سردار طهرانی‌مقدم؛ از نخستین شلیک تا خودکفایی موشکی
به گزارش راهبرد معاصر؛ اگرچه برخی‌ها در سال‌های گذشته معتقد بودند دنیا دیگر دنیای گفتمان‌هاست و دنیای موشک‌ها نیست، ولی حوادث و اتفاقات سال‌های اخیر و همچنین حوادث این روزهای غره به وضوح بر همگان ثابت کرد که کشوری که توان و قدرت نظامی لازم برای دفاع از خود و مردم را نداشته باشد دچار مشکلات فراوانی خواهد شد. در کشوری هم مانند کشور ما که بواسطه شرایط و جایگاه ویژه‌اش دشمنان بسیاری دارد، این موضوع به شدت اهمیت بیشتری دارد.
مسلما از آمریکا و رژیم صهیونسیتی تا گروه‌های تروریستی که در گوشه و کنار این خاک به کمین نشسته‌اند بواسطه توان دفاعی و قدرت موشکی بالای کشورمان است که جرات ندارند به کشور و مردم ما نگاه چپ کنند و قطعا اگر این توان بالا نبود همانطور که امروز در غزه می بینیم این جنایتکاران به هیچ چیز و هیچ کس رحم نمی کنند.
به همین دلیل نباید آنهایی که موجب شده اند امروز ایران ما تا به این حد قدرتمند شوند را فراموش کرد و در همین راستا یکی از افرادی که در توانمندشدن قدرت نظامی و موشکی ما نقش ویژه ای دارد، سردار شهید طهرانی مقدم است، مردی که پدر موشکی ایران نام گرفت، مردی که گفته بود روی مزارش بنویسند اینجا مدفن کسی است که می‌خواست اسرائیل را نابود کند. حالا حدود ۱۱ سالی از شهادت او در ۲۱ آبان سال ۹۱ می‌گذرد که در ادامه به مناسبت سالروز شهادت این شهید گرانقدار به بازخوانی گوشه ای از فعالیت هایش و دوران زندگی اش پرداختیم.
از کوچه پس کوچه‌های سرچشمه تا دریافت مدرک مهندسی
سردار سرلشکر پاسدار شهید حسن طهرانی مقدم یکی از فرماندهان شهید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که در ششمین روز از آبان‌ماه سال ۱۳۳۸ در خانواده‌ای پرجمعیت و مذهبی در محله سرچشمه تهران چشم به جهان گشود. پدرش خیاط بود و به همین دلیل دو بار به همراه خانواده‌اش به محله‌های شکوفه و بهارستان رفت و تحصیلات ابتدایی و هنرستان خود را هم در این محله‌ها گذراند. حسن یک بچه مسجدی به تمام معنا بود، چند سال سن بیشتر نداشت که به همراه برادرانش به مسجد حضرت زینب کبری (س) در سرچشمه تهران رفتند و فعالیت‌هایشان را در سال ۱۳۴۸ با سرپرستی آیت الله سیدعلی لواسانی آغاز کرد.
حسن و برادرانش پس از ورود به این مسجد به سوی فعالیت‌های فرهنگی رفتند و در گروه سرود این مسجد نیز عضو شدند. این گروه سرود هسته تشکیل همان گروه سرودی شد که هنگام ورود امام خمینی (ره) به کشورمان در روز ۱۲ بهمن ماه سال ۱۳۵۷ با خواندن «سرود خمینی‌ای امام» از بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی استقبال کردند. روزهای نخست سال ۱۳۵۶ بود که تحصیلاتش را در هنرستان به پایان رساند و مدرک دیپلم خود را اخذ کرد. اما بیکار ننشست و با تلاش و همت بالایی که داشت در همان سال در مقطع فوق دیپلم در رشته برش قطعات صنعتی مدرسه عالی تکنیکیوم نفیسی پذیرفته شد.
