آسیب های طرح زیست شبانه چیست؟/ چرا این طرح مقابل سبک زندگی ایرانی- اسلامیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ چندی است موضوع طرح زیست شبانه مطرح شده است و موضوع پوشش و حجاب که در سده اخیر همواره مورد هجوم بوده اما در سال های اخیر این هجمه ها هم گسترده تر شده و از جهت روش تغییر یافته. تفاوت این دو موضوع این است که زیست شبانه که به نوعی هجمه به سبک زندگی ما است توسط یک نهاد جمهوری اسلامی ایران (شورای شهر) در اجرا شدن است و موضوع هجمه به پوشش و حجاب توسط نظام سلطه به اجرا در می آید. در این راستا با نصرالله پژمانفر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به گفتگو نشستیم، که مشروح آن پیش روی شماست.

 آیا زیست شبانه را ناهنجاری می دانید؟ اگر می دانید چرا؟ و آیا میان زیست شبانه تا هجمه به پوشش و حجاب ارتباطی هست؟

- سرمایه اصلی یک کشور فرهنگ آن است و اگر یک کشور نتواند از فرهنگ­اش دفاع کند دفاع از سرمایه های مادی هم فایده ای نخواهد داشت. یعنی ما اگر بخواهیم از سرمایه های مادی خود دفاع کنیم بدون صیانت از فرهنگ این امر ممکن نیست. مهمترین جلوه فرهنگ «سبک زندگی» است.

این که فرمودید را دقیق تر با یک مثال توضیح می دهید که چگونه صیانت از سرمایه های مادی بدون صیانت از فرهنگ ممکن نیست یا دست کم دشوار است؟

- شما ببینید مثلا در جامعه ای که نسبت به فرهنگ خود تاکید دارد به راحتی بازار پوشاک آن جامعه در تسخیر لباس ها و مدل های بیگانه قرار نمی گیرد و بنابراین صنعت نخ ریسی و پارچه بافی، تولید کننده لباس در آن جامعه و فروشنده و به طور کلی این چرخه داخلی کسب و کارشان رونق دارد و در این چرخه هزاران نفر مشغول به کار می شوند. اما در مقابل جامعه ای که از جهت فرهنگی دچار وادادگی است در هجوم مدها و لباس های بیگانه غرق می شود و عملا مردم آن جامعه همان چرخه تولید لباس و پوشاک را فعال می کنند اما برای بیگانگان و نه مردم خود.

خب برگردیم به سوال نخست

- در پاسخ به سوال نخست باید ابتدا بر این نکته تاکید کنیم که فرهنگ اگرچه از اجزا بی شمار و متنوعی تشکیل شده اما یک کل به هم پیوسته است. یعنی در فرهنگ زبان و نوع پوشش و آداب غذاخوردن و ساعات خواب و بیداری و... همه و همه در ارتباط با یکدیگر هستند و به قول شاعر «چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار» این یعنی اینکه ما نمی توانیم نسبت به بخشی از فرهنگ پافشاری و توجه داشته باشیم و بخشی دیگر را رها کنیم. یکی از این اجزا نیز ساعات خواب و بیداری است.

در فرهنگ اسلامی – ایرانی شب فرصت کنار هم بودن خانواده است. اسلام برای تمام شئون زندگی ما برنامه مشخص کرده که آن برنامه دقیقا راه رستگاری و فلاح در دنیا و آخرت است. یعنی اسلام به ما می گوید شب شام را چگونه صرف کنید بهتر است و چه زمانی بخوابید. خداوند هم در قرآن می فرماید شب را محل آرامش شما قرار دادیم. یعنی محل استراحت و فرصت کنار هم بودن و تعامل خانواده. خب کسی که بر مبنای زیست شبانه تا پاسی از شب و یا حتی تا سحرگاه بیرون از خانه است صبح می تواند زود برخیزد و با کیفیت به تحصیل یا کارش بپردازد؟

جالب است که در فرهنگ ما کسی مانند حافظ هم که در قله ادبیات فارسی است می گوید به بارگاه قبول ز ورد نیم شب و درس صبحگاه رسید

- دقیقا این سیره بزرگان و علمای ما نیز هست. آنها شب به موقع می خوابیدند و لذا سحرخیز بوده اند. بخشی از زمان را به عبادت می پرداختند و پس از نماز صبح به درس و تحصیل خود مشغول می شدند. خب الان علم هم می گوید ساعات صبح بهترین زمان برای تحصیل علم و دانش. کسی که عادت به زیست شبانه دارد اصلا می تواند صبح برخیزد؟ گفتیم که فرهنگ، یک کل به هم پیوسته است. شما وقتی سبک زندگی اسلامی – ایرانی را در یک موضوع ترک می کنید و به سبک بیگانگان روی می آورید نمی توانید در بخش دیگر مانند حجاب هم مدعی حفظ فرهنگ باشید. البته این را هم بگویم که کشورهای غربی به تدریج خود به این نتیجه رسیده اند که این نوع زیست شبانه چه آسیب ها و مضراتی در پی دارد.

حضور ذهن دارید الان که ارتباط میان دو مقوله زیست شبانه و پوشش و حجاب را با مصادق یا مثالی بفرمایید که ملموس تر باشد؟

- بله، تصور کنیم کل فرهنگ یک کشتی است. اجزا مختلف فرهنگ در کنار هم سازنده این کل هستند و وقتی یک بخشی از آن را شما بیرون بیاورید و از ساختار آن کل خارج کنید چه اتفاقی می افتد؟ کافی است یک بخشی از کشتی فرهنگ را بردارید تا آب به تدریج وارد شود و آنگاه که آب وارد شده غلبه کند کل فرهنگ را به قعر آب ها می برد.

پس دریافتیم که زیست شبانه نقطه مقابل سبک زندگی اسلامی – ایرانی و حتی نقطه مقابل سبک زندگی انسان های موفق غیرمسلمان و غیرایرانی در جهان است.

- بله ببینید زمانی که برای نخستین بار شورای شهر تهران موضوع زیست شبانه را مطرح کرد هم در یک مصاحبه رادیویی و هم در مصاحبه با یکی از رسانه ها این موضوع را گفتم، که این یک هجمه گسترده ای از سبک زندگی بیگانگان به یکی از مهمترین موضوعات دینی ما یعنی سحر و جایگاه آن است. این تنها بحث سحر هم نیست، ما در زندگی خود اینطور تعریف کرده ایم که روز وقت کار است و شب وقت استراحت و کنار خانواده بودن است، خب وقتی این را اینگونه تغییر دادیم که فردی بخشی از روز را به کار بپردازد و سپس تا پاسی از شب را در خیابان ها باشد، این باعث ضربه خوردن ما در چند ناحیه می شود: نخست عدم تامین نیازهای عاطفی خانواده توسط افراد خانواده، دوم اینکه وقتی با طرح زیست شبانه یک بخش از پازل فرهنگ را برداشتید و جای آن یک قطعه نامتناسب از جایی دیگر قرار دادید آن وقت دیگر اگر قطعه مربوط به پوشش را هم در این پازل بردارند و قطعه ای دیگر بگذارند حساسیت ها برای صیانت از فرهنگ برانگیخته نخواهد شد چرا که این پازل قبلا از ریخت افتاده است.