دلایل اهمیت امنیت انرژی برای اروپا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ نتیجه کنفرانس امنیتی مونیخ که ماه گذشته برگزار شد، به طرز ناراحت‌کننده‌ای آشنا بود، اما ارزش تکرار داشت. آمريكايي ها با تصويری غم‌انگيز از امور جهاني از اروپا بازگشتند؛ جنگ غزه، خطر درگيري گسترده‌تر در خاورمیانه، تهدیدهای تجارت و حمل و نقل و مهم‌تر از همه جنگ اوکراین و تهدید مسکو برای حمله به کشورهای اروپایی و ناتو بخشی از این تصویر است.

اروپا دست به دامن واشنگتن

پول و تسلیحات عناصر ضروری برای پیروزی اوکراین و در نتیجه اروپا در جنگ اخیر بوده که به دنبال شکست روسیه هستند، اما این موارد تمام ماجرا نیستند، زیرا باید درباره انرژی نیز صحبت کرد که بیشتر به عنوان نگرانی ثانویه در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل تأمین انرژی از ایالات متحده برای امنیت اروپا ضروری است.

تنها راه حل این است اروپا تأمین گاز از منابع غیرروسی را در مقیاس بزرگ تضمین کند

اکنون ثابت شده است تصمیم برای گسترش وابستگی به گاز روسیه در دهه‌های اخیر اشتباه بزرگی بود. نتیجه این موضوع کمک مالی اروپا به روسیه است که آن را در معرض باج‌گیری انرژی قرار می‌دهد. چگونگی رفع این خطاها و جلوگیری از فاجعه مشابه به دو عامل ساده بستگی دارد؛ عرضه و تقاضا.

ابتدا سمت تقاضا بررسی و این پرسش مطرح می‌شود، آیا می‌توان تقاضای اروپا را برای گاز روسیه کاهش داد؟ اتحادیه اروپا میلیاردها دلار برای انتقال انرژی و تلاش برای حمایت از سوخت‌های تجدیدپذیر و انرژی پاک هزینه کرده است. با وجود هزینه‌های هنگفت، تقریباً هیچ شانسی برای کاهش تقاضای گاز اروپا وجود ندارد. 

بخش‌های فناوری، صنعت و زیرساخت همچنان بر سوخت‌های سنتی تکیه خواهند کرد. به همین دلیل هیچ راه حلی در سمت تقاضا برای این پرسش وجود ندارد که چگونه اروپا اتکای خود را به گاز کاهش دهد.

تنها راه حل این است اروپا تأمین گاز از منابع غیرروسی را در مقیاس بزرگ تضمین کند. برای حفظ واقعی امنیت انرژی تولید داخلی اروپا بهترین گزینه خواهد بود. با وجود این، اروپا قادر به حفظ بخش بزرگی از انرژی مصرفی خود نیست. بنابراین، بهترین گزینه بعدی تأمین از متحدی قوی است که هم اکنون از اقیانوس اطلس می‌گذرد.

تقویت پیوند فراآتلانتیکی

تنها در 6 ماه نخست سال ۲۰۲۳، ایالات متحده بیش از هر زمان دیگری گاز طبیعی مایع (LNG) به اروپا صادر کرد. تقریباً دو سوم کل صادرات گاز طبیعی مایع ایالات متحده اکنون به اروپا ارسال می‌شود و به اروپا امکان عبور از گاز روسیه را می‌دهد؛ به‌طوری‌که گاز روسیه از سهم ۴۱ درصدی بازار اروپا در سال ۲۰۲۱ به هشت درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش یافت.

همچنین گاز طبیعی مایع ایالات متحده نسبت به گاز روسیه آلودگی کمتری دارد و با ساخت پایانه‌های اختصاصی گاز طبیعی مایع به‌وسیله ایالات متحده، عرضه آن می‌تواند به میزان زیادی افزایش یابد. این موضوع می‌تواند امنیت انرژی اروپا را در دهه‌های آینده تضمین کند و در مقابل، درآمدهای جدید و رونق شغلی در ایالت‌های جنوبی ایالات متحده که پایانه‌های گاز طبیعی مایع مستقر هستند، به ارمغان آورد.

ناامنی انرژی همواره نقش محوری در بازی قدرت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای تقسیم اروپا، بازیابی نفوذ خود و مانور قدرت مقابل کشورهای مخالف داشته است. به همین دلیل امنیت انرژی باید در کانون هم‌گرایی غرب باشد و اگر به درستی انجام شود، می‌تواند پیوند فراآتلانتیکی را تقویت کند. برای این موضوع زیرساخت‌ها تا حد زیادی وجود دارد و اراده سیاسی به ویژه در بسیاری از مناطق اروپا که سرعت تابش آفتاب و باد کم بوده، در حال افزایش است. 

دستاوردهای اقتصادی و سیاسی همکاری برای دو طرف فراوان است، اما تاب آوری جمعی غرب بزرگ‌ترین فایده آن خواهد بود. تعهد به مفاد توافق واشنگتن، به ویژه همکاری اقتصادی و انرژی در این زمینه مهم  ارزیابی می‌شود و اگر بر اختلافات خود غلبه کنند، پیوند فراآتلانتیک می‌تواند به عنوان چارچوب اصلی برای رفاه غرب عمل کند.