او با همراهی برادرانش در کنار همه مردم مسلمان و انقلابی ایران پرچم مبارزه و عدالت خواهی و رهایی از استعمار آمریکا و استکبار جهانی را برافراشتند. حسن در همان روزهای مبارزات مردمی علیه رژیم ستمشاهی با کمک دوستانش با استفاده از سه راهی لوله آب، نارنجک‌های دستی می‌ساخت و آن‌ها را به انقلابیون می‌داد. یکی از خاطرات او در مواجهه با نظامیان رژیم شاهنشاهی شنیدنی است، حسن می‌گوید که شب ۲۲ بهمن ماه بود که در میدان امام حسین (فوزیه سابق) با پرتاب نارنجک دستی یک خودروی نظامی ارتش را مصادره و سرهنگ سوار بر آن خودرو را اسیر کرد.
ورود به دانشگاه و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
انقلاب اسلامی که در ۲۲ بهمن ماه سال ۱۳۵۷ پیروز شد، حسن به همراه همه مردم ایران اسلامی مشغول شادی و شعف بودند. حسن که همواره به دنبال رشد و تعالی بود یکسال پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و در رشته مهندسی صنایع موفق به دریافت مدرک مهندسی شد. اما گویا تحصیل هم او را راضی نکرده بود، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که با فرمان امام خمینی (ره) تاسیس شد بسیاری از جوانان وارد این نهاد انقلابی شدند. حسن نیز که دل در گروی انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن داشت وقتی ۲۱ ساله بود در تیرماه سال ۱۳۵۹ وارد این نهاد انقلابی شد.
نخستین مسئولیتش پس از ورود به سپاه پاسداران حضور به عنوان مسئول اطلاعات منطقه ۳ سپاه شمال بود. شهید طهرانی مقدم در سال ۱۳۶۱ با خانم الهام حیدری ازدواج کرد که حاصل این ازدواج ۴ فرزند است.
نقش طهرانی مقدم در ایجاد توپخانه سپاه
شهید طهرانی مقدم یکی از نخستین افرادی بود که اولین جرقه‌های شکل گیری توپخانه سپاه را زد و توانست با یک آتشبار توپخانه ۱۵۵ میلیمتری کششی، یک توپخانه ۱۳۰ میلیمتری و و یک آتشبار ۱۰۵ میلیمتری پرتغالی غنیمتی از بعثی‌ها در ۱۳۵۹ توپخانه سپاه را تشکیل داده و بعد‌ها با استفاده از این توپخانه در لشکر امام حسین (ع) اصفهان مواضع دشمن بعثی را بمباران کند. همین گروه بعد‌ها در سال ۱۳۶۱ واحد و یگان توپخانه سپاه را تشکیل دهند.
سردار محمد طهرانی مقدم، برادر شهید نیز در بیان خاطرات خود نقل کرده است که برادرش حسن در ۲۰ سالگی با سرفرازی بیان می‌کرد «توپ‌های ما آن طرف جنگ است» که با به غنیمت گرفته شدن آن‌ها توپخانه سپاه تاسیس شد و این نشان از اعتمادبه‌نفس بالای شهید در تحقق اهداف پیش روی خود بوده است.
وی در جایی دیگر به نقل از شهید می‌گوید «به دو دلیل کار برای ما راحت است، یکی اینکه خیالمان راحت است که این کار شدنی است. دوم اینکه ما شیعه و از نصرت الهی بهره مندیم.»
سردار سرلشکر پاسدار سید یحیی صفوی در این خصوص می‌گوید که در ابتدای جنگ سپاه تجهیزات سنگین عمده‌ای نداشت. شهید طهرانی مقدم با حدود ۱۶۵ عراده توپی که در عملیات فتح‌المبین از عراقی‌ها به غنیمت گرفتیم، توپخانه سپاه را راه‌اندازی کرد. برای اولین بار شهید طهرانی مقدم در عملیات بیت المقدس توپخانه سپاه را راه‌اندازی و برای هر لشکر واحد توپخانه درست کرد.
در اواسط جنگ و با توجه به نیاز سپاه در نبرد هوایی و به‌ویژه موشکی، بنابر تصمیم فرماندهی سپاه، شهید طهرانی مقدم به یگان موشکی سپاه رفت و مسئولیت این یگان را عهده‌دار شد. این در حالی بود که در این سال‌ها جنگ موشکی عراق علیه شهر‌های ایران شروع‌شده بود و ایران تلاش می‌کرد که در راستای فعالیت‌های دیپلماتیک و بین‌المللی خود، خلا ضعف در دفاع موشکی خود را با کمک کشور‌های همسو با منافع خود همچون «سوریه» و «لیبی» جبران کند.
