شرایط اجرای شرط ضمن عقد بیع
به گزارش راهبرد معاصر حمیدرضا محمد باقری قاضی دیوان عالی کشور در توضیح اینکه عقد بیع چیست؟ گفت: بیع به معنای خرید و فروش است و منظور از عقد بیع یعنی شخصی چیزی را می‌فروشد و دیگری آن را می‌خرد؛ فروشنده مالی را به خریدار واگذار می‌کند و ثمن یا قیمت معامله را خریدار پرداخت می‌کند.
وی افزود: مردم در خرید و فروش‌های عادی روزانه، معامله کتبی نمی‌نویسند و سخت نمی‌گیرند؛ چون آثار سوء ندارد و معمولاً با مشکلی هم روبرو نمی‌شوند، اما اگر بیع شفاهی انجام شود و کار به دادگاه بکشد شروط و محتوای آن برای دادگاه معتبر است، طرفین عقد بیع بعد از مشخص شدن ثمن معامله می‌توانند شروطی بگذارند و شروطی که باطل، خلاف عقد و قانون نباشند در ضمن عقد قرار دهند.
محمد باقری با بیان اینکه شروطی که مجهول و خلاف مقتضای عقد باشد باعث می‌شود که شرط و قرارداد باطل شود گفت: طبق ماده ۲۳۰ قانون مدنی هر شرطی که طرفین در معامله کرده باشند دادگاه همان مبلغ را حکم می‌دهد.
وی اظهار کرد: معاملات کوچک و کم ارزش معمولا شفاهی انجام می‌شود و عرف و رویه این است که معاملات مهم مثل خودرو و ملک راکتبی می‌نویسند. مردم سعی کنند برای هر معامله‌ای حتماً یک نوشته داشته باشند و کامل شرایط خود را ذکر کنند، ولی اگر معامله‌ای شفاهی انجام شد شهود معتبر بگیرند.
قاضی دیون عالی کشور گفت: در صورتی شرط و شروط طرفین در قالب قانون است که شرط مجهول به معنا ندانستن؛ باعث باطل شدن شرط و عقد می‌شود؛ مثلاً فردی زمینی را می‌فروشد این که زمین چه مکانی و چه متراژی دارد شرط مجهول می‌شود، طبق ماده ۲۳۳ شروط مفصله موجب بطلان است.
وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه اگر در شروط ذکر شده باشد که با پاس نشدن چک، فروشنده حق فسخ دارد؛ در صورت پاس نشدن یکی از چک‌ها می‌توان قرارداد را فسخ کرد؟ گفت؟ این شرط را معمولاً در قرارداد‌ها می‌آورند و قابل استناد و اعمال است و مشکلی ندارد و در قرارداد‌ها سه نوع الزام وجود دارد ۱- الزام قانونی که اگر طرفین در قرارداد نیاورند از نظر قانون مانند ذکر در قرارداد است؛ مثل تنظیم سند رسمی۲- الزام قراردادی که طرفین در قرارداد تعیین می‌کنند۳- الزامات عرفی است.
محمد باقری در پایان گفت: اگر شرط انجام نشود و از اراده و توان طرف قرارداد خارج باشد در قانون مدنی کلیات بیان شده؛ مثل شرط نتیجه، به هر دلیل این نتیجه واقع نشود برای طرف مقابل حق فسخ ایجاد می‌شود البته بستگی به نحوه شرط دارد./باشگاه خبرنگاران جوان