موقعیت متزلزل نخست وزیر جدید لبنان

به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از کش و قوس های فراوان در لبنان و تداوم اعتراض های مردمی در این کشور، روز گذشته منابع خبری از انتخاب محمد صفدی به عنوان نخست وزیر جدید این کشور خبر دادند.

به گزارش منابع خبری لبنان، شامگاه گذشته سعد حریری، سرپرست نخست وزیری و رهبر حزب جریان المستقبل، متنفذترین حزب سنی‌های لبنان، و دو حزب شیعه امل و حزب‌الله توافق کردند که از نامزدی محمد صفدی به عنوان نخست وزیر جدید حمایت کنند.

وبسایت المستقبل، وابسته به سعد حریری، گفته است که توافق بر سر نخست وزیری آقای صفدی در ملاقات سعد حریری با علی حسن خلیل، نماینده جنبش امل، و حسین الخلیل، نماینده حزب‌الله لبنان به دست آمد. براساس این گزارش، حزب جریان ملی آزاد، از احزاب عمده مسیحی لبنان نیز از این پیشنهاد حمایت کرده است.

طبق قانون اساسی لبنان، رئیس جمهوری باید از مسیحیان، نخست وزیر از مسلمانان سنی و رئیس مجلس از مسلمانان شیعه باشند. نخست وزیر توسط رئیس جمهوری مامور تشکیل کابینه می‌شود و باید رای اعتماد مجلس را به دست آورد.

محمد صفدی، بازرگان و از سیاستمداران سنی لبنان است، هفتاد و پنج سال دارد و در دولت‌های قبلی لبنان، سمت‌های وزیر اقتصاد و وزیر دارایی و تجارت را برعهده داشته است. او نماینده پارلمان لبنان است.

سعد حریری که از حدود سه سال پیش سمت نخست وزیری را در دست داشت روز ۲۹ اکتبر اعلام کرد که قادر به ادامه خدمت نیست و از سمت خود کناره گرفت. با کناره‌گیری حریری، کابینه ائتلافی او نیز سقوط کرد اما میشل عون، رئیس جمهوری، از وی خواست تا زمان تشکیل دولت جدید کفالت نخست وزیری را برعهده داشته باشد.

استعفای حریری پس از آن اعلام شد که لبنان با تظاهرات گسترده و بی‌سابقه ای در اعتراض به فساد و بی‌کفایتی کل تشکیلات حکومتی مواجه بود. تظاهرکنندگان خواستار کناره‌گیری تمامی رهبران فعلی و انجام اصلاحات گسترده و مبارزه با فساد در این کشور بودند. آنان فساد و ناتوانی و سیاستمداران و رقابت‌های حزبی را عامل مشکلات اقتصادی لبنان دانستند.

المنار: الحریری بر نخست‌وزیری کسی غیر خودش پافشاری کرد

وبگاه خبری المنار به نقل از منابع نزدیک به دو نماینده حزب الله که در نشست روز گذشته با سعد الحریری برای رایزنی درباره تشکیل دولت جدید لبنان حضور داشتند تاکید کرد که حزب الله مخالفتی با اینکه دو سوم دولت آتی تکنوکرات باشد ندارد.

به گزارش المنار «علی حسن خلیل»، وزیر دارایی لبنان و حسین الخلیل معاون سیاسی دبیر کل حزب الله روز گذشته به الحریری اصرار کردند خودش دوباره مامور تشکیل کابینه شود.

به گفته منابع مذکور، اما الحریری پافشاری کرد که کسی غیر خودش مامور تشکیل کابینه شود و پس از اینکه مطمئن شد که «تمام سلام» از پذیرش این منصب امتناع می‌ورزد گفت که همه نخست وزیران قبلی لبنان بر سر انتصاب «محمد الصفدی» برای تشکیل کابینه اتفاق نظر دارند.

به گزارش المنار، نمایندگان حزب الله به الحریری گفتند: ما هم نسبت به این قضیه برخورد مثبت نشان دادیم در صورتی که اجماع نظر طرف‌های ذیربط را به دست آورد.

منابع حزب الله گفتند که الحریری هم قول داده که وزرایی را از جریان المستقبل برای کابینه معرفی کند.

