سفر به روسیه؛ ارتقاء جایگاه ایران در نظم جدید بین الملل

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ جنگ اوکراین وارد ششمین ماه خود شده و تلاش های برخی کشورها برای میانجی گری همچنان راه به جایی نبرده است. صرف نظر از اینکه کشورهای غربی به ویژه آمریکا و دیگر اعضای ناتو تمایلی به پایان دادن به جنگ در اوکراین ندارند، تاکنون تلاش های چند کشور ازجمله ترکیه برای برقراری صلح میان روسیه و اوکراین مثمرثمر نبوده است.

علاوه بر این، دیپلماسی هوشمندانه منطقه ای جمهوری اسلامی که به تازگی یک ساله شده، در مسیر شکوفایی خود قرار دارد و به نظر می آید توانمندی و اراده جمهوری اسلامی برای تحقق این مهم به تقویت جایگاه کشورمان در نظام بین الملل کمک شایانی کرده است؛ تا جایی که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان با هدف تلاش برای حل بحران اوکراین بر مبنای درخواست به عمل آمده از جمهوری اسلامی ایران راهی روسیه شد، هرچند تاکنون دو بار دیگر نیز حامل پیام وزیر امور خارجه اوکراین برای مقام های روس بوده است.

در حالی که با نزدیک شدن به فصل سرما، زنگ خطر بحران انرژی در اروپا به صدا درآمده است و کشورهای این قاره در چاه بحران خودساخته گیر افتاده اند، امید می رود دیپلماسی متوازن جمهوری اسلامی راهگشا شود؛ کشوری که خود قرار بود به زعم تلاش های ناکام کشورهای غربی و در رأس آنها آمریکا در عرصه جهانی منزوی شود.

«راهبرد معاصر» برای بررسی اهمیت سفر وزیر امور خارجه کشورمان به روسیه سراغ روح الله مدبر، کارشناس مسائل روسیه رفته است که مشروح مصاحبه در زیر بیان می شود.

راهبرد معاصر: اهمیت سفر رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان به روسیه را در این برهه از زمان چگونه ارزیابی می کنید؟

مدبر: سفر امیرعبداللهیان به مسکو از آن نظر بسیار حائز اهمیت است که در یک سالگی دولت سیزدهم دیپلماسی متوازن و جایگاه جمهوری اسلامی ایران را به عنوان رکن مهم منطقه ای و بین المللی در نظام بین الملل ارتقا بخشیده و این در حالی است که همچنان شاهد بحران اوکراین به عنوان بحرانی بزرگ در نظام بین الملل هستیم و تلاش آمریکا برای افزایش فتنه، فضا را به سمتی کشانده که بحران لاینحل به نظر آید.

در حال حاضر شاهدیم سیاست درستی که بر مبنای راهبردهای رهبر معظم انقلاب برای  دولت سیزدهم تنظیم شد و دولت به درستی آن را ریل گذاری کرده است، باعث بهبود جایگاه ایران شده و این موضوع فوق العاده مهمی است

نباید از نظر دور داشت تلاش آمریکا برای منزوی کردن ایران شکست خورده است و ابتکارعمل جمهوری اسلامی برای بحران اوکراین به وسیله وزیر امور خارجه کشورمان مطرح می شود. البته بخشی از کشورهای غربی هم از ایران درخواست کردند به عنوان میانجی برای رفع این بحران مهم بین المللی اقدام کند.

این تحول نشان دهنده آن است جمهوری اسلامی ایران با وجود تمام تلاش های آمریکا که می خواست القا کند با استفاده از ظرفیت های تحریم ایران را منزوی کرده، اکنون به عنوان رکن مهم در نظام بین الملل در زمینه ایجاد صلح و ثبات و میانجی گری در حل مهمترین بحران های بین المللی عمل می کند؛ موضوعی که خیلی از کشورها نتونستند در آن نقش ایفا کنند و جهان امید دارد این نقش مؤثر باشد. البته طرح این موضوع اعتبار ایران را در نظام بین الملل بیش از پیش افزایش می دهد و پیامی دال بر شکست سیاست های آمریکاست.

راهبرد معاصر: کشورهای میانجی چه نقشی در عرصه بین الملل دارند؟

مدبر: کشورهایی که در نظام بین الملل به عنوان کشورهای مؤثر برای میانجی گری شناخته می شوند، جایگاه بسیار بالایی در سازمان های بین المللی در رفع مناقشات و موارد مختلف پیدا می کنند و در حال حاضر شاهدیم سیاست درستی که بر مبنای راهبردهای رهبر معظم انقلاب برای  دولت سیزدهم تنظیم شد و دولت به درستی آن را ریل گذاری کرده است، باعث بهبود جایگاه ایران شده و این موضوع فوق العاده مهمی است.

ایران اکنون رکن مؤثر و میانجی گر برای حل یک بحران بین المللی است؛ آن هم در شرایطی که به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، جهان در حال حرکت به سوی نظم جدیدی است. ایران در نظم جدید که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، فارغ از فضای دوقطبی بوش پدر خواهد بود، به عنوان یکی از ارکان نظم جدید در نظام بین الملل جایگاه بسیار مؤثری خواهد داشت.

راهبرد معاصر: تحلیل شما از مواضع ایران در حوزه تحولات منطقه قفقاز چیست؟

مدبر: ایران همواره تأکید کرده است با جمهوری آذربایجان روابط دوستی دارد و خوشحالیم و امیدوار که تمامی مناطق اشغال شده به آذربایجان برگردد. مرز میان ایران و ارمنستان خط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که مقام معظم رهبری در ملاقات رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه فرمودند این مرز تاریخی، چندهزار ساله است و به هیچ وجه جمهوری اسلامی ایران اجازه اخلال در آن را نخواهد داد.

