به گزارش راهبرد معاصر، روزنامه گاردین میگوید اتحادیه اروپا با ارسال پیامی خصوصی به تهران هشدار داده اگر تهران تهدیدش به دورشدن بیشتر از برجام را اجرایی کند، این اتحادیه چارهای جز خروج از برجام در ماه نوامبر (همزمان با گام چهارم برجامی ایران) نخواهد داشت.
تهدید اتحادیه اروپا به خروج از برجام در حالی صورت میگیرد که شرکای اروپایی این توافق پس از خروج آمریکا به هیچ یک از وعدههای خود برای بهرهمند ساختن ایران از مزایای اقتصادی آن عمل نکردهاند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا ۱۸ اردیبهشت پارسال به صورت یکجانبه و بدون دلیل خاصی از برجام که مورد تأیید جامعه جهانی و شورای امنیت سازمان ملل بود خارج شد و اعلام کرد کارزار فشار حداکثری علیه ایران را به راه خواهد انداخت تا صادرات نفت تهران را به صفر برساند و آن را مجبور کند بار دیگر به میز مذاکره بیاید تا «توافق بهتری» برای آمریکا رقم بخورد.
طرفهای اروپایی برجام پس از خروج یکجانبه آمریکا از این توافق ضمن ابراز «تأسف» از اقدام واشنگتن مدعی شدند بهرهمندی ایران از مزایای اقتصادی برجام را تضمین میکنند. وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان سرانجام با صدور بیانیه مشترکی در بهمن ماه پارسال رسما ثبت یک کانال مالی ویژه برای تجارت با ایران موسوم به اینستکس را اعلام کردند.
بنابر ادعای آنها هدف بلندمدت اینستکس گشایش کانالهای اقتصادی برای کشورهای ثالثی است که تمایل به تجارت با ایران را دارند. آنها طی ماههای گذشته نیز مدعی راهاندازی رسمی این سازوکار مالی شدند، اما بنابر گفته مقامات کشورمان تاکنون هیچ اقدام موثر و عملی در زمینه روابط تجاری ایران و اروپا صورت نگرفته است.
جمهوری اسلامی ایران اردیبهشت ماه در نخستین سالگرد خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای، اعلام کرد در پاسخ به بازگشت تحریمهای آمریکا و عدم تحقق وعدههای کشورهای باقی مانده در توافق برای جبران آثار منفی این تحریمها، به مرور تعهد خود را به توافق هستهای کاهش میدهد.
تهران در نخستین گام، محدودیتهای مربوط به ذخیرهسازی آب سنگین و اورانیوم غنیشده را کنار گذاشت و ۱۶ تیرماه نیز ضمن انتقاد از «وقاحت سیاسی اروپا» گام دوم را برداشت.
بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در سخنرانی خود درباره اعلام گام سوم کاهش تعهد ایران به برجام از راهاندازی زنجیرهای از ۱۶۴ دستگاه نسل دوم خبر داد.
او اعلام کرد: «در دو ماه آینده و قبل از پایان گام سوم سه کار مهم داریم که ارزش بسیار بالایی دارد و شامل راهاندازی و گازدهی زنجیرههای شاهد ۱۶۴ تایی IR۴، راهاندازی زنجیرههای شاهد ۱۶۴ تایی IR۲m و همچنین گازدهی به زنجیره میانی سانتریفیوژ IR۵s میشود.»