تحول در قوه قضاییه، افزایش اعتماد عمومی
نقش «آیت‌الله رئیسی» در امید آفرینی و اعتمادسازی در جامعه
به احتمال زیاد برخی جریانات خاص و رسانه‌های زنجیره‌ای در بزنگاه‌هایی به سراغ رئیسی خواهند آمد تا اقدامات او در برخورد با فساد را به عرصه تقابل قوا بکشانند؛ پس ارتباط بیشتر با عموم مردم بیش از پیش ضروری است.
به گزارش راهبرد معاصر؛ امید به تغییر و تحول در شیوه مدیریت دستگاه قضا زمانی در ذهن مردم کلید خورد که خبر انتصاب سید ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس قوه قضاییه، کشور را فرا گرفت و مردم کمی از نگرانی فساد‌های موجود در جامعه، آزاد شدند؛ چرا که او کارنامه درخشانی در تولیت آستان قدس رضوی دارد و به خوبی نشان داد که اگر اصول و ارزش‌های انقلابی به درستی در مدیریت و سیستم اجرایی کشور جای بگیرد، همان رضایت کامل مردم از نظم و مدیریت حرم رضوی در کل کشور رخ می‌دهد.
چند ماه پس از انتصاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس قوه قضائیه، حالا نشانه‌هایی از تغییر در عملکرد دستگاه قضایی مشاهده می‌شود که در ماه‌های اخیر آرام، اما محسوس بوده است. هر چند هنوز برای ارزیابی عملکرد ایشان زود است، ولی اقدامات آیت‌الله رئیسی به عنوان رئیس دستگاه قضائی مورد توجه و استقبال قرار گرفته و امیدواری برای ایجاد تحول در قوه قضائیه ایجاد کرده است.
عزم جزم آیت‌الله رئیسی برای مبارزه با فساد
کاهش ورودی پرونده به دستگاه قضایی، حل مسئله اطاله دادرسی و رعایت حقوق عامه در کنار مبارزه با فساد از جمله مهم‌ترین برنامه‌های قوه قضاییه در دوره جدید اعلام شده است که مبارزه با فساد با اولویت برخورد با تخلفات قضات و کارکنان دستگاه قضا موجی از اعتماد عمومی به این قوه را به همراه داشته است.
آیت‌الله رئیسی که در مراسم معارفه خود گفته بود: «هیچ‌کس در هیچ شرایطی و در هیچ جایگاهی حق دور زدن قانون و تخلف قانونی را نخواهد داشت.» در اردیبهشت‌ماه امسال نیز در دیدار به با نخبگان دانشگاهی با بیان اینکه در برخورد با مفاسد به ویژه مفاسد اقتصادی هیچ خط قرمزی را قائل نیستیم، گفت: «هرکسی در هر جایگاهی اعم از اقتصادی و اجتماعی و سیاسی باشد، اگر مرتکب فساد شود باید مورد رسیدگی قرار گیرد و در این رابطه هیچ خط قرمزی وجود ندارد».
این اظهارات قاطعانه به واقع همان انتظار رهبر معظم انقلاب و مردم از دستگاه قضایی در تراز انقلاب اسلامی است. رسانه‌های ضدانقلاب و برخی از افراد و جریان‌های سیاسی این اظهارات را در روزهای اولیه ریاست آیت‌الله رئیسی بر دستگاه قضا نوعی شعار قلمداد می‌کردند و عملیاتی شدن آن را غیرممکن می‌دانستند- مصطفی تاج‌زاده: هر که معتقد است هاشمی شاهرودی توانست ویرانه قضایی میراث محمد یزدی را به‌سامان آورد و صادق لاریجانی نیز توانست آن را جوابگوی نیازهای جامعه کند، به رئیسی امید بندد که او دستگاه قضا را به‌روز و کارآمد کند - با گذشت تنها چند ماه پس از آغاز فعالیت آیت‌الله رئیسی در کسوت ریاست قوه قضاییه، عملکرد و جدیت دستگاه قضا در اجرای عدالت و مبارزه با مفسدان اقتصادی، همگان را وادار به تحسین کرده است.