رسانه‌های لبنان شب گذشته مدعی شدند احزاب «المستقبل»، «التیار الوطنی الحر»، «امل» و «حزب‌الله» با معرفی «محمد الصفدی» به عنوان نخست‌وزیر جدید این کشور موافقت کرده‌اند.

شبکه‌های تلویزیونی LBCI و MTV گزارش دادند این توافق در نشستی که روزپنجشنبه بین «سعد الحریری»، نخست‌وزیر مستعفی لبنان و نمایندگان احزاب یاد شده برگزار شده حاصل شده است و ساختار پیشنهادشده در این رایزنی‌ها برای کابینه تشکیل دولت تکنوسیاسی است.

خبرگزاری آناتولی هم امروز به نقل از منابع لبنانی گزارش داد که تا حال حاضر قرار نیست «جبران باسیل» وزیر خارجه لبنان در کابینه آتی حضور داشته باشد.

«میشل عون» رئیس جمهور لبنان رهبر جریان ملی آزاد و جبران باسیل، داماد وی و وزیر خارجه لبنان ریاست این جریان را عهده دار است.

جریان ملی آزاد بیش‌ترین تعداد وزرا را در دولت مستعفی الحریری در اختیار دارد که شامل 11 وزیر از جمع 30 وزیر است.

منابع لبنانی درباره دلیل معرفی الصفدی برای تصدی منصب نخست وزیری لبنان گفتند او نقطه اشتراک میان همه طرف‌های سیاسی درباره هویت نخست وزیر آتی لبنان است. یعنی جریان المستقبل و جریان ملی آزاد با آن موافقند و از روابط بین المللی خوبی با کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای غربی برخوردار است.

این منابع افزودند: الصفدی همچنین با میشل عون رابطه شخصی دارد و سعد الحریری با انتخاب وی موافقت کرد.

منابع آناتولی درباره مخالفت معترضان لبنانی با انتخاب الصفدی گفتند: گروه‌هایی هستند که هر کسی معرفی شود به آن معترض می‌شوند. آنها همه معترضان لبنانی نیستند وقتی که او رسما مامور تشکیل کابینه شد شاهد واکنش‌ها خواهیم بود.

با ادامه تظاهرات در لبنان، سعد الحریری نخست‌وزیر این کشور از سمت خود استعفا داد و عون نیز با این خواست او موافقت کرد، مشروط بر اینکه نخست‌وزیری را در دوره پیش‌برد امور برعهده بگیرد تا دولت آینده تشکیل شود.

الجمهوریه: حریری سردرگم به دنبال راهی برای ابقای خود در قدرت است

خانواده حریری در دولت لبنان همواره روی زمان حساب باز می‌کنند؛ از رفیق حریری نخست وزیر سابق گرفته تا پسرش سعد حریری٬ و این داستان همچنان ادامه دارد...

یک سیاستمدار نکته بین می گوید که امروز رسیدن به یک توافق با سعد حریری دشواراست و این امر یک دلیل ساده دارد: درحال حاضر یک سعد حریری وجود ندارد٬ پس تلاش برای توافق با او بیهوده است.

اما منظور از اینکه یک سعد حریری وجود ندارد چیست؟

1-یک سعد حریری فرانسوی وجود دارد که برادر امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه است که راه ژاک شیراک رئیس‌جمهور اسبق فرانسه را در حمایت از وارث حریری ادامه می دهد! این حریری کسی است که او را از بحران اکتبر 2017 نجات داد و به کاخ ریاست‌جمهوری بازگرداند.

این سعد حریری به حریری واقعی نزدیک‌تر است. حریری فرانسوی امروز ترجیح می‌دهد تا این بحران را تقریبا به روش لبنانی حل کند. یعنی او می خواهد این پرونده را با صلح خاتمه دهد؛ به این صورت که دولتی تشکیل دهد که خودش نخست‌وزیر آن است٬ اعضای آن تکنوکرات بوده و همه از آن راضی هستند.

2- یک سعد حریری دیگر وجود دارد که در سازش 2016 با میشل‌عون رئیس‌جمهور لبنان و نبیه‌بری رئیس پارلمان و سایر احزاب مشارکت داشت. این سعد حریری کسی است که تحت فشار اعتراضات مردمی و مداخله و فشار آمریکا و عربستان مجبور به استعفا شد.

