نگاهی به کنفرانس امنیتی مونیخ 2018/ آیا عملکرد این نشست با گذشت 54 سال موفق بوده است؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ کنفرانس امنیتی مونیخ، کنفرانسی است که به وسیله بخش خصوصی مدیریت می‌شود و در زمینه سیاست‌های امنیت جهانی و بین المللی فعالیت می‌کند. این همایش هرساله در ماه فوریه در هتل بایریشر هوف در مونیخ آلمان برگزار می‌شود. در کنفرانس مونیخ تصمیمی گرفته نمی‌شود و صرفاً ویژه اظهار نظر، رایزنی و دیدارهای سیاسی است. نخبگان اجرایی ، فکری در این کنفرانس بهتشریح یافته‌های علمی و اجراییخود می‌پردازند. در این کنفرانس هر ساله به‌طور ویژه به یک موضوع مهم امنیت بین‌المللی پرداخته می‌شود .البته عوامل برگزاری این کنفرانس مدعی هستند هدف این کنفرانس ارائه راه حلی برای بحران های موجود در نظام بین المللی است، که به نظر می رسد تا کنون به آن هدف پیدا کرده باشند.

نگاهی به تاریخچه کنفرانس امنیتی مونیخ

سابقه این کنفرانس به دوران جنگ سرد باز می‌گردد. این کنفرانس برای اولین بار در سال 1962 به منظور تبادل نظر میان اعضای اتحادیه آتلانتیک شمالی تشکیل شد، اما در سال‌های اخیر و در پی گسترش آن( به خصوص گسترش ناتو به شرق )بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. کنفرانس مونیخ در در سال ۱۹۶۲ توسط یک ناشر و نظامی سرشناس آلمانی به نام ادوارد- هاینریش فن کلایست اشمنتسین در شهر مونیخ بنیان گذاشته شد. نام این کنفرانس در ابتدا کنفرانس مشتریان نظامی بود و سپس به «کنفرانس امنیتی بین‌المللی» و نیز «کنگره دفاع‌شناسی» تغییر نام داد.

وزرا، اعضای پارلمان، افسران عالی رتبه نظامی، اندیشمندان و روزنامه‌نگاران از جمله مدعوین این کنفرانس به شمار می‌روند.کنفرانس مونیخ از ابتدا به بررسی مسائلی مانند چالش‌های سیاست‌های امنیتی و خارجی در روابط اروپا و آمریکا در چارچوب ناتو تمرکز داشت، اما با پایان جنگ سرد و افزایش ارتباط میان کشورهای مختلف و همچنین متنوع تر شدن مباحث امنیتی، دیگر کشورها از جمله کشورهای سابق بلوک شرق نیز در مباحث آن مشارکت پیدا کردند.پس از پایان دوران جنگ سرد این کنفرانس که به طور بی‌وقفه و سالانه ادامه داشتدر دو نوبت و دو سال برگزار نشد؛ ابتدا در سال 1991 بود که در پی وقوع جنگ خلیج‌فارس امکان تشکیل جلسات این کنفرانس میسر نشد و در سال 1997 نیز به واسطه نامشخص بودن جانشین رئیس کنفرانس، این اجلاس به تعویق افتاد.

در سال 1998 بر اساس پیشنهاد "هلموت کهل"، صدراعظم وقت آلمان ریاست این کنفرانس به مشاور خارجی و امنیتی وی ـ "هورست تلچیک" که همچنان ریاست کنفرانس را بر عهده دارد ـ سپرده شد. پس از صدراعظمی "گرهارد شرودر" نیز روند حمایت دولت از این نهاد ادامه یافت و دولت آلمان از لحاظ مالی تلاش کرد تا کنفرانس را کاملاً تحت پوشش خود قرار دهد. دوران جدید کنفرانس امنیتی مونیخ از سال 1999، یعنی از سی و پنجمین کنفرانس تحت سرپرستی هورست تلچیک، قابل ملاحظه است. زیرا درهای کنفرانس برای نخستین‌بار به روی نمایندگان کشورهای اروپای مرکزی و شرقی و همچنین تجار و بازرگانان گشوده شد. در همین حال، تعداد هیئت‌های آمریکایی دعوت شده به کنفرانس، خصوصاً هیئت‌هایی از کنگره آمریکا افزایش یافت. از طرف دیگر، مسائل مربوط به قاره آسیا با توجه به الزامات سیاست امنیت جهانی نیز در موضوعات کنفرانس گنجانده شد.