تصمیم جنجالی بایدن

آمریکایی‌ها سیگنال‌های مثبتی از اروپا دریافت کرده‌اند. با وجود این، اروپایی‌ها از اعلام توقف مجوز پایانه‌های جدید ایالات متحده برای ارسال گاز طبیعی مایع به متحدان اروپایی و آسیایی شگفت‌زده شدند، زیرا پیامدهای آن برای اروپا نگران کننده است.

منابع گاز طبیعی مایع ایالات متحده برای جلوگیری از افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی که در سال ۲۰۲۲ پس از حمله به اوکراین ثبت شد، نقش محوری دارد. این منابع احتمالاً در آینده محقق نشود و به نظر می‌آید کمیسیون اروپا اهمیت تصمیم ایالات متحده را همچنان درک نکرده است.

ماروس سفکوویچ، معاون اجرایی کمیسیون اروپا گفت، واردات اروپا به مدت دو تا سه سال تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت. البته امنیت انرژی را نمی‌توان با چنین بازه‌های کوتاهی سنجید و باید روی بازه زمانی دو تا سه دهه متمرکز شوند، نه دو تا سه سال. 

آمریکایی‌ها سیگنال‌های مثبتی از اروپا دریافت کرده‌اند. با وجود این، اروپایی‌ها از اعلام توقف مجوز پایانه‌های جدید ایالات متحده برای ارسال گاز طبیعی مایع به متحدان اروپایی و آسیایی شگفت‌زده شدند

اروپا باید امنیت بلندمدت انرژی را جدی بگیرد و در ارائه دیدگاه‌های خود مؤثرتر عمل کند. کمیسیون اروپا فاقد مأموریت دموکراتیک است، تا حد زیادی در برابر رأی دهندگان پاسخگو نیست و هیچ بهایی برای اشتباهات خود نمی‌پردازد.

افزایش هزینه اروپا

اروپایی‌ها هزینه‌های بالاتری می‌پردازند، شرکت‌هایشان نمی‌توانند برنامه‌ریزی‌ها و سرمایه گذاری‌های بلندمدت انجام دهند و سیاستمداران باید سیاست‌های اشتباه را توضیح دهند. به‌طوری‌که آندره آ دی جوزپه، رئیس کمیته تجارت بین‌الملل کمیسیون روابط خارجی اتاق نمایندگان ایتالیا باور دارد، تصمیم ایالات متحده پیامدهای بزرگی برای امنیت انرژی اتحادیه اروپا خواهد داشت و امنیت انرژی متحدان اروپایی را تضعیف می‌کند.

بار دیگر همان روند تکرار می‌شود و نهادی اروپایی بدون حکم دموکراتیک سیاست‌هایی را تحمیل می‌کند که پیامدهایی برای سیاستمداران و جوامع ملی به‌دنبال دارد. همسویی کشاورزان معترض اروپایی در سراسر قاره در برابر قراردادهای تحمیل شده از سوی اتحادیه نمونه کاملی در این راستاست.

موارد بی‌شماری در سراسر اروپای غربی وجود دارد که شهروندان قادر به پرداخت قبض انرژی خود نیستند. به بیان ساده، اروپا نباید اجازه دهد سیاست‌های انرژی شکست‌خورده اقتصاد آن را بی‌ثبات و فقر را گسترش می‌دهد.

سران تجاری اروپا نیز این را درک می‌کنند. دبیرکل یوروگاز گفت، تصمیم ایالات متحده می‌تواند باعث از بین رفتن اعتماد به ایالات متحده به عنوان  شریکی راهبردی برای امنیت انرژی در اروپا شود و نبود گاز طبیعی مایع  کافی آمریکا در سال‌های ۲۰۲۶، ۲۰۲۷ و ۲۰۲۸ می‌تواند به افزایش خطرپذیری و طولانی شدن تعادل نداشتن عرضه جهانی منجر شود.

این موضوع به شرکت‌هایی که متعهد به جایگزینی گاز طبیعی مایع آمریکا با انرژی روسیه هستند، سیگنال‌های نگران کننده‌ای ارسال می‌کند.

نتیجه گیری

حفظ انرژی ایمن، قابل اعتماد و مطمئن از نزدیک‌ترین متحد ژئوپلیتیک انجام می‌شود و اتکا به گاز روسیه باید به گذشته سپرده شود. برای دستیابی به آن، اروپایی‌ها باید در مذاکرات روشن در زمینه گسترش پیوند فراآتلانتیک به‌وسیله‌ همکاری راهبردی انرژی شرکت کنند. 

این اقدام نه تنها برای صنعت و کارگران ایالات متحده بلکه برای امنیت، اقتصاد و اقتدار اروپا نیز مفید خواهد بود.

سران اروپایی باید از حصار خود خارج شوند و در این راستا مبارزه کنند. اروپا نباید ثروت، امنیت و اهرم فشار را به شرکای غیرقابل اعتماد خود منتقل کند.