وضعیت اسف‌بار خوانایی کتب درسی
به گزارش راهبرد معاصر، جمع‌بندی روی تحقیقاتی که در زمینه حجم کتاب‌های درسی و تناسب محتوا و مفاهیم با زمان آموزش و توانایی ذهنی دانش‌آموزان انجام شده، صورت گرفته؛ جامعه آماری این بررسی شامل تمام طرح‌های پژوهشی و مقالات چاپ شده در حوزه ارزشیابی از کتاب‌های درسی است که نگاهی به مبحث حجم کتاب درسی، تناسب محتوا، دشواری مفاهیم و زمان اختصاص داده شده به اموزش داشته‌اند.
حجم نمونه در این بررسی شامل ۱۶ پژوهش و پنج مقاله علمی پژوهشیه که در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ انجام شده و ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این بررسی هم فیش برداری از منابع اطلاعاتی و تحلیل و باهم‌نگره داده‌ها بوده.
پژوهش‌های مرور شده از نظر موضوع پژوهش به چهار دسته تقسیم می‌شوند.
1- پژوهش‌ها و مقالات علمی ـ پژوهشی مرتبط با ارزشیابی از کتاب درسی ریاضی با فراوانی 6 پژوهش.
2- پژوهش‌ها و مقالات علمی ـ پژوهشی مرتبط با ارزشیابی از کتاب درسی فارسی با فراوانی ۵ پژوهش.
3- پژوهش‌ها و مقالات علمی ـ پژوهشی مرتبط با ارزشیابی از کتاب درس علوم تجربی و فراوانی 3 مورد.
4ـ پژوهش‌ها و مقالات علمی ـ پژوهشی مرتبط با ارزشیابی سایر کتاب‌های درسی که هر کدام یک فراوانی داشته‌اند نظیر شیمی، سبک زندگی، زبان انگلیسی، هنر، جامعه شناسی، هدیه های آسمانی و سازماندهی محتوای کتاب‌های درسی ابتدایی با 7 پژوهش.
نتایج این بررسی حاکی از این است که:
1ـ حجم غلبه کتاب‌های درسی بررسی شده در پژوهش‌های مورد نظر بالاست و با زمان آموزش متناسب نیست.
2- محتوای اغلب کتاب‌های درسی بررسی شده با توان ذهنی دانش‌آموزان مطابقت نداره.
3- چگالی بالای مفاهیم در بیشتر کتاب‌های درسی وجود داره.
4- عدم رعایت اصل توالی در ارائه بعضی از مفاهیم کتاب درسی و عدم در نظر گرفتن سلسله مراتب مباحث و مفاهیم، نشان‌دهنده عدم توجه به پیش نیازهاست.
5- حجم زیاد مطالب با توجه به کمبود زمان آموزش، معلم را با کمبود وقت مواجه می‌کنه و از زمان تفکر و کشف مفاهیم توسط دانش‌آموز کاسته میشه. این شرایط موجب میشه انگیزه دانش‌آموزان نیز کاهش پیدا کنه و به یادگیری سطحی و طوطی‌وار کشیده بشند.
6- درجه دشواری برخی مفاهیم و مباحث کتاب‌های درسی بالاست و دانش‌آموزان و معلمان را با چالش جدی مواجه می‌کنه.
7- در برخی صفحات کتاب درسی، مفاهیم متعددی وجود داره که آموختن را دشوار می‌کنه و تعداد تمرین‌ها زیاده.
8- محتوای کتاب‌های علوم، ریاضی، دینی و فارسی با توان درک دانش‌آموزان هماهنگ نیست.
9- سطح خوانایی برخی کتاب‌های درسی ریاضی و فارسی، 2 الی 3 پایه تحصیلی بالاتر از درک و سطح خوانایی همان پایه تحصیلی و حتی در سطح دوره کارشناسیه./ فارس