته باشد، چشم امید به این سفر بسته بودند؛ ازجمله اینکه بتوانند به دلیل حضور بایدن، اتحادیه منطقه ای را شکل دهند و بر بحران های سیاسی داخلی خود فائق آیند

این کارشناس سیاسی درباره تبعات سفر بایدن بر مذاکرات رفع تحریم ها گفت: رژیم صهیونیستی که دیدگاه های روشن مخالفی در زمینه برجام دارد، تلاش های زیادی انجام داد و در سفر بایدن ازاولویت های رژیم صهیونیستی این بود که در رفتار کاخ سفید نسبت به احیای برجام تزلزل ایجاد کند. البته بایدن رایزنی هایی با کشورهای عربی منطقه و به ویژه عربستان در این زمینه خواهد داشت.

وی افزود: با توجه به اظهاراتی که بایدن تاکنون در سفر خود مطرح کرده، چشم انداز بازگشت به برجام با توجه به خروج آمریکایی ها از این توافق و پایبند نبودن به تعهداتشان و نیز نوع نگرش اروپایی ها دراین زمینه مبهم است. با وجود این، جمهوری اسلامی تأکید کرده همچنان مذاکرات برجام را ادامه خواهد داد و آمریکا باید در چارچوب تعهدات خود نشان دهد برای بازگشت به برجام اراده مصمم دارند و قصد آنها وقت کشی و امتیازطلبی در جریان مذاکرات رفع تحریمها نیست.