نخستین شلیک، نخستین موفقیت یگان موشکی سپاه
سردار حسن طهرانی مقدم و نیروهایش توانستند تا در ۲۱ اسفندماه سال ۱۳۶۳ اولین موشک ایران را به کرکوک شلیک کنند. دومین موشک سپاه هم در بامداد روز ۲۳ اسفندماه سال ۱۳۶۴ به بانک ۱۸ طبقه رافدین بغداد اصابت کرد و موشک بعدی در باشگاه افسران ارتش عراق در بغداد فرود آمد و حدود ۲۰۰ نفر از فرماندهان عراقی را به هلاکت رساند. پس از صدور فرمان تاریخ امام (ره) مبنی بر تشکیل نیرو‌های سه گانه سپاه پاسداران، شهید مقدم در سال ۱۳۶۴ به عنوان فرمانده موشکی نیروی هوایی سپاه منصوب شد.
سردار سرتیپ پاسدار یعقوب زهدی فرمانده توپخانه سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس و همرزم شهید طهرانی نقل می‌کند هنگامی که قرار شد در سال ۱۳۶۴ اولین موشک را خود برادران سپاه به سمت بغداد شلیک کنند، همراه با شهید طهرانی مقدم به سمت کرمانشاه رفتیم. مقدمات کار فراهم شد و باشگاه افسران بغداد را هدف گرفتیم. شهید مقدم پیشنهاد کرد؛ اول دعای توسل بخوانیم و بعد از دعا گفت خدایا ما نمی‌خواهیم مردم عراق را بکشیم. ما می‌خواهیم نظامیان را از بین ببریم که هم ما و هم عراقی‌ها را می‌کشند. خدایا این موشک را به باشگاه افسران بزن. موشک شلیک شد و درست به باشگاه افسران برخورد کرد و موجب هلاکت تعداد قابل توجه‌ای از افسران بعثی شد. من پیشانی شهید مقدم را بوسیدم و گفتم: به هدف خوردن موشک نتیجه اخلاص و پاکی تو بود.
وقتی کارشکنی‌ها به نقطه خودکفایی ایران در فناوری موشکی تبدیل شد
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره کارشکنی لیبی در حوزه موشکی و همکاری با ایران می‌نویسد: در سال ۱۳۶۵ کشور لیبی براساس توافق قبلی چندین فروند موشک اسکاد به همراه لانچر پرتاب به ایران فرستاد و قرار شد در پادگانی که از قبل تعیین‌شده بود کار آماده‌سازی موشک‌ها و سکوی پرتاب تحت نظر کارشناسان لیبیایی انجام شود. اما به یکباره خبرمی رسد که این کارشناسان بدون هماهنگی قبلی با ایرانی‌ها همراه با برخی قطعات حساس موشک‌ها به سفارت لیبی رفته اند و در واقع کار را معلق گذاشته اند. درحقیقت «معمر قذافی» با این اقدام خود به دنبال امتیاز گیری و باج‌خواهی ویژه از ایران بود.
وقتی این خبر به گوش شهید طهرانی مقدم می‌رسد وی به همراه گروه کاری خود در کمتر از دو ماه موشک‌ها را عملیاتی کرده و آماده شلیک به مواضع عراقی‌ها می‌کند.
سازنده اولین موشک بومی ایران کیست؟
ازآنجایی‌که موشک‌های «اسکاد» از هزینه‌های بالایی برخوردار بودند و معمولا برای هدف قراردادن اهداف مهم و کاربردی استفاده می‌شدند، شهید طهرانی مقدم بر آن شد که با استفاده از ظرفیت‌های علمی داخلی به سمت ساخت موشکی با هزینه‌های پایین‌تر که بتواند اهداف نزدیک و کم اهمیت‌تر را هدف قرار دهد، حرکت کند. سرانجام وی موفق شد در سال ۱۳۶۶ راکت «نازعات» را که برد آن بین ۸۰ تا ۱۵۰ کیلومتر بود تولیدکند.
