تبیین سخنان رهبر انقلاب درباره سطوح نقش تحولی امام (ره)

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سخنرانی مقام معظم رهبری امام خامنه‌ای(حفظه الله) در سالگرد ارتحال معمار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) نکات متمایز و خاصی داشت که می توان فرازهای آن را بررسی کرد. ایشان در یکی از فرازها سه سطح از نقش حضرت امام خمینی(ره) را در تحول مردمی بیان کردند که به ترتیب در بستر جامعه ایران، جهان اسلام و کل جوامع بشری رخ داده است.

تحول در جامعه ایران

تحول و جنبش بزرگی که امام خمینی(ره) رهبری آن را برعهده داشتند، به فرو ریختن رژیم پهلوی و استبداد سلطنتی انجامید و بخشی از آمال و آرزوهای چندین قرن مردم ایران را تحقق بخشید، به‌این دلیل که محدود به سرنگونی خاندانی خاص نبود، بلکه چندین قرن حاکمیت شاهنشاهی را در جامعه ایرانی کنار زد و نظام مردم سالار مبتنی بر توجه به مستضعفین بنا نهاده شد.

دگرگونی و تغییری که حضرت امام خمینی(ره) توانستند در امت اسلامی ایجاد کنند، از دیدگاه مقام معظم رهبری، موج بزرگ بیداری ملت ها بود

یکی از مظاهر این تحول، مردم سالاری است. امروز جمهوری اسلامی در برابر کشورهای غربی که نسخه لیبرال دموکراسی یا سوسیال دموکراسی را برای جهان می پیچند، با آشکار کردن آزادی دروغین ایدئولوژی غربی، پرچمدار مردم سالاری مبتنی بر دین است؛ همان تعبیر معروف حضرت امام خمینی(ره) که فرمودند «دموکراسی اسلام از دموکراسی غربی کامل تر است»، نقصان در دموکراسی غربی را نشان می‌دهد.

مورد مهم دیگری که مقام معظم رهبری بیان کردند، تحقق استقلال و عبارت «ما می توانیم» به وسیله حضرت امام خمینی (ره) است. این موضوع برای جمهوری اسلامی خط قرمز و موضوعی حیاتی به شمار می‌رود و به هیچ وجه نباید سلطه غرب را با هیچ مصلحتی پذیرفت. همین استقلال خواهی است که زمینه تجلی «ما می توانیم» را فراهم می آورد و در نتیجه تحریم های ناشی از برخورداری حق استقلال، ظرفیت های بزرگ مردمی شکوفا می شود.

تحول در جامعه اسلامی بر محور موضوع فلسطین

دگرگونی و تغییری که حضرت امام خمینی(ره) توانستند در امت اسلامی ایجاد کنند، از دیدگاه مقام معظم رهبری، موج بزرگ بیداری ملت ها بود. به عبارتی انقلاب اسلامی ایران به گونه ای اثرگذاری کرد که ملت های دیگر اسلامی از خواب رضایت به وضع موجود بیدار شدند و نوعی هوشیاری انقلابی در آن‌ها پدید آورد.

از آن جایی که انقلاب اسلامی را می توان نخستین انقلاب پیروزمند جهان مدرن به شمار آورد که حامل ایدئولوژی و مکتب اسلامی است، هر جنبش و قیام دیگری را در منطقه که مبنای دینی داشته باشد، می توان مرتبط با آن توصیف و تبیین کرد. 

بهترین نمونه های آن در مجموعه جنبش ها و انقلاب های بیداری اسلامی تحقق یافت که در سال 2011 میلادی از تونس آغاز شد و به دیگر کشورهای منطقه سرایت کرد. جریان های تداوم بخش این جنبش ها غالباً گروه ها و احزاب اسلام‌گرا و مخالف سکولاریسم بودند.

موضوعی که به تعبیر مقام معظم رهبری در صدر موضوعات جوامع اسلامی قرار دارد و به عبارت بهتر موضوع نخست جهان اسلام، موضوع فلسطین است. ایشان همواره تأکید کرده اند این موضوع اهمیت خاصی برای سرنوشت امت اسلامی دارد و همه جنبش ها و مقاومت های منطقه باید معطوف به آرمان فلسطین باشد. 

کسی که این جریان و دغدغه را در امت اسلامی جاری کرد، حضرت امام خمینی(ره) بودند. ایشان با ابتکار خویش در موضوع اعلام روز قدس در آخرین جمعه ماه رمضان، سنگ بنای یادآوری هر ساله موضوع فلسطین را نهادند و این شد که امت اسلامی حتی در کشورهای اروپایی و غربی به نگاهی جدید در این زمینه نائل آمدند.

زنده کردن معنویت در جامعه بشری

موضوع اساسی و جدی که تفکرات حضرت امام خمینی(ره) در همه جوامع بشری صرف نظر از مذهبی یا سکولار ایجاد کرد، بازگشت و توجه مردمان به معنویت بود که گمشده جهان پسا صنعتی به شمار می آمد. به تعبیر مقام معظم رهبری، جوامع بشری درگیر مادی گرایی بودند و با سرگردانی مبتلای معنویت های کاذب و بازاری زمان خود شده بودند. امام خمینی(ره) نسخه ای از معنویت را به جهان عرضه کرد که ویژگی آن‌ها را نداشت و بشر را از این ویروس فراگیر نجات می داد.

موضوعی که به تعبیر مقام معظم رهبری در صدر موضوعات جوامع اسلامی قرار دارد و به عبارت بهتر موضوع نخست جهان اسلام، موضوع فلسطین است

یکی از نمودهای دعوت جهانی حضرت امام خمینی(ره) به معنویت در عصر مدرن، نامه مشهور ایشان خطاب به گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی بود. گویی ایشان پیش بینی می کردند تنها راه رهایی شوروی از باتلاق فروپاشی، رجوع دوباره به معنویت است. 

در آن نامه ارزشمند بود که ایشان الگوها و بنیان‌گذاران فلسفه اسلامی همچون، فارابی، ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا را معرفی کردند و اساتید جهان شرق را به مطالعه در این فلسفه بدیع فراخواندند.

از دیگر نمودهای توجه غرب به انقلاب اسلامی، مجموعه یادداشت های میشل فوکو، فیلسوف نامدار فرانسوی است که در آن‌ها بعد از دو سفری که به ایران در آستانه انقلاب اسلامی داشت، این حرکت بزرگ مردمی را به‌شدت ستود. همین عنصر معنویت گرایی است که نظر فوکو را جلب و البته انتقادهای تندی را از طرف همکاران غرب گرای خود دریافت کرد.

در نهایت می توان گفت، این سه سطح تحولی که در بیان مقام معظم رهبری، به‌وسیله حضرت امام خمینی(ره) رقم خورد، همچنان زنده است و الگوی معمار کبیر انقلاب در مردم سالاری، بیداری اسلامی و معنویت گرایی را در سطوح سه گانه به انسان ایرانی، اسلامی و غربی عرضه می دارد.