گزینه‌های روی میز بایدن برای بازنگری در روابط با عربستان

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ پس از اینکه عربستان و سایر کشورهای عضو کارتل نفتی «اوپک پلاس» اعلام کردند تولیدات نفتی خود را 2 میلیون بشکه در روز کاهش می دهند، کاخ سفید تأکید کرد آمریکا در روابطش با عربستان سعودی بازنگری خواهد کرد. کاهش تولید نفت آن هم تنها چند هفته قبل از انتخابات میان دوره ای آمریکا می تواند هزینه سوخت را در این کشور افزایش دهد و این موضوع باعث شده است بسیاری از ناظران این اقدام را دخالت در انتخابات آمریکا توصیف کنند.

عربستان سعودی برای تعقیب منافع خود می تواند تولیدات نفتی را کاهش دهد تا قیمت آن در بازار جهانی افزایش یابد؛ اما کاهش ناگهانی مناسب کشور شریک آمریکا نیست؛ به ویژه شریکی که به شدت برای حفظ امنیت خود به آمریکا متکی است.

همان گونه که ترکی الدخیل، مشاور رسانه ای محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در مقاله خود نوشت، ریاض فکر می کند در این موضوع دست برتر را دارد. وی در مقاله توضیح می دهد عربستان سعودی می تواند با قیمت گذاری نفت به یوان چین (به جای دلار) و توقف خرید تسلیحات ساخت آمریکا به این کشور آسیب برساند. این مقاله انعکاسی از دیدگاه بن سلمان است.

در شرایط کنونی به نظر می آید رئیس جمهور آمریکا متوجه شده بازنگری در روابط با عربستان سعودی اجتناب ناپذیر است. در واقع واکنش نشان ندادن آمریکا این تصور را در بن سلمان تقویت می کند که وابستگی آمریکا به نفت عربستان، واشنگتن را در مقاومت برابر خواسته های سعودی ناتوان می کند و این می تواند به رفتار تهاجمی ریاض دامن بزند.

دولت آمریکا برای ایجاد موازنه در روابطش با عربستان می تواند به چندین اقدام مبادرت ورزد:

1. توقف حمایت و پشتیبانی امنیتی از عربستان سعودی: این موضوع بیانگر آن است که مشارکت آمریکا در تضمین امنیت عربستان سعودی بی قید و شرط نیست. رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنا پیش تر خواستار چنین اقدامی شده بود. وی بر توقف هرگونه همکاری در زمینه فروش تسلیحات و امنیت به عربستان سعودی تاکید و سناتور ریچارد بلومنتال قوانین دو حزبی را برای توقف فروش تسلیحات و تدارکات نظامی به ریاض پیشنهاد کرده بود. چنین اقداماتی می تواند مفید باشد، ولی صرفاً توقف و سپس ازسرگیری همکاری امنیتی ممکن است برای تغییر رفتار عربستان کافی نباشد.
2. تصویب قطعنامه اختیارات جنگی یمن در کنگره: دولت آمریکا با تصویب این قطعنامه می تواند به دو هدف دست یابد؛ نخست، نمایش نارضایتی آمریکا از تصمیم عربستان سعودی در زمینه کاهش تولید نفت و دوم، تضعیف توانایی ریاض برای بمباران و محاصره یمن. دولت آمریکا با این اقدام به همدستی خود با عربستان سعودی در درگیری ویرانگر یمن پایان می دهد. اعضای کنگره لایحه‌ای را ارائه کرده‌اند که به همه حمایت‌های نظامی آمریکا از مداخله نظامی ریاض در یمن پایان می‌دهد، اما هنوز برای رأی گیری مطرح نشده است.
3. خروج نیروها و دارایی های نظامی از عربستان: نزدیک 3 هزار نیروی نظامی آمریکا در عربستان سعودی مستقر هستند. تام مالینوفسکی، شان کاستن و سوزان وایلد، نمایندگان کنگره قصد دارند لایحه‌ای را برای الزام خروج نیروها و سامانه‌های دفاع موشکی ایالات متحده از عربستان سعودی ارائه کنند. این لایحه مشابه لایحه ای است که جمهوری خواهان در سال 2020 ارائه کردند، زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا به دنبال فشار بر سعودی ها برای افزایش تولید نفت بود. با وجود این، ترامپ نظامیان آمریکایی را در سال 2019 پس از 16 سال غیبت به عربستان سعودی بازگرداند. خروج نیروهای آمریکا می تواند باعث شود تا کشورهای عربی به سمت چین و روسیه گام بردارند.
4. اجرای قانون لیهی در زمینه انتقال تسلیحات به عربستان سعودی: در حال حاضر آمریکا نقض حقوق بشر در عربستان سعودی را مبتنی بر نقض قانون لیهی نمی داند که انتقال کمک نظامی به کشورهایی را که درگیری نقض فاحش حقوق بشر ازجمله شکنجه، قتل غیرقانونی، ناپدیدشدن اجباری و تجاوز جنسی دارند، ممنوع می کند. با وجود این، ادعاهای موثق در زمینه چنین رفتاری از سوی ریاض ازجمله قتل جمال خاشقجی، فعال مخالف سعودی احتمالاً اعمال قوانین لیهی در عربستان را توجیه می کند. اجرای قوانین لیهی ایالات متحده، عربستان سعودی را زیر فشار قرار می دهد تا به بدترین نقض حقوق بشر خود رسیدگی و در عین حال بر اتکای پادشاهی به همکاری امنیتی ایالات متحده تأکید کند.
5. افزایش سرمایه گذاری در انرژی های جایگزین برای کاهش وابستگی به نفت: گرچه نفت در آینده قابل پیش‌بینی برای اقتصاد جهانی مهم باقی خواهد ماند، اما تأثیر قیمت بنزین بر سیاست آمریکا نشان‌دهنده آسیب‌پذیری عظیم است. با سرمایه گذاری بیشتر در گزینه های جایگزین مانند وسایل نقلیه الکتریکی، حمل و نقل عمومی و جوامع کمتر وابسته به خودرو، نتیجه انتخابات آمریکا دیگر نمی تواند تحت تأثیر صادرکنندگان نفت قرار گیرد. این همچنین به محافظت از انتخابات آمریکا در برابر مداخله بازیگران خارجی کمک می کند.

دولت بایدن هر چند با تاخیر متوجه شده روابطش با عربستان سعودی با تیرگی همراه است و با مماشات و سازش حل نخواهد شد. اگر سعودی ها به رفتار تنش آمیز خود با آمریکا ادامه دهند که نه تنها اهداف ایالات متحده در اوکراین را تضعیف، بلکه روند دموکراتیک آمریکا را نیز تهدید می کند، واشنگتن باید تظاهر به دوست بودن با ریاض را متوقف کند. تنها با اتخاذ اقدامی قوی ایالات متحده می‌تواند رابطه عمل گرایانه با ریاض برقرار کند.