این حریری می‌خواهد برای ماندن در کاخ ریاست‌جمهوری لبنان، حزب‌الله را از دولت کنار بزند و نیز قصد دارد تا از هم‌پیمانان خود در جریان 14 مارس که او را متهم به نقش داشتن در بحران دوسال قبل این گروه کردند انتقام بگیرد.

مشکل این سعدحریری آن است که از یک طرف بخشی از یک ساختار سیاسی مظنون به فساد است و از طرف دیگر تسلیم اراده حزب‌الله شده و این چیزی است که می‌خواهد تا حدممکن از آن فرار کند.

3- سعدحریری بعدی٬ یک فرد سعودی-آمریکایی است که بارها اعلام کرده یک ماموریت مهم دارد و آن محدود کردن تاثیر و نفوذ حزب‌الله در کشور، با همکاری جریان 14 مارس است. این حریری با همجمه‌‌های سیاسی خود به دنبال تحت فشار قراردادن حزب‌الله است.

4- سعد حریری چهارم٬ یک فرد گم‌شده و درواقع وارث رفیق‌حریری نخست وزیر سابق است که فقط می‌خواهد سرپرستی سنی‌های لبنان را در سراسر کشور به دست بگیرد. این رویای حریری پسر است؛همانطور که رویای حریری پدر نیز بود.

بر اساس این تصاویر٬ حریری پیش از این که با دیگران درگیر شود با خودش درگیر است. او می‌خواهد در یکی از این چهارشخصیت ظاهر شود تا بتواند راهش را پیدا کند؛ اما این دست او نیست.

اما روی زمین٬ حریری هنوز هم به ساختاری که او را در سال 2016 به کاخ ریاست‌جمهوری بازگرداند فکر می کند. تجربه‌های قبلی به او ثابت کرده که محاسبات خارجی هیچ گاه تضمینی نیست و در نهایت این معادله داخلی است که خود را تحمیل می‌کند.

بنابراین می‌توان گفت که سعدحریری درحال حاضر گم شده و مجددا روی زمان حساب باز کرده است؛ گزینه اول او همیشه زمان است. به هرحال لبنانی‌ها معمولا عادت دارند تا در بازی زمان زندگی کنند.

سعد حریری پس از اینکه در سال 2011 قدرت را کنار گذاشت و از کشور خارج شد٬ روی این موضوع حساب کرده بود که این امر خیلی طول نمی‌کشد٬ به‌ویژه پس از آغاز بحران سوریه و گمانه‌زنی ها در خصوص سقوط دولت بشار اسد و به دنبال آن تضعیف هم پیمانان آن در لبنان. حریری اینگونه تصور می‌کرد که پس از این اتفاقات دوباره توازن قدرت به لبنان بازگشته و دولتی در این کشور تشکیل می‌شود که او می‌تواند از خلال آن به لبنان بازگشته و مجددا به قدرت برسد٬ اما این اتفاق نیفتاد.

حریری در سال 2016 دوباره به ساختارسیاسی لبنان برگشت؛ با این حساب که سازش سوریه پس از مداخله مسکو درحال شکل‌گیری است و همراه با آن لبنان هم شکوفا شده و نفوذ حزب‌آلله نیز کاهش می‌یابد و لبنانی‌ها در عملیات بازسازی سوریه شرکت می کنند. اما بعد از 3 سال این راه حل سیاسی در لبنان حاصل نشد و به جای ثمرات بازسازی سوریه٬ پیامدهای ناشی از بحران آن نصیب لبنان شد.

اما امروز بازهم حریری روی زمان حساب کرده است. اما مشکل این است که زمان او در سالهای گذشته بر اساس سال بود اما اکنون با روز محاسبه می‌شود. زمان درحال از دست رفتن است و نخست وزیر مستعفی لبنان باید زود انتخاب کند؛ کاری که قادر به انجام آن نیست.

با همه این توصیفات٬ تا زمانی که این بازی ادامه دارد٫ هر احتمالی مطرح است. او فکر می‌کند که درحال حاضر توپ آتشین را خودش بگیرد و خاموش کند و پس از آن قهرمان شده و حضورش را در دولت تثبیت کند٬ یا اینکه آن را در دست دیگران بگذارد و هنگامی که سرد شد برگردد و از ثمرات آن استفاده کند؟ اما آیا آن زمان، بازگشت برای حریری آسان خواهد بود؟

نخست وزیران پیشین لبنان به تمایل الصفدی برای نخست وزیری واکنش نشان دادند

صحنه سیاسی لبنان شب گذشته (پنجشنبه شب) صحنه تحول مهمی بود که در جریان آن محمد الصفدی برای نخست وزیری این کشور معرفی شد.

