خنثی‌سازی تحریم نفتی با ایجاد پالایشگاه‌های فرا سرزمینی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ ایجاد پالایشگاه‌های فراسرزمینی از موضوعاتی است که سالها مورد توجه بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه قرار دارد تا جایی که خیلی از شرکت های نفتی معظم و باسابقه جهان دهه هاست به دنبال آن رفته‌اند و حتی همسایه های ایران نظیر امارات، عربستان سعودی و کویت در این زمینه تجربیات موفقی نیز داشته‌اند.

 
علی اصغر رحمان‌نژاد، کارشناس مسائل اقتصادی درباره اهمیت ایجاد پالایشگاهای فراسرزمینی به «راهبرد معاصر» گفت: موضوع احداث پالایشگاه‌های فراسرزمینی از دهه 60 میلادی در کشورمان مطرح بوده است. حتی ایران سهامدار پالایشگاه‌هایی در کره جنوبی، هند، آفریقای جنوبی و یونان بوده که به دلیل کم توجهی‌ و ضعف مدیریت در دهه های گذشته بخش مهمی از سهام خود را از دست داده ‌ایم. 

وی افزود: یکی از ملزومات تداوم حیات شرکت‌های بزرگ نفتی ورود به موضوع پالایشگاه‌های فراسرزمینی است. شرکت‌های نفتی جهان و صادرکنندگان اوپک می خواهند با مشارکت در طراحی یا ساخت چنین  پالایشگاه ها‌یی در مقصد صادراتی نفتشان، کنترل کل چرخه ارزش افزوده نفت و گاز و فراورده در دستشان باشد. نمونه آن را در شرکت نفتی کویت، آرامکو عربستان، توتال یا شِل می‌بینیم؛ جایی که از اکتشاف تا تولید، پالایش و توزیع کاملاً در اختیار چنین شرکت‌هایی قرار دارد.

برای کشوری مانند ایران که زیر تحریم و فشارهای ظالمانه آمریکا قرار دارد، پالایشگاه فراسرزمینی بسیار مهم است و باعث می‌شود کشورهایی که مقصد صادراتی نفت ما هستند با وزارت خزانه داری آمریکا برای معافیت های تحریمی پالایشگاه خریدار نفت ایران وارد مذاکره شوند

کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: در شرایطی که کشوری تحریم نباشد، ایجاد پالایشگاه فراسرزمینی بازار مطمئن صادرات نفتی برای آن کشور ایجاد می‌کند. وقتی در این پالایشگاه‌ها نفت خام به فرآورده تبدیل می‌شود، ارزش افزوده بالایی برای آن کشور به وجود می‌آید که محصول خود را با قیمت بالاتری در دنیا عرضه کند و این کار وابستگی برای سایر کشورها به وجود می آورد که به محصول فرآوری شده شما نیازمند باشند.

رحمان‌نژاد گفت: برای کشوری مانند ایران که زیر تحریم و فشارهای ظالمانه آمریکا قرار دارد، پالایشگاه فراسرزمینی بسیار مهم است و باعث می‌شود کشورهایی که مقصد صادراتی نفت ما هستند با وزارت خزانه داری آمریکا برای معافیت های تحریمی پالایشگاه خریدار نفت ایران وارد مذاکره شوند؛ یعنی برای صادرات نفت ایران معافیت تحریمی بگیرند، مشابه آنچه هندی ها در زمینه بندری و لجستیک برای چابهار انجام دادند و  به دلیل اینکه در  بندر ایران سرمایه‌گذاری کرده بودند؛ معافیت تحریمی برای چابهار از  دولت آمریکا اخذ کردند.

 
وی به اهمیت نقش پالایشگاه‌های فراسرزمینی در تسهیل فروش نفت پرداخت و تصریح کرد: وقتی امنیت انرژی دنیا به کشوری نظیر ایران وابسته باشد، تحریم ایران در عمل اختلال در بازارهای انرژی  دنیا ایجاد می‌کند. در سه دهه اخیر به موضوع پالایشگاه های فراسرزمینی بی توجهی شد که با روی کار آمدن دولت سیزدهم توجه بیشتری معطوف موضوع شده است.

کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: ایجاد این پالایشگاه ها قدرت چانه زنی سیاسی را برای ایران بالا می‌برد، زیرا کشورهای مختلف را در زمینه نفت به ایران وابسته می‌کند و سبب می‌شود از صادرات نفت خام بی‌نیاز شویم. این یعنی می توان نفت خام را به پالایشگاه‌ها در مقصد صادراتی برد، آن را به فرآورده تبدیل کرد و در عمل  تحریمی که علیه نفت وضع شده با تبدیل به فرآورده ها که قابل تحریم نیستند، بی اثر شده است و در چرخه ارزش افزوده سود بیشتری خواهیم برد.

دولت سیزدهم در ونزوئلا اقدامات خوبی انجام داده، ظرفیت رها شده پالایشگاه های ونزوئلا را احیا و بازار مطمئن برای نفت ایران ایجاد کرده است

رحمان‌نژاد تصریح کرد: آمریکا در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما و دونالد ترامپ سعی کرد تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کند که صادرات نفت ایران به صفر برسد، اما فوری موفق به این کار نشد، زیرا کشورهایی نظیر ژاپن، کره جنوبی و هند که از ایران نفت می‌خریدند و پالایشگاه‌های آنها بر مبنای نفت خام ایران طراحی شده بود، مقابل تصمیم آمریکا مقاومت و طلب فرصت کردند. حال اگر ایران بتواند در ساخت پالایشگاه های فراسرزمینی در چنین کشورهایی فعال باشد، علاوه بر سهامداری می‌تواند ویژگی های فرآوری را متناسب با نفت ایران طراحی کند و از حمایت این کشورها مقابل تحریم ها بهره مند شود. آمریکا به سایر کشورها فرصت داده است شرایط پالایشگاه های خود را بر سایر نفت‌های دیگر تثبیت کنند تا از وابستگی به نفت ایران خارج شوند، اما با سهامداری خود می‌توانیم مانع این عمل شویم.

 
رحمان نژاد با تأکید بر اینکه در زمینه پالایشگاه‌های فراسرزمینی باید در تمام قاره‌ها سرمایه گذاری کرد، گفت: دولت سیزدهم در ونزوئلا اقدامات خوبی انجام داده، ظرفیت رها شده پالایشگاه های ونزوئلا را احیا و بازار مطمئن برای نفت ایران ایجاد کرده است. با این کار  درآمد ارزی خوبی برای ایران به وجود آمده و توأم با آن قدرت نفوذ سیاسی ایران بالاتر رفته است . آفریقا یکی از قاره هایی است که تشنه فراورده های نفتی است و دولت می‌تواند مناقصات و مزایده ها را بگیرد و به بخش خصوصی واگذار کند تا بخش خصوصی را هم فعال نگه دارد، زیرا توان فنی و مهندسی بخش خصوصی ایران در سال‌های اخیر پیشرفت خوبی داشته است.

 
وی عنوان کرد: در شرایط تحریم و غیر تحریم الزام مهمی وجود دارد که در زمینه پالایشگاه فراسرزمینی فعال باشیم، زیرا فرآورده نفتی به هیچ عنوان قابل تحریم نیست، بازار خوبی دارد و می‌تواند منبع درآمد ارزی در شرایط تحریمی برای ایران باشد.