آشنایی با اهدای عضو فرد زنده
کاربرد اهدای عضو دهنده زنده محدود است به کلیه، بخشی از کبد و بخشی از ریه، در حالی‌که در دهنده دچار مرگ مغزی می‌توان از اعضای متعدد متوفی استفاده کرد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ ازآنجاکه دهنده عضو برای کمک به فردی دیگر پا در این راه گذاشته است، بنابراین حفظ سلامت و ایمنی او در این فرایند بسیار اهمیت دارد. فرد دهنده می‌تواند خویشاوند یا دوست گیرنده باشد یا با او غریبه باشد.
در کشور ما و در دنیا ضوابط خاصی برای ارزیابی فردی که مایل به اهدای عضو خود است، وجود دارد. این فرد ازلحاظ جسمی و روانی مورد معاینات خاصی قرار می‌گیرد. فرد باید از لحاظ پزشکی کاملاً سالم باشد. تیم بررسی‌کننده دهنده زنده باید تیم مستقلی از تیم پیوند باشد تا در این فرایند ضرر و آسیبی به دهنده وارد نشود.
دکتر مهدی شادنوش در گفت‌وگو با ایسنا، درباره جزییات آیین‌نامه اهدای عضو از فرد زنده، گفت: در کل سال‌هایی که اهدای عضو از فرد زنده اتفاق می‌افتاد، آیین‌نامه‌ای جامع در این حوزه نداشتیم که مسیر راه را تعیین کند و بیشتر به صورت بخشی در این زمینه عمل می‌شد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر آیین‌نامه‌ای از سوی وزارت بهداشت تدوین و ابلاغ شده است که تاییدیه تمام فعالان عرصه اهدای عضو را دارد و قرار است از این پس بر اساس آن عمل شود، افزود: طبق این آیین‌نامه ما از مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت به صورت متمرکز کار تخصیص عضو را انجام می‌دهیم. درست است که انجمن حمایت از بیماران کلیوی در سراسر کشور کمک می‌کند و در کنار ما همکاری دارند، اما تخصیص نهایی عضو از سوی مرکز مدیریت پیوند و بیماری‌های وزارت بهداشت به صورت متمرکز انجام می‌شود.
شادنوش با بیان اینکه هدف از تدوین آیین‌نامه اهدای عضو از فرد زنده این بود که اشراف بیشتری بر این حوزه داشته باشیم و از تخلفات احتمالی پیشگیری کنیم، ادامه داد: اهدای عضو از فرد زنده فقط برای کلیه انجام می‌شود. در حال حاضر حدود ۸۶۰۰ نفر نیازمند پیوند کلیه در لیست انتظا داریم. البته باید تلاش کنیم که اهدای عضو از فرد مرگ مغزی را افزایش دهیم. در حال حاضر ۶۰ درصد از پیوندهای ما از طریق اهدای از مرگ مغزی است و ۴۰ درصد هم از فرد زنده بوده است. با فرهنگسازی که در این زمینه در حال وقوع است، امیدواریم اهدای از مرگ مغزی بیشتر شود.
وی با بیان اینکه البته نیاز بود تا در حوزه اهدای عضو از فرد زنده نظارت بیشتری اتفاق افتد، گفت: بعضا اظهاراتی درباره برخی تخلفات در این حوزه مطرح می‌شد که با این اقدام، می‌توان از آن‌ها جلوگیری کرد.
شادنوش درباره نحوه نظارت بر پدیده‌هایی مانند کلیه فروشی، گفت: به هر حال نمی‌شود که تخلف را به صفر رساند، اما می‌توانیم آن را تا حد زیادی کنترل کنیم. امیدواریم با رویه‌ای که در پیش گرفته‌ایم و با ابلاغ این سند، این تخلفات کاهش یابد. البته از سوی برخی مراکز تحت فشار هستیم که این کار نباید در وزارت بهداشت متمرکز شود، اما اگر بخواهیم مدیریت بیشتر و درستی اعمال کنیم، باید نسبت به این فرآیند دقت بیشتری داشته باشیم.
رییس مرکز پیوند و مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت با بیان اینکه وزارت بهداشت یقینا با خرید و فروش عضو مخالف است، گفت: این اقدام را اخلاقی و انسانی نمی‌دانیم، اما اینکه مشوق‌هایی وجود داشته باشد که به صورت رسمی و نظام‌مند برای اهداکنندگان انجام شود، حتما موافقیم و به دنبال آن هم هستیم؛ چراکه به هر حال فرد اهداکننده عضو تا مدتی از کار افتادگی دارد و ممکن است اشتغالش تحت‌الشعاع قرار گیرد. از طرفی کشورهای دیگر هم تجاربی در این زمینه دارند. به عنوان مثال در برخی کشورها اهداکننده را برای بقیه عمرش تحت پوشش بیمه برده و مشوق‌هایی را برایشان در نظر می‌گیرند.
شادنوش تاکید کرد: ما هم اگر چنین مشوق‌هایی را برای جبران مشکلات فرد اهداکننده، پیش‌بینی کنیم که به صورت رسمی، نظام‌مند و تحت نظارت به وی ارائه شود، بسیار خوب است و وزارت بهداشت هم با این اقدام موافق است.