در این میان منابع لبنانی اعلام کردند در پی دیدار شب گذشته سعد حریری نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان با "علی حسن خلیل" وزیر اقتصاد و معاون سیاسی "نبیه بری" رئیس پارلمان این کشور و حاج "حسین الخلیل" معاون سیاسی حزب الله ، سعد حریری از معرفی محمد الصفدی برای نخست وزیری خبر داد.

این در حالی است که حزب الله و جنبش امل به رهبری نبیه بری در این خصوص سکوت کرده اند.

علی حسن خلیل و حسین الخلیل در روزهای اخیر دیدارهای متعدد و گفتگوهای فشرده ای با حریری داشتند که در آن حریری همچنان بر بازگشت به نخست وزیری مشروط به تشکیل دولت فن سالار (تکنوکرات) پافشاری کرد حال آنکه حزب الله و جنبش امل تشکیل دولت تکنو-سیاسی متشکل از افراد متخصص و کارشناس و نیز چهره های سیاسی را خواستارند.

مواضع متناقض سنیوره و میقاتی در قبال نخست وزیری حریری

به نوشته روزنامه الجمهوریه ، فواد سنیوره (2005-2009)، نجیب میقاتی (2011-2014) و تمام سلام (2014-2016) سه نخست وزیر سابق لبنان، نخست وزیری مجدد سعد حریری را خواستار شده و از نیروهای سیاسی خواستند ماموریت او را تسهیل کنند.

این سه در آغاز ناآرامی های لبنان همبستگی خود را با سعد حریری اعلام کردند اما اندکی بعد سنیوره در گفتگو با روزنامه سعودی "عکاظ" و میقاتی در گفتگو با شبکه "الحدث" وابسته به عربستان سعودی استعفای او را خواستار شدند و اکنون بار دیگر با تغییر موضع خود، نخست وزیری مجدد حریری را خواستار شده اند.

این در حالی است که "جبران باسیل" وزیر امور خارجه دولت پیشبرد امور لبنان امروز در گفت وگو با شبکه تلویزیونی "ام. تی. وی" لبنان گفت که محمد الصفدی وزیر دارایی سابق با تصدی ریاست دولت آینده "در صورت موافقت نیروهای سیاسی اساسی شرکت کننده در دولت" موافقت کرده است.

باسیل پیش بینی کرد در صورت ادامه روند به روال طبیعی، رایزنی های جریان های سیاسی از روز دوشنبه به منظور توافق نهایی درباره نخست وزیری الصفدی آغاز خواهد شد و در غیر این صورت، در شرایط کنونی باید در انتظار توافق بر سر نام نخست وزیر آینده باقی ماند.

در هر حال شب گذشته در پی انتشار خبر معرفی الصفدی برای نخست وزیری، شماری از معترضان در برابر منزل مسکونی او در "طرابلس" واقع در شمال لبنان تحصن کرده و علیه او شعار دادند.

در این میان شبکه تلویزیونی ام.تی.وی اعلام کرد، ساختار پیشنهادی برای دولت آینده تکنو- سیاسی خواهد بود.

تظاهرات اعتراض آمیز لبنانی ها پنجشنبه شب ۲۵ مهر (۱۷ اکتبر) آغاز شد؛ در دومین هفته اعتراض های حریری با اعلام اینکه به بن بست رسیده است، از نخست وزیری استعفا کرد و یک روز پس از آن ضمن اعلام آمادگی برای نخست وزیری دوباره آن را به تشکیل دولت فن سالار مشروط کرد؛ از آن زمان رایزنی ها بین وی و حزب الله و جنبش امل در فواصل زمانی مختلف ادامه داشت و حزب الله و امل تشکیل دولت تکنو-سیاسی را خواستار شدند، اما حریری بر شرط خود پافشاری کرد و ۱۰ روز پیش نیز اظهار داشت، اصراری برای بازگشت به نخست وزیری ندارد.