بر این اساس،از سال 2000 نمایندگان عالی‌رتبه‌ای از چین، ژاپن و هند تا کنون به طور منظم در کنفرانس شرکت می‌کنند.همچنین موضوعاتی مانند مشارکت کشورهای دو سوی آتلانتیک در قرن جدید، تروریسم بین الملل، بحران عراق، جنگ داخلی در سوریه ، تقابل غرب و شرق در اوکراین و چالش‌های امنیتی در خاورمیانه، گسترش ناتو در دستور کار اجلاس‌های سالانه کنفرانس مونیخ قرار گرفته اند.

"ولفگانگ ایشینگر" برای نخستین بار در سال 1387 ریاست کنفرانس امنیتی مونیخ را بر عهده گرفت.ایشینگر جانشین "هورست تچلیک" شده است که سابقه خوبی را در دوره ریاست کنفرانس سالیانه امنیتی مونیخ به جای گذاشته است. ولفگانگ ایشینگر، به خاطر اقامت طولانی در واشنگتن، آن هم در مقام سفیر آلمان فدرال، از نفوذ زیادی در میان محافل سیاسی آمریکا برخوردار است.

چه کسانی در کنفرانس امنیتی مونیخ 2018 حضور دارند؟

براساس اعلام قبلی، در میان افرادی که – حدود 4 هزار نفر - در نشست امسال شرکت می‌کنند، 20 تن از سران دولتی حضور دارند و نمایندگانی از دولت آمریکا هم به مونیخ خواهند رفت.40 وزیر خارجه و 40 وزیر دفاع به چشم می‌خورند. همچنین 50 مدیرعامل شرکت بزرگ هم قرار است در کنفرانس امسال حضور یابند.

از آمریکا «جیمز متیس» وزیر دفاع، «کریستجن نیلسن» وزیر امنیت داخلی و «هربرت ریموند مک‌مستر» مشاور امنیت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا و نیز «جو بایدن» معاون رئیس‌جمهور پیشین و «جان کری» وزیر خارجه پیشین این کشور در کنفرانس مونیخ شرکت خواهند کرد.

«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران، «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان، «بینالی ایلدیریم» نخست‌وزیر ترکیه، «ترزا می» نخست‌وزیر انگلستان و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از دیگر شرکت‌کنندگان در این نشست خواهند بود. از اتحادیه اروپا هم «ژان کلود یونکر»‌ رئیس کمیسیون اروپا در این نشست حضور پیدا می کند.

دستورکار کنفرانس امنیتی مونیخ 2018 چیست؟

همانند کنفرانس های پیشین، بحران ها و چالش های جهانی در عرصه های مختلف در این کنفرانس مورد بحث قرار خواهد گرفت. تحولات غرب آسیا و بحران های سوریه، عراق و یمن، آینده برجام با روی کارآمدن ترامپ، روابط کشورهای عربی با یکدیگر و روابط عربستان با ایران، مسائلی همچون گسترش تسلیحاتی در جهان، امنیت محیط زیست و امنیت سایبری از جمله موضوعاتی هستند که در این نشست درباره آنان بحث و تبادل نظر خواهد شد.

آیا کنفرانس امنیتی مونیخ موفق بوده است؟

مرور 54 سال نشست در مونیخ پیرامون بحران ها و چالش های امنیتی در نظام بین الملل، این ادعا را به اثبات می رساند که هیچ یک از کنفرانس های مونیخ به ارائه یک نسخه مناسب برای حل بحران های موجود ختم نشده است. تنها نکته ای که می توان به آن اشاره کرد، حضور شخصیت های برجسته کشورهای درگیر بحران های بین المللی در این کنفرانس و اعلام مواضع درباره موضوعات مطروحه – مواضعی که پیشتر هم در نشست ها و سخنرانی ها آن را اعلام کردند – و نهایتا گرفتن عکس های یادگاری است که هیچ کمکی به حل مسائل و مشکلات موجود در جهان نمی کند.