هم‌زمان با برخورد با تخلفات قضات و کارکنان دستگاه قضا، مبارزه به مفسدان اقتصادی بدون تحت تاثیر قرار گرفتن فضاسازی رسانه‌ای از مهم‌ترین شاخصه‌های دوره جدید مدیریت قوه قضاییه بوده است. مواردی همچون پرونده حسین فریدون برادر و دستیار ویژه رئیس‌جمهوری و عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای، احمدعراقچی معاون ارزی بانک مرکزی، حسین هدایتی، پوری حسینی رئیس سازمان خصوصی سازی، اکبرطبری معاون دفتر اجرائی رئیس سابق قوه قضاییه و هادی رضوی داماد وزیر کار از جمله پرونده‌هایی است که نشان از برخورد قاطع قوه قضاییه با مفسدان اقتصادی بدون در نظر گرفتن جایگاه و نسبت آن‌ها با برخی از مسئولان است.
تغییر رویکرد ایشان در تمامی حوزه‌های موثر قوه قضاییه امید جدیدی در گسترش عدالت و ممانعت از ظلم در جامعه به وجود آورده است. ایشان نه تنها از فضای مجازی (در واقع حقیقی و بسیار تاثیرگذار) فراری نیست، بلکه شخصاً دارای حساب کاربری در این فضاست و این نشان از توجهی جدید در قوه قضاییه به افکار عمومی و مسیریابی قضایی و سنجش عملکرد قوه است چیزی که قبلاً به این شکل وجود نداشت.
استقبال از آیت‌الله رئیسی منحصر به یک طیف خاص سیاسی نیست
اگرچه حجت‌الاسلام رئیسی کاندید دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از جانب طیف موسوم به اصولگرایان و جمنا بود؛ معرفی وی به عنوان رئیس جدید دستگاه قضا با استقبال همه گروه‌ها و احزاب سیاسی مواجه شد.
محمدرضا خباز از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به شخصیت حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی گفت: خداوند متعال را سپاسگزاریم که شرایطی برای قوه قضاییه ایجاد شد تا برای نخستین بار در طول ۴۰ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شخصیتی از بدنه این قوه به ریاست آن برسد.
محمود صادقی، نماینده اصلاح‌طلب تهران معتقد است: من ابتدا از رویکردهای آقای رئیسی استقبال کرده بودم که افکار عمومی هم از من خیلی انتقاد کردند اما به نظر من رویکردهای رئیس جدید قوه قضائیه به طرز غیرمنتظره‌ای فراتر از حدی که پیش‌بینی می‌شد با آن استانداردهای مورد انتظار از رئیس دستگاه قضا تناسب دارد.
روزنامه شرق نیز در یادداشتی در خصوص آیت‌الله رئیسی نوشته است: آقاي رئيسي فرزند دادگستري و به‌اصطلاح از افرادي است که در اين دستگاه از سربازي به سرداري رسيده و همه مراحل ترقي را با تکيه بر توان علمي و قضائي خود پيموده است. علاوه بر تحصيلات حوزوي اتفاقاً به تحصيلات دانشگاهي هم روي آورده و واحد به واحد دروس حقوقي را آموزش ديده و از دادياري دادسراي کرج تا دادستاني همدان و دادستاني تهران و رياست سازمان بازرسي کل کشور تا دادستاني کل کشور و معاون اولی قوه قضائيه را در کارنامه خود دارد.
انتظار مردم از قوه قضاییه
امروز شاید مهم‌ترین مسئله قوه قضاییه، نظارت بر مدیران ارشد کشور و پیشگیری و مقابله با فساد است یعنی دقیقا همان چیزی که اصل ۱۴۲ و ۴۹ قانون اساسی، وظیفه قوه قضاییه می‌داند؛ فساد در کشور به ویژه در قوه قضاییه و قوه مجریه بشدت مردم را نگران کرده است چراکه مردم معتقدند اگر مدیر، پاک و مخالف فساد در حکومت اسلامی باشد و با آن مبارزه کند قطعا فساد تا این اندازه رخ نشان نمی‌داد، اما امروز مردانی در دادگاه‌ها به جرم فساد و اخلال در نظام محاکمه می‌شوند که ادعای عدالت و سلامت کاری داشتند.
