«راهبرد معاصر» گزارش می‌دهد؛
روایت جهت دار غربی‌ها از توافق جامع تهران و مسکو
در خط عملیات روانی، رسانه‌های وابسته آمریکا و کشورهای اروپایی علت تعویق در روند امضای توافقنامه جامع همکاری‌های ایران و روسیه را نه خلأ در جایگاه ریاست جمهوری ایران، بلکه برخی خواسته‌های راهبردی طرف روس اعلام کردند. نکته مضحک این بازی رسانه‌ای توجه نکردن به تأکید دو طرف بر امضای هرچه سریع‌تر متن توافق است.
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ به گواه کارشناسان حوزه سیاست خارجی، روابط میان تهران و مسکو در دوران شهید آیت الله رئیسی به بالاترین میزان خود در 40 سال اخیر رسیده است. در این دوران مسکو به عنوان شریک سیاسی- امنیتی جمهوری اسلامی در روند الحاق ایران به سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس نقش مثبتی ایفا کرد. علاوه بر این، روس‌ها در شورای امنیت سازمان ملل متحد همواره از حق وتوی خود بارها به نفع ایران و محور مقاومت استفاده کرده اند. فراتر از همکاری‌های سیاسی، روسیه و ایران گام‌های جدی در حوزه بازسازی زیرساخت‌های انرژی و کریدور شمال- جنوب برداشتند.
شهادت آیت الله رئیسی و همراهانش سبب شد ایران به سمت برگزاری انتخاب زودهنگام حرکت کند و بسیار از روندهای خارجی مانند مذاکرات مسقط یا گفت و گوهای دوجانبه با مسکو متوقف شوند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز به دلیل آنچه «مشکلات اداری» خواند، از تعویق امضای توافقنامه خبر داد. در چنین شرایطی رسانه‌های غربی سعی کردند با شیطنت رسانه‌ای و انتشار روایتی جهت دار این موضوع فنی را نوعی اختلاف سیاسی القا کنند.
توافق جامع همکاری ایران و روسیه حاصل سال‌ها مذاکره میان دولت‌های مختلف تهران و مسکو بوده است
تنها ساعاتی پس از جنجال رسانه‌ای غرب در زمینه صحبت‌های وزیر امور خارجه روسیه، لاوروف در حاشیه اجلاس بریکس در نووگراد گفت، ایران و روسیه بر سر متن توافق جامع همکاری به تفاهم دست یافتند. وی افزود، هر زمان برخی مشکلات رویه‌ای (اداری) حل‌وفصل شود، دو کشور آماده امضای این توافق مهم و راهبردی خواهند بود.
در خط عملیات روانی، رسانه‌های وابسته آمریکا و کشورهای اروپایی علت تعویق در روند امضای توافقنامه را نه خلأ در جایگاه ریاست جمهوری ایران، بلکه برخی خواسته‌های راهبردی طرف روس اعلام کردند. نکته مضحک این بازی رسانه‌ای پوشش ندادن کامل دیدار لاوروف و علی باقری، سرپرست وزارت امور خارجه کشورمان و تأکید دو طرف بر امضای هرچه سریع‌تر متن توافق است. به عبارت دیگر، رسانه‌های معاند بررسی کارشناسی را نوعی اختلاف سیاسی تفسیر کردند و قصد دارند نزد افکار عمومی داخل کشور تشویش ایجاد کنند.
توافق جامع همکاری ایران و روسیه حاصل سال‌ها مذاکره میان دولت‌های مختلف تهران و مسکو بوده است و نقطه عطف این روند تاریخی سفر شهید آیت الله رئیسی به روسیه در زمستان 2022 میلادی بود. پس از این سفر تاریخی دو طرف بر تدوین و امضای توافق جامع همکاری 20 ساله به توافق دست یافتند. همکاری‌های نظامی- امنیتی، اقتصادی و سیاسی ستون‌های اصلی فصل جدید روابط میان تهران و مسکوست. رهبران ایران و روسیه با درک شرایط خاص نظام بین‌الملل، تهدید مشترکی به نام غرب و سرنوشت مشترک مردمان حوزه شرق به توافق راهبردی بر سر کاهش اختلاف و توسعه روابط در تمام زمینه‌های ممکن دست یافتند.
اساسی‌ترین پرونده جاری در روابط تهران و مسکو تدوین توافقنامه همکاری راهبردی 20 ساله به جای تمدید معاهده پنج ساله 2001 میلادی است. تنظیم چنین توافقنامه‌ای علاوه بر مشخص کردن خطوط همکاری‌های راهبردی دو کشور، این امکان را در اختیار تهران قرار خواهد داد با کمک شرکت‌های روس فرآیند بازسازی صنعت نفت وگاز، بومی سازی تسلیحات مدرن هوایی و ایجاد نیروگاه‌های جدید هسته‌ای را کلید بزند.
میزان تجارت ایران و روسیه در بازه زمانی میان 2010 تا 2015 میلادی قریب به 65 درصد کاهش یافت و به 1.3 میلیارد دلار رسید. در سال‌های 2021 تا 2022 میلادی حجم روابط اقتصادی دو کشور به رقم قابل توجه 5 میلیارد دلار افزایش یافت. یکی از دلایل اصلی پایین بودن میزان روابط اقتصادی دو کشور وجود شباهت‌های اقتصادی-سیاسی ایران و روسیه است. به عبارت دیگر هر دو کشور صادرکننده بزرگ انرژی به کشورهای وارد کننده هستند. با وجود این، موضوعاتی همچون طرح کریدوری شمال- جنوب یا وابستگی روسیه به محصولات کشاورزی ایران می‌تواند زمینه ساز تعریف همکاری‌های مشترک میان تهران و مسکو باشد. گسترش روابط اقتصادی میان دو همسایه بزرگ، تثبیت کننده همکاری‌های راهبردی در حوزه‌های نظامی و امنیتی است.
بهره سخن
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای سیاست «نه شرقی، نه غربی» یا «موازنه منفی» تنظیم شده است و اراده‌ای برای قرار دادن تمام تخم مرغ‌های نظام در سبد یکی از قدرت‌های بزرگ وجود ندارد. با وجود این، روسیه به عنوان همسایه شمالی ایران و قدرتی همسو در بسیاری از پرونده‌های منطقه‌ای- بین‌المللی از جایگاه ویژه‌ای در منظومه سیاست خارجی ایران برخوردار است.
در سوی مقابل، غربی‌ها روسیه و ایران را دشمنان راهبردی خود تعریف کرده اند و هرگونه ارتباط میان این بازیگر را در تضاد با منافع خود تعریف می‌کنند. به عنوان نمونه، رسانه‌های جریان اصلی همواره سعی دارند از جبهه مشترک ایران، روسیه، چین و کره شمالی در بحران اوکراین سخن بگویند؛ این در حالی است که تهران بارها هرگونه مداخله نظامی- امنیتی را در این جنگ رد کرده است. لازمه روابط سالم به مسکو تمرکز بر روی منافع ملی کشور و در عین حال هشیاری نسبت به سنگ اندازی بازیگران خارجی است.