لذا یکی از محورهای گفت و گوی وزیر امور خارجه کشورمان در مسکو این موضوع مهم و ابلاغ نگاه جمهوری اسلامی ایران به طرفهاست. به هرحال روسیه بعد از توافق آتش بسی که پس از جنگ دوم قره باغ امضا شد، نیروهای حافظ صلح خود را در منطقه مستقر کرد.

جمهوری اسلامی ایران دیپلماسی بسیار پویا و فعالی در دولت جدید در زمینه قره باغ در پیش گرفته است. نیروهای ایرانی در زمینه درگیری ها میان طرفهای آذری و ارمنی حمایت های ویژه ای از همسایگان انجام دادند و روابط ما با آذربایجان و ارمنستان مستحکم است، ولی خواستار آزادی همه سرزمین های آذربایجان هستیم و باید خطوط قرمز ما در حوزه مرزی با ارمنستان رعایت شود.

علاوه بر گفت و گو در حوزه افغانستان، سوریه و ... میان وزیر امور خارجه کشورمان و مقام های روس، دو طرف در حوزه توافق هسته ای نیز رایزنی کردند.

راهبرد معاصر: سند توافق همکاری ۲۰ ساله چه تأثیری در توسعه روابط میان ایران و دیگر کشورها دارد؟

مدبر: مرحله نخست اسناد توافق همکاری ۲۰ ساله ایران و روسیه میان دو وزارت امور خارجه تبادل شد. امضای این سند ارزشمند خواهد بود از آن نظر که دولت سیزدهم علاوه بر روسیه، برای سایر دولت ها تصمیم دارد اسناد راهبردی ۲۰ ساله تصویب و اجرا کند. این سیاست دیپلماسی متوازن و امضای سندهای ۲۰ ساله با کشورهای مهم در نظام بین الملل فضا را برای جمهوری اسلامی ایران به سمتی می کشاند که طرف غربی مانند گذشته گمان نمی کند ایران تمام تخم مرغ هایش را در سبد غرب بچیند.

امضای اسناد ۲۰ ساله میان ایران و سایر کشورها حرکت و راهبرد بسیار مهمی است، زیرا در نظام بین الملل تفاهم های راهبردی میان کشورها باعث افزایش سطح سرمایه گذاری های همه جانبه خواهد شد.

راهبرد معاصر: دیپلماسی فرهنگی ایران را در عرصه بین الملل چگونه ارزیابی می کنید؟

مدبر: در کنار مناسبات مهم اقتصادی، سیاسی و امنیتی، دیپلماسی فرهنگی بسیار حائز اهمیت است و شناخت ملت ها از یکدیگر باعث می شود دولت ها بیشتر ترغیب شوند همکاری های خود را با یکدیگر تقویت کنند که البته در دولت سیزدهم برنامه دیپلماسی فرهنگی جامعی هم در حوزه سیاست خارجی با کشورهای دوست تنظیم شده است.

معتقدیم «ایران قوی» به عنوان سیاست دولت سیزدهم جایگاه خاصی یافته و سایر کشورها در نظام بین الملل در حوزه سیاست خارجی تنظیم روابط با ایران را مدنظر دارند. به عبارتی، امروز روسیه به علت جایگاه بالا و ویژه ای که جمهوری اسلامی دارد به این سمت حرکت کرده که روابط خود را با ایران گسترش دهد و البته همه کشورها به جایگاه ویژه ایران واقف هستند.

راهبرد معاصر: دیپلماسی ایرانی چگونه توانست تغییر نقش جمهوری اسلامی را در منطقه و جهان رقم بزند؟

مدبر: همکاری های ویژه و راهبردی میان ایران، روسیه، چین و سایر همسایگان در مسیر شکستن تحریم ها از آن نظر حائز اهمیت است که امروز به علت دیپلماسی متوازن در مراحل پایانی عضویت دائم سازمان شانگهای هستیم و به زودی در اجلاس سران شانگهای که جمهوری اسلامی ایران نیز در آن شرکت خواهد کرد، مسیر نهایی طی خواهد شد.

در حوزه بریکس پلاس که اتحادیه اقتصادی اقتصادهای نوظهور است، بر مبنای دیپلماسی متوازن حضور ایران بسیار چشمگیرو کم سابقه است و مسیر همکاری ما با اعضای بریکس مسیر ضد تحریمی و در راستای منافع ملی است.

همکاری های ویژه و راهبردی میان ایران، روسیه، چین و سایر همسایگان در مسیر شکستن تحریم ها از آن نظر حائز اهمیت است که امروز به علت دیپلماسی متوازن در مراحل پایانی عضویت دائم سازمان شانگهای هستیم و به زودی در اجلاس سران شانگهای که جمهوری اسلامی ایران نیز در آن شرکت خواهد کرد، مسیر نهایی طی خواهد شد

یکی از محورهایی که در سفرهای منطقه ای همواره مورد تبادل نظر قرار می گیرد، مباحث اقتصادی است. با توجه به اینکه مناسبات ایران با روسیه به سمت دلار زدایی هدایت شده است و شبکه بانکی دو طرف در حال اتصال به یکدیگر است، سیاست ضد تحریمی ارزشمندی در این میان وجود دارد.

علاوه بر این، تحقق مسیر راهگذر شمال-جنوب مسیر راهگشایی برای تمامی کشورها در نظام بین الملل خواهد بود و ظرفیت فوق العاده ترانزیتی نه تنها برای جمهوری اسلامی ایران و روسیه بلکه برای تمامی کشورهای منطقه ازجمله چین، کشورهای آسیای پاسیفیک و اروپای مرکزی خواهد بود و عواید ویژه اقتصادی برای ایران خواهد داشت.