«کم‌آبی»؛ معضل بزرگ جامعه‌جهانی

به گزارش راهبردمعاصر؛ «ایران تا سال 2030 بدترین بحران آب را تجربه خواهد کرد»؛ این خلاصه‌‌ای از گزارشی است که هشت سال پیش، یعنی سال 2013 ناسا در توصیف وضعیت آبی ایران نوشت. ناسا علت این پدیده را اینگونه توضیح می‌دهد، که ایران یکی از کشورهایی است که به دلیل افزایش جمعیت با مشکل آب مواجه خواهد شد. ایران یکی از چهار کشوری می‌باشد که با بحران آب مواجه است و دو سوم سرزمین آن را بیابان خشک تشکیل می‌دهد. یکی از دلایل عمده کمبود آب در ایران خشکسالی است که تقریباً هر ساله به دلیل کمبود سدهای ذخیره‌سازی اتفاق می‌افتد. مصرف آب در ایران بیش از 3 برابر میانگین جهانی است.

علاوه بر مردم ایران، صدها میلیون نفر برای دسترسی به آب چندان شانس زیادی ندارند و روزانه خانواده‌های آن‌ها هزینه زیادی برای دسترسی به منابع آب می‌پردازند. بیماری‌های مرتبط با آب توان افراد را کم می‌کند. حمل سطل‌های آب‌کثیف آن هم برای ساعت‌ها مانع از کسب درآمد مادران و حضور بچه ها در مدرسه می‌شود. مردم آب کافی برای آبیاری محصولات یا سیراب کردن دام‌هایشان را ندارند و همین موضوع باعث می‌شود تا استراحت پایان روز برای‌ آنها سخت باشد چرا که می‌دانند فردا هم اوضاع به همین منوال است. این مردم کسانی هستند که دسترسی به خدمات اولیه آب ندارند.

این گزارش به نقل از سایت «ورلد ویژن» به بررسی ده کشور با بیشترین درصد جمعیت اما فاقد دسترسی اولیه به منابع آب پرداخته است. این سایت در مورد این ده کشور اینگونه نوشته است که هشت کشور در میان 24 کشور آفریقایی هستند که در حال حاضر کمک به بهبود دسترسی به آب سالم و سرویس بهداشتی برای آن‌ها در دست اقدام است.

موزامبیک: 52.7 درصد از مردم دسترسی به خدمات اولیه آب ندارند

در موزامبیک، از نظر آب سالم و بهداشت، جمعیت روستایی و مردم بخش شمالی در بدترین وضعیت قرار دارند. علاوه بر این، رشد سریع جمعیت و شهرنشینی بر همه سیستم‌های آبی فشار وارد می‌کند. در ماه مارس و آوریل 2019، طوفان های آیدای و کنت به ترتیب ضربه هولناکی به شهر ساحلی بیرا و شمال وارد کردند و بسیاری از خانواده‌ها را آواره کردند. سیل ماه‌ها ادامه داشت و شرایطی را برای شیوع وبا و سایر بیماری‌های مرتبط با آب ایجاد کرد. با این وجود، اجرای برنامه آب، بهداشت و فاضلاب برای بیش از 87 هزار نفر، دسترسی به آب تمیز ایجاد کرد و به حدود 74 هزار نفر کمک کرد تا از سرویس بهداشتی خانگی برخوردار شوند.

نیجر: 54.2 درصد از مردم خدمات اولیه آب ندارند

نیجر، بزرگترین کشور در غرب آفریقا و جزء فقیرترین کشورهای جهان است. تقریبا نیمی از جمعیت نیجر با کمتر از 1.90 دلار در روز زندگی می‌کنند. اکثر مردم کشاورزی می‌کنند، بنابراین با کمبود آب و خشکسالی‌ های مکرر در شرایط خشک و بیابانی، دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.

در نیجر، «ورلد ویژن» بر برنامه‌های شستشوی پایدار متمرکز شده و از نزدیک با وزارت منابع آب و بهداشت دولت ملی، همچنین بخش خصوصی و گروه‌های اجتماعی که در حال سازماندهی و آموزش هستند ارتباط برقرار می‌کنند تا سیستم‌های آبی را مدیریت و نگهداری کنند. در سال 2019، این برنامه توانست به 101100 نفر آب آشامیدنی پاک برساند و برای 98 هزار نفر سرویس بهداشتی خانگی فراهم کند.

