علل و تبعات پایان آتش‌بس در یمن

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ آتش بس یمن که آوریل سال جاری میلادی ظاهراً با اهداف بشردوستانه و بهبود وضعیت فاجعه آمیز مردم یمن برقرار شده بود، دوم اکتبر (دهم مهرماه) پایان یافت. این آتش بس با وجود تلاش هانس گروندبرگ، فرستاده سازمان ملل متحد به یمن برای ادامه روند موجود تا دست کم چند ماه دیگر تمدید نشد.

شکست آتش بس در وهله نخست به این دلیل رقم خورد که قرار بود به کاهش محاصره همه‌جانبه و تحریم‌هایی که معیشت و سلامت بیش از 30 ملیون یمنی را تهدید می‌کرد، بیانجامد؛ اما این هدف محقق نشد. پایبند نبودن رژیم سعودی و متحدانش به آتش بس و وجود مفاد الحاقی در پیشنهاد آتش بس جدید، دلیل دیگری است که باعث شد با تمدید آن موافقت نشود.

شبکه العربیه وابسته به حکومت سعودی با بیان اینکه آتش بس یمن به پایان رسیده است، اعتراف کرد سعودی‌ها از احتمال ازسرگیری جنگ پس از مخالفت انصارالله با پیشنهاد سازمان ملل متحد نگران هستند

در شرایط کنونی پرسشی که به‌وجود می‌آید، این است که در دوران پسا آتش بس در یمن چه تحولاتی در شبه جزیره عربستان پدید خواهد آمد و تأاثیرات آن در عرصه بین‌المللی چه خواهد بود؟

نخست، آنکه چنانچه به نظر می‌آید آتش بس قبلی کارکرد مثبتی به جز زمان خریدن برای عربستان نداشته است؛ انصارالله یمن با فهم این موضوع، با پایان یافتن آتش بس به تهدید زیر ساخت‌های حیاتی عربستان و متحدان آن روی آورده است تا بتواند دوباره حائز دست بالا در این منازعه شود.

در همین راستا یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح یمن هفته گذشته با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر به تمامی شرکت‌های نفتی در امارات و عربستان هشدار داد به سرعت این کشورها را ترک کنند. همزمان، وزیر دفاع یمن از آمادگی نیرو‌های نظامی برای دفاع از کشورشان خبر داده بود.

در طرف مقابل، شبکه العربیه وابسته به حکومت سعودی با بیان اینکه آتش بس یمن به پایان رسیده است، اعتراف کرد سعودی‌ها از احتمال ازسرگیری جنگ پس از مخالفت حوثی‌ها(انصارالله) با پیشنهاد سازمان ملل متحد نگران هستند.

تجربه آتش‌بس نشان داد دستاوردهای که سازمان ملل متحد برای یمن ترسیم کرده بود، در خلال آتش بس محقق نشد و در عوض، ائتلاف سعودی از این فرصت برای تجدید قوا و فاصله گرفتن از بحران بهره برده است.

با این اوصاف، احتمال بازگشت تدریجی به نقاط اوج بحران و درگیری‌های نظامی بسیار زیاد به نظر می‌آید. در فاصله کوتاه از اتمام آتش بس تاکنون درگیری‌هایی در تعز و چندین روستا در جنوب الحدیده گزارش شده که نشانگر قریب الوقوع بودن برخوردهای جدید است.

علاوه بر این، بحران انرژی در جهان که در آستانه فصول سرد، کشور‌های اروپایی را به طور خاص در معرض خطر قرار داده است، خواه ناخواه با تحولات جدید در یمن پیوند می‌خورد؛ تهدید شرکت‌های نفتی عربستان و امارات به وسیله انصارالله می‌تواند خبر بسیار بدی برای بازار بحران زده انرژی باشد.

در شرایطی که جنگ اوکراین وارد مراحل پیچیده‌‌تری می‌شود، تهدید تولید و انتقال انرژی در خلیج فارس وضعیت انرژی جهانی را به چالش‌های جدیدی هدایت خواهد کرد. ‌در سال ۲۰۱۹ حمله انصارالله به تأسیسات نفتی عربستان در مناطق بقیق و خمیس موجب آسیب به این تأسیسات و وقفه در تولید نفت شد. این وقفه با تحت تأثیر قرار دادن تولید ۵ میلیون بشکه نفت در روز، تولید نفت عربستان را که حدود پنج درصد از نفت جهانی را تأمین می‌کرد، تقریباً به نصف رساند و موجب ایجاد بی‌ثباتی در بازارهای مالی جهانی شد.

اینک پافشاری سعودی ها بر تضییع حقوق مسلمانان یمن می‌رود تا با پایان آتش بس تلافی شود. عربستان و امارات کشور‌های آسیب پذیری هستند که زیرساخت‌های حیاتی آنها مانند تأسیسات نفتی، نیروگاه‌های برق و آب شیرین کن ها در برابر حمله نظامی بی‌دفاع هستند.

با افزایش قابل توجه توان انصارالله یمن در جنگ پهپادی، زیرساخت‌های یاد شده در تیررس حملات آنها قرار دارند که در این میان حمله به تأسیسات نفتی، بازار انرژی جهانی را به شدت به دردسر خواهد انداخت.

بعد از حمله نخست یمن به آرامکو، روزنامه انگلیسی ایندیپندنت در تحلیلی به قلم پاتریک کوبرن، با بیان بودجه دفاعی ۶۷٫۶ میلیارد دلاری عربستان که بخش اعظم آن مربوط به هواپیماهای بسیار گران‌قیمت و سامانه‌های پدافند هوایی می‌شد، وقوع این حمله را نشانگر تغییر تعادل قدرت نظامی در غرب آسیا و نیز تغییر ماهیت جنگ در عرصه جهانی دانست.

عربستان و امارات کشور‌های آسیب پذیری هستند که زیرساخت‌های حیاتی آنها مانند تأسیسات نفتی، نیروگاه‌های برق و آب شیرین کن ها در برابر حمله نظامی بی‌دفاع هستند

در نبرد یمن یک سو شهرهای ثروتمند و پیشرفته‌ای قرار دارند که امنیت، مهمترین مؤلفه ادامه حیاتشان به شمار می‌رود، و در سوی دیگر مردم رنج‌دیده‌ای هستند که مظلومانه قحطی، بیماری و فقر را تاب آورده‌اند و چیزی برای از دست دادن ندارند.

 
در سال‌های جنگ یمن، غرب ناعادلانه در کنار ائتلاف سعودی ایستاد و نسبت به نقض آشکار حقوق بشر در یمن سکوت اختیار کرد. اینک در آستانه زمستان سرد و سخت پیش روی محور غربی-عربی باید نگران واکنش انصارالله به ظلم های خود باشند.