به گزارش راهبرد معاصر؛ یکی از حوزههای حساس در هر کشوری حوزه اطلاعات و امنیت است؛ در کشور ما نیز به تبع تلاشهای بسیاری که برای ضربهزدن به آن صورت میگیرد این حساسیت بیش از دیگر کشورها است. طی سالهای اخیر با شدت گرفتن دشمنیها علیه نظام اسلامی و توطئه های روزافزون به سبب توسعه تکنولوژیهای نوین و اجرای برنامههای هستهای، همچنین شکلگرفتن جریان مذاکرات، حضور جاسوسان کشورهای اروپایی و آمریکا در قالبهای گردشگر، خبرنگار، دانشمند و... شدت یافته است.
هرازچندگاه در گوشه و کنار و اخبار رسانهها خیلی گذرا از دستگیری جاسوسان توسط سربازان گمنام امام زمان(عج) و نیروهای اطلاعاتی و امنیتی کشور داده میشود اما آنچنان که باید و شاید تاکنون به این تلاشها و سختیها و مشکلات کار نیروهای اطلاعاتی و امنیتی در کشور و چون و چرای دستگیری جاسوسان پرداخته نشده بود.
طی این سالها تلاش شده بود در قالبهای فیلم و سریال گوشههایی از تلاشها در حوزه مسائل اطلاعاتی و امنیتی برای مردم به نمایش در آید و ضمن آگاهسازی، نوعی اطلاعرسانی در این حوزه و خدمات سربازان گمنام امام زمان صورت گیرد اما اخیرا پخش سریال «گاندو» با سوژهای ناب و پرحاشیه، نگاه مخاطبان را به حوزه مسائل اطلاعاتی و امنیتی جذب کرد و بسیاری از مردم را کنجکاوانه به سوی تلوزیون کشاند.
جواد افشار در مجموعه ضدجاسوسی و براساس واقعیت «گاندو» پرونده جیسون رضاییان خبرنگار ایرانی آمریکایی واشنگتن پست در ایران که چند سال به جرم جاسوسی بازداشت شده بود و در دی سال ۱۳۹۴ یک پای مبادله تاریخی ایران و آمریکا شد را به به قلم آرش قادری در 30 قسمت به نمایش درآورد.
روایت صریح برخی موضوعات از قبیل ارتباط بستگان مسوولان دولتی با جیسون رضاییان، نمایش جسورانه و آزاد صحنههایی از مذاکرات، ارتباطات در خارج از کشور و... از همان ابتدا موجب موضعگیریهای تند و فشار علیه «گاندو» شد، اما استقبال چشمگیر مردم موجب شد سریال تا پایان با قدرت به نمایش عموم درآید. به همین خاطر خبرنگار فارس برای اطلاع از جزئیات اتفاقات مربوط به این سریال به سراغ جواد افشار کارگردان آن رفته است که مشروح آن را در زیر میخوانید.
فارس: پخش سریال «گاندو» واکنشهای غیرقابل تصوری داشت؛ فکر میکنید چرا در قبال نمایش واقعیت یک پرونده جاسوسی و امنیتی به جامعه باید چنین واکنشهایی به وجود بیاید؟
ما اصلا فکر نمیکردیم تا این اندازه مورد بیمهری افرادی قرار بگیریم که جا داشت اتفاقا در کنار ما میبودند و حمایت میکردند و کار را برای خودشان میدانستند، اما اینکه متاسفانه بر علیه موازین اصولی این سریال هم بیانیه دادند و هم صحبت کردند و توییت زدند اقدامات ناپسندی صورت گرفت که هم شایسته آن مقامات نبود و هم کار ما شایسته چنین برخوردی نبود.
مجموعه تلوزیونی گاندو برآمده از دل مردم بود؛ یک مطالبه مردمی از دل مردمان زحمتکش و ایستاده پشت موازین اصولی کشور و نظام؛ گاندو یک آگاهیبخشی و نوعی بصیرت در زمان کنونی بود که کسی که باید از آن بهره میگرفت گرفت و کسانی که احساس کردند با نمایش گاندو جایگاه و موازینشان و احیانا مواردی که آنها را متزلزل میکرد و به خطر میانداخت را بر ملا کرد و این شفاف سازی در گاندو صورت گرفت و همین باعث شد برخی هجمهها و دشمنتراشیها شکل بگیرد.
فارس: واکنش مردم و مخاطبان «گاندو» چه طور بود؟ آیا مردم هم همچون برخی مسولان نسبت به آن موضع منفی داشتند؟
خدا را شاکریم که مردم با این کار ارتباط برقرار کردند و دوست داشتند. گاندو رفته رفته جای خود را بین مردم پیدا کرد؛ خیلی از مردم قسمتهای ابتدایی را ندیدند و زمانی که مجموعه روی زبانها افتاد خیلیها دوست داشتند قسمتهای اولیه را هم ببینند و به همین دلیل خیلی انتظار بازپخش این کار وجود دارد؛ مردم بارها درخواست داشتهاند که سریهای بعد گاندو ساخته شود و دلیل این مساله این بود که این نگاه در گاندو خیلی فراگیر بود و این بازخورد خوب نشان از موفق کار داشت.