چاد: 57.5 درصد از مردم دسترسی به خدمات اولیه آب ندارند

در چاد، نزدیک به 6 درصد از جمعیت 12.2 میلیونی، به تأمین آب از منابع باز ناامن مثل رودخانه‌هایی که حیوانات هم از آن‌ها استفاده می‌کنند، وابسته هستند. در سال 2019، «ورلد ویژن» به 29 هزار نفر در چاد کمک کرد تا به آب آشامیدنی تمیز و سالم دسترسی داشته باشند. برای دستیابی به این اهداف، بیش از چهار چاه حفر شد تا تجهیز جوامع، مدارس و امکانات بهداشتی تکمیل شود.

جمهوری‌دموکراتیک‌کنگو: 58.2 درصد مردم خدمات اولیه آب ندارند

جمهوری‌دموکراتیک‌کنگو دومین کشور بزرگ آفریقایی بعد از الجزایر است. در داخل مرزهای این کشور، مشکلات فراوانی وجود دارد؛ که از جمله آنها می‌توان به درگیری‌ها در شرق و مناطق مرکزی کاسای و شیوع بیماری، از جمله بیماری ویروسی ابولا در شمال شرق اشاره کرد. سطح فقر بسیار بالاست و درآمد سرانه ملی کمتر از 800 دلار در سال است. بیش از 50 میلیون نفر در جمهوری دموکراتیک کنگو از آب ناسالم استفاده می‌کنند. این تمام چیزی است که آن‌ها برای نوشیدن، آشپزی و شستشو دارند. آب کثیف منجر به بیماری‌هایی مثل اسهال و وبا می‌شود که انرژی و زندگی کودکان آسیب پذیر را از بین می‌برد.

در سال 2019، «ورلد ویژن» 468 چاه آب جدید در جمهوری دموکراتیک کنگو ساخت و بازسازی کرد و به بیش از 125 هزارنفر کمک کرد تا به آب تمیز دسترسی داشته باشند. برنامه‌های شستشوی اضطراری از طریق تبلیغات بهداشتی خانه به خانه و کمک به مدارس، مراکز بهداشتی و خانواده های تحت قرنطینه ابولا به مبارزه با شیوع وبا دنبال می‌شود.

آنگولا: 59 درصد مردم فاقد خدمات اولیه آب هستند

نزدیک به یک چهارم از جمعیت 28.2 میلیون نفری آنگولا از آب رودخانه یا حوض سطحی ناامن استفاده می کنند. در برخی مکان‌ها، آب فراوان است (آب غیر شرب). حمل آب به خانه اغلب کار زنان و دخترانی است که ممکن است ساعت‌ها در روز را صرف حمل آب آلوده برای رفع نیازهای خانواده خود کنند. در سال 2019، «ورلد ویژن» سیستم‌های آب لوله‌کشی، گمانه‌ها و نقاط آب بازسازی‌شده را به 16 اجتماع آنگولا آورد که دسترسی آنها به آب پاک را از 0 درصد به 59 درصد افزایش داد. این جوامع قبلاً مزایای سلامتی را دیده‌اند. با پیاده روی بسیار کوتاه تر برای آب، زنان و دختران زمان بیشتری برای مدرسه، خانه داری و پرورش باغچه های خانه دارند.

سومالی: 60 درصد از مردم دسترسی به خدمات اولیه آب ندارند

کمبود آب تمیز، همراه با بهداشت نامناسب، به رشد بیماری‌های مرتبط با آب کمک می‌کند که به احتمال زیاد کودکان و مادران سومالی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بدتر شدن وضعیت، درگیری، خشکسالی و سیل از سال 2016 حدود 1.5 میلیون نفر را در این کشور آواره کرده است.

«ورلد ویژن» به حدود 82 هزار نفر در سومالی کمک کرد تا با ساخت و بازسازی چاه‌های کم عمق در سال 2019 به آب تمیز دسترسی پیدا کند. همچنین تیم آب و بهداشت سه سد جمع‌آوری شده با آب باران ساخت که یک نوآوری در سومالی محسوب می‌شد. اگر این توسعه امیدوارکننده مؤثر واقع شود، راهی برای کمک به خانواده‌ها خواهد بود تا آب زندگی خود را به روشی پایدار تأمین کنند.

