واکاوی اهداف سفر پوتین به منطقه خلیج‌فارس

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ روز چهارشنبه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه برای دیدار با سران امارات و پادشاهی سعودی راهی ابوظبی و سپس ریاض شد. کارشناسان معتقدند، این سفر از آن منظر اهمیت دارد که جنگ میان رژیم صهیونیستی و حماس وارد دومین ماه شده و در عین حال فضای مساعدی برای تمدید و گسترش توافق اوپک پلاس به وجود آمده است.

بررسی آخرین وضعیت سوریه، یمن، سودان و ثبات در منطقه خلیج فارس ازجمله دیگر موضوعات مورد رایزنی در این سفر کوتاه است. به نظر می‌آید پوتین در این سفر قصد داشت گام بلند دیگری در راستای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی با کشورهای عربی بردارد. نکته جالب توجه آنکه رئیس جمهور روسیه پس از پایان سفر به کشورهای عربی، بلافاصله میزبان آیت الله رئیسی، رئیس جمهور کشورمان خواهد بود.

همراهی جنگنده‌های سوخو- 35 با هواپیمای ایلیوشین-96 حامل رئیس جمهور روسیه نشان دهنده برنامه ریزی روس‌ها برای فروش این سلاح راهبردی به امارات و عربستان سعودی است

به نظر می‌آید دولتمردان کاخ کرملین با دنبال کردن دیپلماسی فعال در قبال قدرت‌های مهم منطقه غرب آسیا سعی دارند علاوه بر انعقاد قراردادهای راهبردی، این پیام را به واشنگتن- بروکسل ارسال کنند هیچ عامل خارجی نمی‌تواند روسیه را منزوی کند و مانع توسعه روابط آن با تولیدکنندگان بزرگ انرژی شود.

امارات عربی متحده نخستین مقصد سفر منطقه‌ای پوتین به منطقه خلیج فارس بود. در حالی که سیاستمداران و رسانه‌های غربی سعی دارند از روسیه و پوتین چهره‌ای غیرانسانی در بحران اوکراین به نمایش بگذارند و حکم تعقیب وی را به وسیله دیوان بین‌المللی کیفری صادر کردند، ابوظبی ترجیح داد به عنوان نخستین شریک تجاری مسکو در جهان عرب (9 میلیارد دلار)، استقبالی تاریخی از مرد شماره یک کاخ کرملین انجام دهد.

همراهی جنگنده‌های سوخو- 35 با هواپیمای ایلیوشین-96 حامل رئیس جمهور روسیه نشان دهنده برنامه ریزی روس‌ها برای فروش این سلاح راهبردی به امارات و عربستان سعودی است. روس‌ها نیز همانند سایر فروشندگان سلاح در جهان؛ نگاه ویژه‌ای به بازار 100 میلیارد دلاری تجارت اسلحه در منطقه خلیج فارس دارند. پس از آغاز جنگ اوکراین و تشدید رژیم تحریمی غرب علیه مسکو، امارت‌نشین دبی به محل اسکان جدید الیگارش‌های روس بدل شده است.

با وجود همکاری ظاهری امارات با روسیه برای دور زدن تحریم‌های غرب، برخی کارشناسان معتقدند این کشور در بزنگاه‌ اطلاعات مربوط به تجار، شرکت‌ها و بانک‌های روس را در اختیار وزارت خزانه داری آمریکا قرار خواهد داد. به عبارت دیگر، امارات با چراغ سبز آمریکا از شبکه ضدتحریمی روسیه میزبانی می‌کند تا بتواند بر روی شریان‌های تجارت خارجی مسکو مسلط شود و اطلاعات به دست آمده را با دولت‌های غربی به اشتراک بگذارد.

ریاض دومین مقصد سفر پوتین به منطقه خلیج فارس بود. استقبال گرم محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان از پوتین نشان دهنده اراده ریاض برای دنبال کردن سیاست «موازنه مثبت» و توسعه روابط راهبردی با مسکوست. در این سفر تاریخی علاوه بر موضوعات سیاسی، به نظر می‌آید دو طرف مذاکرات جدی برای گسترش روابط تجاری و سرمایه گذاری‌های مشترک در روسیه انجام دادند.