فارس: برخی برای تخریب سریال «گاندو» سعی داشتند آن را جناحی جلوه دهند و بگویند که این سریال سفارشی و با جهتگیری تولید شده؛ چقدر در الهامگیری از پرونده جیسون رضاییان و روایت آن در «گاندو» پوششهای جناحی یا جهت گیری داشتهاید؟
رسانههای بیگانه در امریکا و انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی مرتب برنامههای پیرامون نقد و بررسی و تحلیل گاندو داشتند و به ابعاد مختلف آن میپردازند و برخی هم سوءاستفاده کرده و از این ابزار برای ایجاد شکافی بین مسوولان و دستاندرکاران کشور استفاده میکردند که تهدیدی بود که باید هوشمندانه با آن برخورد شود که مبادا نیروهای انقلابی و دولتی در شرایطی قرار بگیرند که به ضرر کشور شود.
این پروژه اطلاعاتی توسط اطلاعات سپاه انجام شده اما من قبلا برای وزارت اطلاعات هم فیلمهایی ساختم؛ من فیلمساز هستم و در سوژهها و ژانرهای مختلف کار کردم و مستقل هستم و به هیچ کجا وابسته نیستم و هرکجا که احساس کنم کاری به درد مردم بخورد فعالیت خواهم کرد و قبلا هم برای وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، بسیج، تلوزیون و... فیلم ساختهام؛ من افتخار میکننم که فیلمسازی مستقل اما برآمده از مردم هستم و بنابراین هرکجا احساس کنم دردی وجود دارد و برای مردم بازگو کردنش مفید هست اگر دعوت شوم با کمال میل خود را خادم مردم میدانم.
برداشت جناحی برخی مسوولان دولتی به ضرر کسانی بود که سعی کردند این شکاف را ایجاد کنند؛ ما اتفاقا کارمان خیلی ملی و مردمی است و هرکجا هم که سمت و سوی جناحی داشت تعدیل و حذف کردیم که مبادا مردم خیال نکنند تلاش داریم از حزبی یا جناحی دفاع کنیم؛ البته این سوءاستفاده شده که باید دید پشت این حرکات چه چیزی نهفته است که مطمئنا در آینده این مسائل برای مردم شفافسازی خواهد شد.
فارس: شما در سالهای اخیر به صورت ویژه در حوزه تولید آثار تاریخی انقلابی و دفاع مقدس فعالیت کردید؛ فشارهای غیرقابل تصور به «گاندو» چقدر در ادامه مسیر روایت تاریخ و دستاوردهای انقلاب و دفاع مقدس تاثیرگذار خواهد بود؟
من به عنوان یک فیلمساز که دغدغه مردم را دارم راهی که انتخاب کردم را میروم و هرچقدر فشارها بیشتر شود من به راهی که میروم باور بیشتری پیدا خواهم کرد و محکمتر گام بر میدارم؛ امیدوارم شرایط به گونهای نباشد که ما تحریم شویم و مجبور شویم خانهنشین باشیم و کار نکنیم؛ روزی که برخی تحریم ها مطرح شد گفتم که من کارگردان را تحریم کنید و به مردم و تلوزیون چه کار دارید؛ وگرنه تا زمانی که ما بتوانیم و شرایط فراهم باشد سعی داریم راهی را انتخاب کنیم که در راستای آگاهسازی، شفافسازی، بصیرت افزایی و تحقق مطالبات مردمی در کنار مردم در رسانه بمانیم.
فارس: انتخاب بازیگرانی که شهرت کمتری در بین مردم داشتند نوعی تابوشکنی در حوزه سینما و تلوزیون بود؛ امروز بازیگران مشهور ابزاری برای جذب مخاطب هستند؛ چرا از این وسیله برای جذب مخاطب به «گاندو» کمتر استفاده کردید؟
من کارگردانم و بیش از 15 سریال ساختم و تجربه به من نشان میدهد که در چه سریال و در چه جایگاهی نیاز است چه بازیگری قرار بگیرد و بازی کند. شاید کارگردان دیگری این سریال را میساخت انتخاب دیگری میکرد اما براساس تجربه و تاکتیکی که برای این کار انتخاب کردم دست به این کار زدم گرچه نقدهای زیادی در ابتدای کار به من شد و حتی دوستان و نزدیکان خودم به برخی موارد اعتراض میکردند اما در پایان کار بسیاری نظر خود را تغییر دادند و تاکید کردند که انتخابها درست بوده است.