چرا عادل برکنار شد؟
روزی نبود که در لابه‌لای روزنامه‌ها و رسانه‌ها خبری از برکناری محمد بن سلمان به‌خصوص بعد از قتل فجیع جمال خاشقجی و رسوایی‌های ناشی از آن پیدا نشود ولی ملک سلمان با صدور فرمان جدید به همه این گمانه‌زنی‌ها درباره فرزندش پایان داد.
به گزارش راهبرد معاصر؛سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان روز پنجشنبه (6 دی 97 / 27 دسامبر 2018) با صدور فرمانی دست به تغییراتی در کابینه وزارتی در حوزه امنیتی و سیاسی این کشور زد. مهمترین تغییر برکناری عادل الجبیر از سمت وزیر امور خارجه و انتصاب ابراهیم العساف به‌جای وی بود، وزیران گارد ملی و اطلاع‌رسانی و آموزش هم تغییر کردند.
در مطلب قبلی به این تغییرات اشاره و تاکید شد که پادشاه عربستان با این اقدام قصد داشت دو پیام را در داخل و خارج ابلاغ کند: اولین پیام داخلی کاهش سطح اختلافات بین شاهزادگان سعودی یا مهار آن بود که به‌دلیل یکه‌تازی محمد بن سلمان ولیعهد به اوج خود رسیده بود.
در عرصه خارجی نیز ملک سلمان با این تغییرات قصد داشت چهره این کشور را در مجامع بین المللی بهبود بخشد که بعد از قتل فجیع جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سیاست‌های بن‌سلمان به‌شدت تخریب شده بود.
همان طور که گفته شد تغییرات قابل پیش‌بینی بود ولی در سطحی نبود که بتواند خواسته‌های مخالفان عربستان و نیز نهادهای بین المللی را برآورده کند.
بعد از نارضایتی‌های گسترده و عمیقی که بین شاهزادگان سعودی به‌خاطر اقدامات بن‌سلمان در حذف و به حاشیه راندن مخالفان و نیز پرونده قتل خاشقچی شکل گرفته بود، انتظار می‌رفت که شاه عربستان دستور برکناری ولیعهد عربستان را صادر کند یا حداقل با صدور دستوراتی اختیارات وی را محدود کند اما این تغییرات نشان داد که نه‌تنها تغییری در کار نیست بلکه این تصمیم به تقویت جایگاه وی منجر شد.
شاهزاده بن‌سلمان همچنان اختیار گذشته را در اختیار دارد و تمام مناصب دولتی خود اعم از ولیعهد، وزیر دفاع، معاون نخست‌وزیر، رئیس شورای امور امنیتی، سیاسی و رئیس شورای اقتصادی را حفظ کرده است از سوی دیگر افرادی که تصدی مناصب داخلی را عهده‌دار شدند نیز به‌نحوی از حامیان بن‌سلمان به‌شمار می‌روند.
تعیین عبدالله بن بندر بن عبدالعزیز ــ از شاهزاده‌های نزدیک به ولیعهد ــ به ریاست گارد ملی خیال بن‌سلمان را راحت کرد چرا که این نگرانی وجود داشت که گارد ملی که وظیفه محافظت از خاندان سعودی در برابر تهدیدات احتمالی را به‌عهده دارد، به‌دلیل نارضایتی بین شاهزادگان به وقوع کودتا یا نافرمانی بین نظامیان بینجامد که با این تغییرات این نگرانی هم رفع شد. متعب بن عبدالله فرزند ملک عبدالله در نوامبر سال 2017 دستگیر و بعد از آن آزاد شد ولی ریاست گارد ملی که زیر نظر ولیعهد اداره می‌شد از آن زمان تاکنون خالی مانده بود. به هر حال با این تغییرات یکی از امیدهای مخالفان که تنها تکیه‌گاهشان به گارد ملی برای کنار زدن بن‌سلمان بود، به ناامیدی بدل شد، به این ترتیب بن‌سلمان توانست کنترل گارد ملی، ارتش و وزارت کشور ــ سه رکن اصلی نهادهای نظامی ــ این کشور را به‌عهده بگیرد.
به هر حال این اقدامات ملک سلمان که با هدف تلاش برای بهبود چهره این کشور در خارج و اطمینان به مخالفان داخلی برای مشارکت در ساخت قدرت اتخاذ شده (انتخاب العساف چهره نزدیک به ملک سلمان که در ماجرای مبارزه با فساد شاهزادگان در هتل ریتز کارلتون بازداشت شد به وزارت خارجه به‌جای الجبیر) در نهایت به تقویت جایگاه ولیعهد انجامیده و نشان می‌دهد که هنوز تصمیم گیرنده اصلی بن‌سلمان است به‌خصوص اینکه همچنان حمایت‌های خارجی از جمله دونالد ترامپ را نیز با خود به‌همراه دارد.