در واقع آنچه که موجب موفقیت سردار شهید طهرانی مقدم در انجام اهداف و ماموریت‌های خویش بود، باور برتوانایی بر اساس تکیه‌بر دانش بومی و ظرفیت‌های علمی، صنعتی داخلی بود.
با ساخت این موشک بومی فصل نوینی در پیشرفت صنعت و تکنولوژی نظامی ایران آغاز شد که تداوم آن را بعد از جنگ در ساخت و تولید انواع موشک‌های پیشرفته‌تر بومی همچون «شهاب ۳» با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر شاهد بودیم که بدین ترتیب زمینه برای افزایش قدرت بازدارندگی نظامی ایران در سطح منطقه و بین‌الملل و بالطبع افزایش قدرت و امنیت ملی ایران اسلامی ایجاد شد که همه این‌ها مرهون تلاش‌ها و ابتکارات علمی و دانش بنیان امثال سردار شهید حسن طهرانی مقدم هاست.
حضور در جبهه مقاومت و تاسیس یگان موشکی حزب الله لبنان
شهید طهرانی مقدم موسس یگان‌های موشکی حزب الله لبنان هم بود که این کار در سال‌های ۶۶ و ۶۵ محقق شد. با کار‌هایی که حاج حسن انجام داد، حزب‌الله موفق به تجهیز سلاح‌هایی شد که هر گاه صهیونیست‌ها شرارتی می‌کردند، با پاسخ دندان‌شکن مواجه می‌شدند. رژیم صهیونیستی اگر هر گونه عملیات یا تهدیدی را علیه جمهوری اسلامی داشته باشد، از ناحیه موشک‌های حزب‌الله لبنان مشت محکمی را دریافت خواهد کرد که قلب تل‌آویو را زیر و رو می‌کند.
باید بگویم بهترین هدیه حاج حسن آقا به مردم و حزب الله لبنان، آموزش و انتقال تجربیات موشکی به این کشور بود، به طوری که در جنگ ۳۳ روزه و جنگ ۲۲ روزه غزه، پیروزی حزب الله و بچه‌های حماس علیه صهیونیست‌ها مدیون همین آینده‌نگری او بود که رزمندگان حزب‌الله را آموزش داد. از همین طریق بود که حزب‌الله توانست سیستم موشکی‌اش را ایجاد کند و نه تنها مانع پیشرفت رژیم صهیونیستی در جنوب لبنان شد، بلکه تمام نقشه‌های صهیونیست‌ها را نقش بر آب کرد.
در اواخر جنگ شهید طهرانی مقدم و همکارانش با حضور در لبنان، زمینه‌های راه‌اندازی و تجهیز یگان موشکی حزب الله را فراهم آورده که نقش بسیاری در پیشرفت نظامی حزب الله و قدرت گیری آن داشته و این اقدام پایه‌ای آنان بعد‌ها زمینه موفقیت حزب الله و فلسطینیان در جنگ‌های ۲۲ روزه و ۳۳ روزه را فراهم کرد. بدین ترتیب نقش شهید طهرانی مقدم در موفقیت‌های محور مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی نیز اساسی و تأثیرگذار بوده است.
حجت الاسلام سید حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان درباره شهید طهرانی مقدم می‌گوید: «هر زنی که در لبنان از شمال به جنوب یا بالعکس سفر می‌کند، این امنیت را مدیون حاج حسن آقای طهرانی مقدم است». به درستی که حاج حسن توانست فلسفه هفت دقیقه تا تل‌آویو را عملیاتی کند با ساخت موشک‌هایی مثل سجیل و شهاب که مسیر ایران تا سرزمین‌های اشغالی را زیر ده دقیقه طی می‌کنند.