در سال‌های اخیر ولیعهد جوان سعودی سعی کرده است در زمینه بومی‌سازی تسلیحات نظامی، قیمت انرژی در بازارهای جهانی، ایجاد نیروگاه اتمی و مدیریت مناقشات منطقه‌ای وارد نوعی شراکت راهبردی با مسکو شود. تحلیلگران معتقدند، روابط عربستان سعودی و کشورهای حوزه یوروآتلانتیک در سطح بالایی قرار دارد و نزدیکی ریاض به مسکو تنها با هدف برقراری موازنه و ایجاد اهرم چانی‌زنی در مذاکرات دوجانبه با آمریکاست.

فقدان اراده سیاسی کشورهای غربی برای پایان دادن به جنگ و فاجعه انسانی در باریکه غزه سبب شده است سایر بازیگران مهم بین‌المللی- منطقه‌ای برای پایان دادن به این بحران ژئوپلیتیکی دست به کار شوند. به گزارش آسوشیتدپرس، پوتین در سفر به ابوظبی و ریاض به دنبال بررسی آخرین تحولات جاری در فلسطین اشغالی و بررسی مسیرهای صلح در نوار غزه است. با آنکه عملیات هفتم اکتبر و طولانی شدن جنگ میان جنبش حماس و رژیم صهیونیستی نقش مهمی در به حاشیه رفتن بحران اوکراین در غرب داشته است؛ اما مسکو قصد دارد با قرارگرفتن در موقعیت «میانجی قدرتمند» فقدان کاهش نقش واشنگتن در تحولات شرق مدیترانه را با همراهی سایر کشورهای منطقه حل‌وفصل کند.

فقدان اراده سیاسی کشورهای غربی برای پایان دادن به جنگ و فاجعه انسانی در باریکه غزه سبب شده است سایر بازیگران مهم بین‌المللی- منطقه‌ای برای پایان دادن به این بحران ژئوپلیتیکی دست به کار شوند

به گفته دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین، مذاکره درباره سقف قیمت نفت در سازوکار اوپک پلاس دیگر دستور کار مهم دیدار سران در امارات و عربستان سعودی است. پس از آنکه کشورهای تولیدکننده نفت توانستند برای دوره طولانی روزانه 2 میلیون بشکه نفت از تولید روزانه بازارهای جهانی کم کنند و قیمت انرژی را در سطح بالایی نگه دارند، حال به نظر می‌آید مسکو و ریاض قصد دارند بار دیگر این تجربه موفق را در بازار انرژی تکرار کنند.

 
بهره سخن

تزار جدید روسیه در حالی پای در بیابان‌های خشک حاشیه خلیج فارس گذاشت که پیش تر قرار بود میزبان بن‌سلمان باشد، اما ولیعهد جوان سعودی ترجیح داد برای حفظ موازنه مثبت در حوزه سیاست خارجی و جلوگیری از تشدید تنش با غرب، فعلاً به مسکو سفر نکند. در سوی مقابل، سفرهای سران روسیه و ایران به شکل منظم در حال پیگیری است و آیت الله رئیسی به همراهی هیئتی بلندپایه برای دیدار با مقام های روس راهی مسکو شده است.

حمایت نظامی، اقتصادی و سیاسی کاخ سفید از تل‌آویو بار دیگر این نکته را به کشورهای منطقه غرب آسیا یادآوری کرد، واشنگتن شریک قابل اعتمادی برای دولت‌های اسلامی نیست. در چنین شرایطی قدرت‌های منطقه خلیج فارس ترجیح می‌دهند با گسترش متوازن روابط با قدرت‌های نوظهور جهانی مانند چین، هند، آفریقای جنوبی، برزیل و روسیه تمام تخم مرغ‌های خود را تنها در سبد غرب قرار ندهند.