سوریه پسا اسد

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ حکومت ۶ دهه ای خاندان اسد بر سوریه پایان رسید. واقعیت تغییر در سوریه باید درک شود و دید سوریه به کدام سمت می رود. جنگ ۱۰ روزه ای که تروریست های تحریرالشام از ادلب شروع کردند، آنچنان خون بار نبود و درنهایت مخالفان سوری به راحتی توانستند نظام بشار اسد را ساقط کنند.

اکنون سوریه در دوران چند مرحله ای قرار دارد؛ ابتدا اینکه مخالفان سوری ازجمله عناصر تحریرالشام بازگشتی به نگاه سلفی گری خواهند داشت و سوریه تبدیل به لیبی دوم می‌شود و در ادامه، کردها در اقلیم خود، اهل سنت در منطقه شان و بقیه اقوام هم دست به اسلحه خواهند برد و سوریه تکه تکه می شود.

کسانی که کنترل دمشق را به دست گرفتند، رگه‌هایی از سلفی‌گری و اخوانی دارند، به همین دلیل کشور‌هایی مانند ترکیه و قطر روابط خوبی با اسلام‌گرا‌ها دارند

مرحله بعدی، پیش رفتن به سمت توافق سیاسی است؛ مثل آنچه که در ژنو۱ رخ داد و روسيه و ترکیه با همراهی ایران طرحی ارائه دادند تا انتخابات در سوریه برگزار و قانون اساسی جدید نوشته شود. اگر سوریه به این سمت برود شاید آرامش دوباره به شام بازگردد و تنوع قومیتی هم در این کشور تا حدودی رعایت می شود، البته که این تصور موانع بسیار سختی پیش رو دارد.

مرحله سوم، تشکیل حکومت اسلامی با شاخه اخوان‌المسلمین است که ترکیه و قطر در سر می پرورانند؛ چیزی شبیه حکومت در ادلب رخ می دهد و به جای رئیس جمهور، خلیفه سازی شود که بنه طر می رسد سوریه وارد دوران افراطی گری شدید شود و این موضوع دامن کشورهای منطقه و حتی فرامنطقه را خواهد گرفت.

کسانی که کنترل دمشق را به دست گرفتند، رگه‌هایی از سلفی‌گری و اخوانی دارند، به همین دلیل کشور‌هایی مانند ترکیه و قطر روابط خوبی با اسلام‌گرا‌ها دارند، اما کشور‌هایی مانند امارات و مصر روابط خوبی با اخوانی‌ها ندارند و علاقه دارند گروه‌های سکولار یا حتی نظامیان در رأس قدرت سوریه باشند.

اماراتی‌ها خیلی علاقه داشتند بشار اسد در رأس حکومت سوریه باقی می‌ماند. اما در خصوص عربستانی‌ها باید گفت، آنها موضع مشخصی ندارند. به دلیل اینکه آنها چند سال اخیر مواضع سیاسی قوی درخصوص منطقه نمی‌گیرند و باید منتظر تصمیم عربستان بود.

نقش سوریه در منطقه بستگی به حکومتی دارد که رأس قدرت خواهد بود، اما فعلا میدان اهمیت دارد که آن هم دست تحریر الشام است و آنها نیز رگه‌های اخوانی و سلفی دارند و حتی قبل‌تر الجولانی نماینده ابوبکر البغدادی، سرکرده تروریست‌های داعش در سوریه بود، اما از داعش و القاعده جدا شد و تحریر الشام را در سوریه تأسیس کرد.

منطقه بعد از اسد

ایران

کشورمان از سوریه برای گسترش نفوذ منطقه ای خود از طریق گروه های نیابتی مستقر در این کشور استفاده کرده است. جمهوری اسلامی، همراه با نیرومندترین نیابتی خود، حزب الله و با کمک به نیروهای دولتی سوریه برای بازپس گیری سرزمین های از دست رفته، در حالی که مستشاران خود را برای مشاوره به ارتش اسد فرستاد، نقش مهمی در حفظ اسد در قدرت داشت.

سقوط حلب و احتمالاً سایر شهرهای هم مرز با لبنان می‌تواند این مسیرها را مختل کند. سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در سوریه بسیار مهم است و پل زمینی مهمی به لبنان بود.

رژیم صهیونیستی

صهیونیست ها در موقعیت دشواری گرفتار شده اند. اسد که رژیم صهیونیستی را دشمن می‌دانست، تهدید مستقیمی برای این کشور ایجاد نکرد و ترجیح داد به حملات منظم رژیم صهیونیستی در سوریه در سال گذشته پاسخی ندهد. با وجود این، دمشق اجازه داد ایران از خاک سوریه برای تأمین حزب الله لبنان استفاده کند.

روسیه

پیروزی شورشیان با کمک ترکیه تهدید بسیار بزرگی برای روسیه است. مسکو سرمایه بسیار زیادی برای اسد گذاشت و از دست دادن سوریه به دلیل موقعیت گسترده‌تر آن به عنوان قدرت بزرگ و توانایی‌اش برای مانور در غرب آسیا، خسارت بزرگ‌تری خواهد بود.

ترکیه

دولت رجب طیب اردوغان پیروز اصلی جنگ سوریه خواهد بود و بعد از این به تهدیدزدایی کردها ادامه می دهد.هدف دیگر ترکیه عقب راندن گروه های شورشی کُرد مستقر در امتداد مرز ترکیه و سوریه و ایجاد منطقه حائل است

باید چند ماه صبر کرد و دید آیا مخالفان سیاسی قدیمی سوریه می توانند اسلامگراهای میدان را کنار بزنند یا مانند لیبی، تشتت باعث جنگ داخلی می‌شود.