لزوم توجه به اقتصاد مناطق آزاد

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ این روزها دفاع از نام «خلیج فارس» دغدغه اصلی کشور است و همه ایرانی ها باید از این نام مقدس دفاع کنند. در این ارتباط کارهای رسانه ای مختلف و دیپلماسی متعدد در خصوص حفاظت از نام خلیج فارس صورت می گیرد. اما خلیج فارس غیر از نام ایرانی، منافع اقتصادی زیادی دارد. ما در کنار حفاظت از تمامیت ارضی نیز باید از ذخایر زیر زمینی و اقتصاد این خلیج مهم غافل نباشیم.

گرچه نام این خلیج تا ابد فارس است، اما منافع و منابع مشترک آبی فراوان وجود دارد و کشورهای حاشیه خلیج فارس هر کدام با سرعت زیاد در حال بهره برداری هستند. بهره برداری از این منابع از سوی کشورهای امارات و قطر قطعا باعث توسعه مناطق داخلی کشور می شود.

به یاد داریم اوایل دهه ۷۰ جزایر کیش و قشم با توسعه ای که داشتند در این سوی خلیج فارس می درخشیدند 

واقعیت اینکه چند دهه ای توازن اقتصادی در دو سوی خلیج فارس به هم خورده است. در سال های اخیر قطر و امارات با استخراج منابع زیرزمینی، اقتصاد خود را ارتقا داده اند. قطر در چند سال گذشته با پول ذخایر مازادی که از بخش مشترک خارج، جام جهانی و جام ملت های آسیا را برگزار کرد و با این دو رویداد در حال خودنمایی، افتخار و فخر فروشی است. این در حالی است که اگر درآمد نفتی را از این کشور بگیرید، عملا چیزی برای ارائه ندارد.

شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر در دیدار با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا عنوان کرد، آمریکا میزبان جام جهانی سال ۲۰۲۶ است و آمادگی دارد تجربه خود را در اختیار آمریکا قرار دهد. بگذریم از اینکه تبلیغات هواپیمایی قطر در اکثر ورزشگاه های اروپایی خودنمایی می کند، ولی همه این ها حاصل بهره برداری زیاد این کشور از منابع گازی مشترک است.

این در حالی است که به یاد داریم اوایل دهه ۷۰ جزایر کیش و قشم با توسعه ای که داشتند در این سوی خلیج فارس می درخشیدند و شاهد توسعه چشم نواز حاشیه خلیج فارس در منطقه ایرانی بودیم. به نظر می آید نیاز است دوباره سواحل و جزایر خلیج فارس رونق بگیرند.

ما نباید به اسم خلیج فارس اکتفا کنیم، بلکه بایستی به اقتصاد خلیج فارس نیز توجه کنیم در چند سال اخیر اقتصاد دریا محور مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر ۷۰ درصد تجارت جهانی از دریا انجام می شود که خلیج فارس در این میان نقش اساسی دارد. خبر خوب اینکه، دولت چهاردهم به سواحل مکران توجه ویژه دارد. گرچه گزینه پایتخت شدن این منطقه دور از ذهن است، اما نشان می دهد سواحل خلیج فارس ظرفیت زیادی در حوزه اقتصادی دارد و مسئولان به اهمیت موضوع واقف هستند.

در کنار مکران مناطق آزاد تجاری مانند چابهار، قشم، کیش و کنارک نیاز به توجه و احیا دارند. در دهه ۷۰ این مناطق آزاد و ویژه به خاطر مزایایی که جزو مناطق ویژه بودند، محل سرمایه گذاری گسترده شدند، اما با محدودیتی هایی که ایجاد شد به تدریج به مناطق اصلی تبدیل شدند و مزایای خود را از دست دادند.

در صورتی که به سواحل خلیج فارس توجه نشود، به تدریج توازن اقتصادی دو طرف از بین می رود و اگر تمرکز سرمایه گذاری و تحرکات اقتصادی در آن طرف خلیج فارس بیشتر شود، طبعا پول کلان کشورهای آن سوی خلیج فارس به سوی تحریف تاریخ میل خواهد کرد.

همه می دانند خلیج فارس، همیشه فارس است، ولی نیاز است در حوزه فرا مرزی بر این نام مقدس تاکید کرد. باید از رویدادهای بین المللی مانند رویدادهای ورزشی بین المللی سود جست تا در مقابل تبلیغات کشورهای عربی عرض اندام کرد. نباید گذاشت ترامپ با دریافت هدایای گران قیمت و سرمایه گذاری خارجی از کشورهای عربی حاضر به تحریف تاریخ باشد.

در کنار مکران مناطق آزاد تجاری مانند چابهار، قشم، کیش و کنارک نیاز به توجه و احیا دارند

لازم است منابع کشور را به سمت خلیج فارس انتقال دارد و قدرت حاکمیتی را در آن بخش از کشور تقویت کرد. باید جشن ها و مراسم ها را به جای تهران و کلان شهرها به استان های جنوبی انتقال داد. اتفاقاتی که در بندر شهید رجایی رخ داد، نشان می دهد نیاز به دقت و سرمایه در بخش های اقتصادی کلیدی است. بندرها و ساختار کشتیرانی در رونق اقتصادی نقش اساسی دارد و در سال «سرمایه گذاری برای تولید» باید به بخش سرمایه گذاری در حوزه کشتیرانی و مناطق آزاد تجاری پرداخت.

برنامه هفتم توسعه می تواند از طریق مناطق آزاد تجاری رشد اقتصادی هشت درصدی را محقق کند. مناطق آزاد تجاری مستقر در خلیج فارس می توانند به رشد اقتصادی کمک و حوزه حاکمیتی کشور را تقویت کنند. با طرح آمایش مناسب بایستی مناطق مرزی  به ویژه دریایی را حفاظت کرد. به همان اندازه که از نام خلیج فارس دفاع می کنیم، باید از منافع و منابع اقتصادی آن نیز حمایت و حراست کنیم.