مزایای راهبردی شاخه جدید کریدور شمال-جنوب

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سه شاخه کنونی کریدور شمال-جنوب، روسیه و هند را از مسیر قفقاز جنوبی، دریای خزر و آسیای مرکزی به یکدیگر متصل می‌کنند، اما هند در حال بررسی شاخه دیگری از مسیر ارمنستان و گرجستان برای اتصال آن به اتحادیه اروپا از مسیر دریای سیاه است.

نارک تریان، معاون وزیر اقتصاد ارمنستان در جریان مجمع تجاری هند و ارمنستان اعلام کرد، کشورش و هند به همراه ایران در حال مذاکره بر سر راه اندازی رسمی کریدوری سه جانبه هستند.

حتی پس از پایان جنگ کنونی اسرائیل و حماس، نبرد حل نشده یمن می‌تواند دوباره شعله ور و به مسدود شدن دوباره دریای سرخ منجر شود

احتمالاً غرب به دلیل بهره برداری ایران و روسیه از کریدور برای تجارت با هند و دور زدن تحریم‌ها از این تصمیم ناخرسند شود، اما آن‌ها قادر به متوقف کردن فعالیت کریدور شمال-جنوب نیستند و از همین روی، باید به دنبال یافتن راه‌هایی برای سود بردن از آن باشند. برای نمونه، می‌توان شاخه دریای سیاه را مکمل کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا دانست که برنامه‌های کریدور ریلی مرتبط با آن به دلیل آغاز غیرمنتظره جنگ اسرائیل و حماس پیچیده شده است.

دقیقاً مانند شاخه دریای سیاه، کریدور هند-اروپا نیز به دلیل تنش‌های اخیر دریای سرخ در همبستگی جنبش انصارالله یمن با مردم غزه، این منطقه را شامل نمی‌شود. البته باید توجه کرد، بیشتر تجارت هند و اروپایی از دریای سرخ انجام می‌شود.

حتی پس از پایان جنگ کنونی اسرائیل و حماس، نبرد حل نشده یمن می‌تواند دوباره شعله ور و به مسدود شدن دوباره دریای سرخ منجر شود. همچنین این احتمال وجود دارد به دلیل طرح‌های بندری اتیوپی، جنگی دیگر در شاخ آفریقا رخ دهد که کشتیرانی منطقه‌ای را مختل کند.

تأثیر متغیر ارمنستان

غرب که پیش‌تر ارمنستان را از روسیه به سمت خود جذب کرده بود، اکنون به دنبال افزایش تدریجی اهمیت ژئواکونومیکی آن با پیوستن غیررسمی به اتحادیه اروپاست. این موضوع می‌تواند با تسهیل تجارت هند و اروپایی از  شاخه دریای سیاه محقق شود. 

البته این محور خطرات امنیتی منطقه‌ای جدی به همراه دارد، زیرا غرب می‌تواند تصمیم به آسیب رساندن به ارامنه به‌وسیله آن بگیرد، اما اگر تجارت اتحادیه اروپا با هند از طریق دریای سیاه امکان‌پذیر شود، احتمالاً از ایجاد بی‌ثباتی در قفقاز جنوبی نیز جلوگیری می‌شود.

از دیدگاه روسیه، خروج قریب الوقوع ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا مایه تأسف است، اما اگر این تحول منطقه را وارد جنگی دیگر کند، بسیار بدتر خواهد بود. از همین روی، کرملین احتمالاً از طرح‌های هند برای پیشگامی در شاخه دریای سیاه از مسیر ارمنستان و گرجستان با قبول سهم اقتصادی بروکسل حمایت کند تا ثبات در قفقاز جنوبی برقرار شود. البته مسکو می‌تواند کاهش تجارت احتمالی خود را با ارمنستان بعدها از مسیر کریدور شمال-جنوب جبران کند.

با توجه به اینکه شاخه دریای سیاه کریدور شمال-جنوب با کاهش وابستگی هند و اروپا به منطقه بی‌ثبات دریای سرخ، مکمل هند-خاورمیانه-اروپاست و به نزدیک‌تر شدن ارمنستان به اتحادیه اروپا کمک می‌کند، غرب نیز احتمالاً مانند ایران از این کریدور حمایت کند؛ البته هر کدام دلایل خاص خود را دارند. برقراری ثبات در منطقه قفقاز جنوبی به دلیل بهره برداری اروپا از آن، می‌تواند تا حدودی نظر مثبت مسکو را جلب کند.