چشم‌انداز بهبود روابط ایران و کویت

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ شاید نخستین نشانه تغییر سیاست‌های تهران در قبال کشورهای حاشیه خلیج فارس محکوم کردن حمله رژیم بعث به کویت و حمایت از حاکمیت خاندان الصباح بر این کشور نفت خیز بود. با وجود این، به دلیل تشدید تنش‌ها در دوران بیداری اسلامی، اختلاف بر سر میادین مشترک گازی  و قطع روابط دیپلماتیک میان تهران-ریاض سبب تیرگی روابط میان ایران و کویت شد.

 
خلیفه العبدلی و حقل الدره دو موضوعی است که موجب اختلاف میان دو کشور شده بود، اما روند دیپلماتیک میان دو پایتخت سبب قرار گرفتن دو کشور در مسیر صلح و گفت و گو شد. بیانیه‌های منتشر شده از سوی دو کشور نشان دهنده تمایل رهبران تهران و کویت به بازسازی و ترمیم روابط دوجانبه است. بر همین اساس به گفته محمد ایرانی سفیر ایران در کویت، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان به زودی به کویت سفر خواهد کرد.

تهران یکی از نخستین کشورهایی بود که کویت را به رسمیت شناخت و سفارت خود در این کشور را در سال ۱۹۶۲ افتتاح کرد

در سوی مقابل قرار است عبدالله بدر المنیخ به عنوان سفیر جدید کویت راهی تهران تا فصلی جدید در روابط دو کشور آغاز شود.

سه شنبه ۲۶ ژوئیه روزنامه الرأی چاپ کویت با بیان حضور سفیر کویت در تهران، تأکید کرد این تبادلات دیپلماتیک فرصتی فوق العاده برای گسترش روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف است. سابقه روابط میان دو کشور به بیش از نیم قرن پیش یعنی سال ۱۹۶۱، همزمان با استقلال کویت بازمی‌گردد. تهران یکی از نخستین کشورهایی بود که کویت را به رسمیت شناخت و سفارت خود در این کشور را در سال ۱۹۶۲ افتتاح کرد.

 
با وجود این، در سال های اخیر روابط میان دو کشور به دلایلی رو به وخامت رفت. در سال ۲۰۱۵ وزارت کشور کویت خبر از دستگیری تعدادی از افراد به جرم همکاری با حزب الله و جاسوسی برای ایران خبر داد. در سال ۲۰۱۶ با اعلام حکم اعدام یک ایرانی و کویتی فراری، باقی افراد موجود در این پرونده را به حبس محکوم کرد. تنش‌ها در ژوئیه ۲۰۱۷ ابعاد دیپلماتیک به خود گرفت و موجب کم شدن تعداد دیپلمات‌ها و کاهش فعالیت‌های دیپلماتیک این کشور در تهران شد. همچنین بنا بر اعلام خبرگزاری رسمی کویت، این کشور تصمیم گرفت تا فعالیت کمیته‌های مشترک دو کشور را متوقف کند. وابسته فرهنگی و دفتر نظامی این کشور در تهران بسته شد و تعداد دیپلمات‌ها از ۱۴ به ۹ کاهش یافت.

 
دیگر موضوع اختلافی میان دو کشور به میدان «الدره» بازمی‌گردد. این میدان گازی که در سال ۱۹۶۷ کشف شد به هر دو کشور حق استخراج می‌داد. در اواخر مارس ۲۰۲۲ توافق دوجانبه میان عربستان سعودی و کویت موجب تنش گازی میان ایران و کویت شد. در این زمان تهران با ارسال پیام‌های قاطع به ریاض و کویت، نسبت هرگونه استخراج گاز از این میدان بدون توافق و حضور ایران هشدار داد.

کویتی‌ها برخلاف سایر خلیج نشین‌ها موضعی منفی نسبت به عادی سازی روابط با صهیونیست‌ها و «صلح ابراهیم» دارند که همین موضوع می‌تواند به نزدیکی بیش از پیش این کشور به قلب محور مقاومت کمک کند

با وجود این، امروز نسیم صلح در روابط میان دو کشور وزیدن گرفته و تهران در قالب راهبرد بازسازی روابط با کشورهای خلیج فارس به دنبال بهبود روابط با کویت است. اگر گفت و گوهای بغداد میان تهران و ریاض به خوبی جلو رود و وارد مرحله دیپلماتیک شود، آن‌گاه باید منتظر عادی سازی روابط تهران با کویت و حتی بحرین باشیم.

نزدیک شدن کشورهای عرب منطقه به تهران علاوه بر خنثی کردن تلاش‌های جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای ضربه زدن به امنیت منطقه و دادن موقعیت رهبری به رژیم صهیونیستی، موجب از بین رفتن شبح جنگ در منطقه خلیج فارس خواهد شد‌؛ شبحی که نه از تهدید واقعی بلکه از دل سیاست‌های تفرقه افکنانه کاخ سفید برای فروش اسلحه و سامانه‌های دفاعی به پایتخت‌های عربی متولد شد بود.

بهره سخن

در نظم در حال ظهور منطقه خلیج فارس، کویت در زمره بازیگران صلح ساز قرار دارد. نکته قابل توجه درباره این کشور آن است که کویتی‌ها برخلاف سایر خلیج نشین‌ها موضعی منفی نسبت به عادی سازی روابط با صهیونیست‌ها و «صلح ابراهیم» دارند که همین موضوع می‌تواند به نزدیکی بیش از پیش این کشور به قلب محور مقاومت کمک کند.

 
در جریان اختلافات میان قطر و عربستان سعودی الصباح در نقش میانجی ظاهر و تلاش کرد تا بار دیگر اتحاد را به شورای همکاری خلیج فارس بازگرداند. بازیگران میانجی به دلیل ایجاد پیوند میان بلوک های منطقه می‌توانند موقعیت را ارتقا دهند و به تأمین حداکثری منافع ملی خود بپردازد. در این میان ایران و کویت با برخورداری از روابط حسنه تاریخی و وجود جمعیت قابل توجه شیعی می‌توانند به سمت افزایش تبادلات فرهنگی و روابط اقتصادی حرکت کنند.

 
پس از عادی سازی روابط با تهران، کویت می‌تواند در نقش میانجی و پل ارتباطی میان ایران-سعودی فعالیت و به رفع سوءتفاهم‌ها میان دو کشور کمک کند. سیاست خارجی همسایه محور دولت سیزدهم بیش از همه بر روی بهبود روابط با کشورهای عربی تمرکز داشته است؛ امری که می‌تواند علاوه بر افزایش روابط اقتصادی و امنیتی تهران با کشورهای منطقه به منزوی شدن رژیم صهیونیستی در فضای سیاسی غرب آسیا کمک کند.