اتیوپی: 60.9 درصد مردم خدمات اولیه آب ندارند

اتیوپی دومین کشور پرجمعیت آفریقا با 105 میلیون نفر است که حدود 64 میلیون نفر از آن‌ها به آب تمیز دسترسی اولیه ندارند. در حالی که ارتفاعات شمالی اتیوپی اغلب بارندگی فراوانی دارد، دوره‌هایی از خشکسالی شدید و تغییرات بارندگی هم وجود دارد که برای تامین منابع آب پایدار ضروری است. این امر به ویژه در مورد مردم روستایی که 80 درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند، صادق است.

برنامه آب و بهداشت «ورلد ویژن» در اتیوپی به 350 هزار نفر کمک کرد تا در جوامع خود به آب تمیز دسترسی داشته باشند، 396 هزار نفر در خانه‌های خود سرویس بهداشتی بسازند و 450 هزار نفر در مورد بهداشت شخصی آموزش ببینند. سیستم های نوآورانه پمپاژ آب با انرژی خورشیدی هم خدمات آب را به مناطقی که شبکه برق هنوز وارد نشده ، ارائه می‌دهد.

اوگاندا: 61.1 درصد از مردم خدمات اولیه آب ندارند

در اوگاندا، خدمات آب و بهداشت با دو دهه رشد اقتصادی، افزایش جمعیت و تشدید شهرنشینی همگام نبوده است. این کشور همچنین میزبان حدود 1.4 میلیون پناهنده است که بسیاری از آن‌ها قربانی درگیری در سودان جنوبی هستند. پاسخ بشردوستانه بین‌المللی برای خدمت به این پناهندگان به طرز تاسف‌باری با کمبود بودجه مواجه است و توانایی پناهندگان و اوگاندایی‌های محلی را برای مقابله با شرایط دشوار زندگی بیشتر می‌کند.

«ورلد ویژن» دسترسی به منابع آب پایدار و سالم را برای 56130 نفر در سال 2019 افزایش داد. 30872 کودک هم در میان این تعداد هستند. علاوه بر این، 9 مدرسه هم با منابع آبی ساخته شده بودند که دسترسی 6480 دانش آموز به آب آشامیدنی سالم را فراهم می‌کرد.

پاپوآ گینه نو: 63.4 درصد از مردم دسترسی به خدمات اولیه آب ندارند

بسیاری از جمعیت روستایی پاپوآ گینه نو در جوامع دورافتاده در میان 600 جزیره آسیا-اقیانوسیه این کشور پراکنده هستند. اغلب ساکنان جزیره با کمبود آب تمیز و سرویس بهداشتی دست و پنجه نرم می‌کنند و بسیاری از آنها شناخت اندکی از اقدامات اولیه بهداشتی دارند. پاپوآ گینه نو با طوفان‌های مکرر و حوادث سیل که به زیرساخت‌ها، خانه‌ها و محصولات زراعی آسیب می‌زند و تخریب می‌کند، یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای منطقه است. فعالیت «ورلد ویژن» در پاپوآ گینه نو بر حمایت از سیستم‌های بهداشتی و ایجاد انعطاف‌پذیری در خانواده‌ها و جوامع متمرکز است. اجزای این فعالیت‌ها شامل بهبود دسترسی به آب و فاضلاب، همراه با ترویج تغییر رفتار بهداشتی است.

اریتره: 80.7 درصد از مردم خدمات اولیه آب ندارند

جمعیت اریتره در شرق آفریقا کمترین دسترسی را به آب تمیز دارد. نبود سرویس بهداشتی خانگی کافی به این معنی است که منابع آب آزاد اغلب توسط فضولات انسانی و حیوانی آلوده می‌شوند. جنگل زدایی و شیوه‌های بد کشاورزی هم مشکل آلودگی آب را بدتر می‌کند. با این حال، اریتره شاهد پیشرفت‌هایی در زمینه آب است چرا که دولت، سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های خصوصی تلاش‌های خود را با جوامع متحد می‌کنند.

بهره سخن

در آخر باید گفت با شدت‌گرفتن تغییرات اقلیمی و «گرم تر شدن کره‌زمین»، مشکل دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم در سراسر جهان بویژه کشورهای آفریقایی تشدید یافته است. بی‌شک متغییرهایی همچون کمبود منابع آبی، جنگ‌های داخلی، کاهش بارش‌ها، دولت‌های ورشکسته و ... تاثیر جدی بر دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم دارد اما واقعیت آن است تغییرات تدریجی اما پیوسته در وضعیت دمای کره زمین موجب ایجاد اخلال در دسترسی مردم به منابع آب سالم در سراسر عالم شده است.