چشم انداز روابط ریاض و دمشق

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سوریه با توجه به اوضاع داخلی و پرونده‌های منطقه‌ای، از ابتدای عملیات «طوفان الاقصی» موضع مستقلی اتخاذ و نقش خود را مشخص کرد. جنگ سوریه که اواسط سال 2011 با هدف ساقط کردن نظام بشار اسد، رئیس جمهور این کشور آغاز شد، از بُعد داخلی تأثیرات شدید جغرافیایی و اقتصادی و در ابعاد عربی و بین المللی تأثیرات و آسیب های فراوانی به روابط این کشور وارد کرده است.

علاوه بر این، ایالات متحده و بیشتر کشورهای غربی پس از موفقیت های ارتش سوریه و هم پیمانانش درهای جنگ را نبستند و اقدام نظامی به فشارهای اقتصادی، محدودیت های  سیاسی و مجازات مردم و کل کشور تبدیل شد؛ سیاستی که ایالات متحده همواره به عنوان جایگزینی برای تهاجم نظامی یا تحمیل اراده خود استفاده کرده است.

 با توجه به جنگ شدید منطقه ای و عوامل تأثیرگذار بر سوریه که نشان دهنده حملات مستمر اسرائیل به سوریه است، دمشق از این حق آزادانه برخوردار است از متحدان خود بر مبنای ظرفیت جغرافیایی سوریه حمایت کند

با توجه به ایجاد کانون های مسلحانه در مناطق خاصی همچون  شرق سوریه به وسیله قسد، شمال سوریه به وسیله تحریر الشام و آنچه «ارتش ملی» خوانده می شود و دیگر گروه ها و سازمان های افراطی، دولت مرکزی تمرکز خود را بر مقابله با آنها گذاشته است. ارتش سوریه قصد دارد مانع از بازگشت کامل این کشور به وضعیت قبل از جنگ شود.

تنش و تقابل نظامی ای که پس از عملیات «طوفان الاقصی» بر منطقه حاکم شد و عامل آن تجاوزات مستمر اسرائیل به نوار غزه بود، دمشق را به وادی نزدیکی با کشورهای عربی به ویژه پادشاهی عربستان سعودی و امارات متحده عربی کشاند.

 با توجه به جنگ شدید منطقه ای و عوامل تأثیرگذار بر سوریه که نشان دهنده حملات مستمر اسرائیل به سوریه است، دمشق از این حق آزادانه برخوردار است از متحدان خود بر مبنای ظرفیت جغرافیایی سوریه حمایت کند.

تجاوزات اسرائیل و خسارت های ناشی از حملات مکرر اسرائیل، باعث شد سوریه و عربستان روابط جدید خود را با تبادل هیئت‌های دیپلماتیک آغاز کنند. دمشق کارکنان دیپلماتیک خود را به ریاست ایمن سوسان به ریاض فرستاد تا سفارت سوریه را که از سال 2012 بسته است، باز کنند.

در مقابل، هیئت دیپلماتیک عربستان به ریاست عبدالله الحریصی، کاردار سعودی در یکی از سوئیت‌های هتل‌های دمشق مستقر شد و در انتظار بازسازی سفارتخانه عربستان است. سفارت عربستان سعودی پس از قطع روابط دیپلماتیک با سوریه بسته شد. این اقدام عربستان چند روز پس از ورود حسن الشحی، سفیر امارات به دمشق برای ریاست هیئت دیپلماتیک کشورش انجام شد.

همچنین سال‌ها پس از انتقال پرونده حجاج سوریه به مخالفان سوری، ریاض آن را به دولت دمشق بازگرداند. موسم حج آینده نخستین دوره ای است که در آن زائران سوری از داخل این کشور با نظارت و سازماندهی دمشق عزیمت خواهند کرد.

در بُعد روابط سوریه و عربستان، طبق اطلاعات به دست آمده، به همین موارد بسنده نشده است و شاهد تحولی کیفی خواهند بود که ممکن است با سفر برنامه ریزی شده محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی به دمشق و برگزاری نشستی با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه همراه باشد.

به نظر می آید با توجه به فضای موجود، این سفر به زودی انجام شود؛ هرچند تاریخ آن ممکن است پایان جنگ اسرائیل علیه غزه یا اجرایی شدن آتش بس پس از موفقیت در مذاکرات غیرمستقیم مقاومت و اسرائیل در قاهره بر سر سند پاریس باشد. میانجی‌ها تلاش می‌کنند این مهم را تا قبل از فرارسیدن ماه مبارک رمضان محقق کنند.

این دیدار و نشست میان رهبران ریاض و دمشق اگر واقعاً اتفاق بیفتد، تحولی کیفی در روابط دو کشور ایجاد می‌کند و بر مسیر دمشق برای احیای روابط با کشورهای عربی و تلاش‌ها برای احیای اوضاع اقتادی نه چندان مساعد سوریه تأثیر می‌گذارد.

این سفر به زودی انجام شود؛ هرچند تاریخ آن ممکن است پایان جنگ اسرائیل علیه غزه یا اجرایی شدن آتش بس پس از موفقیت در مذاکرات غیرمستقیم مقاومت و اسرائیل در قاهره بر سر سند پاریس باشد

بن سلمان پیش تر از روند ازسرگیری حضور هیئت‌های سوریه در نشست‌های اتحادیه عرب حمایت کرده و گفته بود، امیدوار است مشارکت‌ها به ثبات سوریه و بازگشت داوطلبانه آوارگان سوری کمک کند. ولیعهد عربستان در چارچوب راهبرد بزرگ خود قصد دارد خاورمیانه ای نو بنا کند؛ خاورمیانه ای که درآن دست کم منازعه عربستان و دیگر دولت ها به صفر برسد.

برقراری مناسبات گرم با ترکیه و زدایش دشمنی های پیشین با آنکارا، احیای مناسبات با جمهوری اسلامی ایران و ایضا سوریه، لبنان و عراق، بازگرداندن مجدد دمشق به اتحادیه عرب، طرح و برنامه برای ژرف تر کردن مناسبات با مصر، تلاش برای خاموش کردن جنگ داخلی در سودان، همگی بر پایه هدف راهبردی بن سلمان در جریان است.