به نظر می‌رسد مهم‌ترین اقدامی که در پیش روی ریاست قوه قضائیه است مبارزه با فساد و برخورد با مفسدین است طوریکه در رسیدگی و روند قضایی افراد خاص و نامدار با دیگران کمترین تفاوتی حس نشود که اگر این‌گونه نباشد، هیچ رضایتی از سوی مردم نسبت به قوه قضائیه به دست نخواهد آمد و این مهم‌ترین توقع مردم ایران از رئیس قوه قضاییه است که با جذب قضات سالم، عادل و آگاه و همچنین نظارت بر سلامت دستگاه قضاوت، مبارزه با فساد را از خود قوه قضاییه آغاز کند، اعتماد مردم را نسبت به دادرسی‌ها، قضات و محاکم قوه قضاییه بازگرداند.
توقع مردم بر آن است تا دستگاه قضا از حقوق و آزادی‌های بالحق و مشروعشان با قدرت دفاع کند و با قانون‌شکنان و مخالفان حقوق عمومی، بدون توجه به گرایش و تفکر سیاسی‌شان برخورد کند بطوریکه مردم قوه قضاییه را همراه و پناهگاهی در برابر ظلم و فساد بدانند و عدم رضایت مردم تاکنون نسبت به عملکرد قوه قضائیه، یعنی ایرادی در عملکرد این دستگاه بوده است و باید تلاش شود تا اعتماد جامعه به مجریان عدالت بازگردد مهم آنکه مردم دسترسی راحت‌تری برای احقاق حقشان داشته باشند و پیگیری پرونده‌ها و دادرسی مردم را به سرعت انجام دهند.
امروز مهم‌ترین مشکل مردم زیاد بودن پرونده‌ها، معطل شدن در ادارات و اتاق‌های دادگستری و طول کشیدن زمان شکایت‌هاست، آیت‌الله رئیسی باید بتوانند این مشکلات را حل کنند تا دیگر مردم با ناامیدی و بقول خودشان برای آواره و درگیر نشدن در ساختمان‌های دادگستری از حق خود نگذرند البته در این میان شفافیت در عملکرد قوه قضائیه و در رسیدگی به پرونده‌ها از دیگر مسائل مهمی است که اگر در عملکرد قوه صورت بگیرد، رضایت‌مندی مردم بیشتر می‌شود.
بهره سخن
بی‌شک اگر جناب رئیسی با همین انرژی و توان در همه عرصه‌های قوه به کار ادامه دهند، شاهد پویایی کم‌نظیر، رشد عدالت و امیدواری مردم به قوه خواهیم بود. عملکرد چندماهه و پاسخگویی و اصلاح برخی روندهای نادرست قبلی و شفافیت در حال گسترش قضایی نشان می‌دهد چقدر رویکرد و منش و مدیریت شخص رئیس قوه می‌تواند کارساز باشد. قوه قضاییه در حال حاضر با انبوهی از مسائل روبه روست و کسی انتظار معجزه از مدیریت جدید ندارد، اما ادامه روند مناسب و موثر فعلی، حداقل انتظار جامعه است.
هرچند که وی نشان داد که همچنان بر عقاید، افکار و تصمیماتش برای ایجاد جامعه‌ای سالم پایبند است و در هر مقامی باشد، تلاش می‌کند تا جامعه را به سمت پیشرفت و در مقام قضایی به سمت عدالت سوق دهد، اما به احتمال زیاد برخی جریانات خاص و رسانه‌های زنجیره‌ای در بزنگاه‌هایی به سراغ رئیسی خواهند آمد تا اقدامات او در برخورد با فساد را به عرصه تقابل قوا بکشانند؛ پس ارتباط بیشتر با عموم مردم بیش از پیش ضروری است.