پارسای بی ادعا
شهید حاج حسن طهرانی مقدم پس از شهادتش از سوی فرمانده کل قوا به لقب پارسای بی ادعا نیز مفتخر شده بود، مورد خشم و غضب منافقین قرار داشت و آن‌ها به دنبال ترور او بودند. سردار محمد طهرانی مقدم برادر شهید می‌گوید: که برادرم چند بار از جانب گروهک تروریستی منافقین تهدید شد به دلیل آن که موشکی به مقر منافقین در داخل خاک عراق زد. همان شب رادیو منافقین اعلام کرد این مقدم را ما می‌زنیم. زمانی که ترور شهید صیاد شیرازی را طراحی کردند، همزمان طرح ترور حاج حسن آقای مقدم را نیز در دستور کار داشتند و می‌خواستند هر دوی آن‌ها را ترور کنند که یک گروه از آن‌ها دستگیر شدند.
ورزشکاری در اوج قله‌ها
حاج حسن طهرانی مقدم به ورزش و تندرستی بسیار اهمیت می‌داد و همواره ورزش می‌کرد. حتی فیلم‌هایی هم از او موجود است که در محل کارش در پادگان شهید مدرس در بیدگنه ملارد در حال دویدن صبحگاهی است. اما یکی از موفقیت‌های ورزشی او نیز شنیدنی است.
سردار یدالله مکاری مسئول هیات کوهنوردی سپاه این صعود را بدین گونه روایت می‌کند: «کاری که سردار حسن مقدم انجام داد، کاری بس دشوار و بزرگ بود، ولی از آنجا که قربة الی‌الله بود و همراه با توکل و نشأت گرفته از نام ائمه و یاری گرفتن از آن‌ها بود، باموفقیت به انجام رسید. صعود به قله دماوند بدون شک برای اولین و آخرین بار بود که اجرا شد. در سالروز میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) از چهارده یال کوه دماوند با نام چهارده معصوم با شرکت ۵ هزار کوهنورد از سراسر رده‌های سپاه انجام شد که از این تعداد، ۴۱۳۷ نفر آنان موفق به صعود بر بام ایران یعنی قله دماوند شدند و حدیث کسا را آنجا قرائت کردند».
دیدار با معبود
پایان جنگ، بهانه‌ای برای پایان تلاش‌ها و فعالیت‌های این مجاهد خستگی‌ناپذیر نبود؛ چراکه این شهید بزرگوار معتقد بود که سال‌ها وقت داریم تا در قبر بخوابیم. اکنون زمان استراحت نیست، بلکه باید از فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنیم. با این تفکر و نگرش ارزشمند، وی با پایان جنگ وارد حوزه تحقیقات و توسعه فعالیت‌های موشکی سپاه شد و در سازمان جهاد خودکفایی سپاه، به عنوان مسئول مشغول به کار شد. ساخت چندین موشک در واحد موشکی سپاه تحت مدیریت او انجام شد و به همین خاطر برخی از همکارانش به او لقب «پدر موشکی ایران» را داده اند.
سرانجام سردار شهید حسن طهرانی مقدم در ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۹۰ در پادگان امیرالمؤمنین (ع) شهرستان ملارد، در حین ماموریت براثر انفجار زاغه مهمات به همراه تعدادی از همرزمانش به شهادت رسید.
پیام فرمانده کل قوا در پی شهادت سردار طهرانی مقدم
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده کل قوا برای تقدیر از شهید طهرانی مقدم و همکارانش دست خطی را نوشته اند که متن آن به شرح زیر است:
«بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
شما به کمک و هدایت خداوند علیم و قدیر توانسته‌اید کار بزرگی را به سامان برسانید. این، بار دیگر معجزه توانایی‌های عزم راسخ انسان مؤمن را در معرض نگاه ما می‌گذارد و ما را امیدوارتر از همیشه به همت و تلاش برمی‌انگیزد.
از پیشروی در راه شناختن هدف‌های بلند و راه‌های میان‌برُ برای رسیدن به آن و آنگاه همت گماشتن و گام برداشتن خسته نشوید؛ به ایستگاه‌های میان راه دلخوش و قانع نشوید؛ به خدای بزرگ اعتماد کنید و همه توان خود را به عرصه بیاورید. خداوند یار و نگهدار شما مردان مؤمن و دانشمند و پرتلاش باد.
سید علی خامنه‌ای/ فارس