گمانه زنی ها درباره کاهش چشمگیر بودجه ۹۹ آموزش و پرورش/چرا این وزارتخانه جزء اولویت های دولت روحانی نیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ واقعیت این است که میل به ‌خصوصی‌سازی در حوزه آموزش با سرعت نسبتا بالایی به سمتی حرکت می‌کند که در آینده‌ای نه‌چندان دور فقط طبقه‌ای خاص امکان بهره‌مندی از آموزش و تحصیل را خواهند داشت و آن طبقه هم حتما طبقه سرمایه‌داری است. حدود 12 درصد مدارس کشور غیردولتی و خصوصی است و اکثریت باقی مانده هم مدارس دولتی است. البته این اکثریت هم مدت‌هاست از دایره دولتی بودن تام و تمام خارج شده‌اند و کمتر مدرسه‌ای را می‌شناسم که برای ارائه خدمات آموزشی از همان روز ثبت‌نام تا پایان سال تحصیلی پولی را از خانواده دانش‌آموزان دریافت نکند و خلاصه‌کلام اینکه مدت‌هاست اصل 30 قانون اساسی و ارائه آموزش رایگان برای همه آحاد مردم جامعه از موضوعیت افتاده و کسی به آن توجهی ندارد. این روزها همه یادشان رفته حق قانونی آموزش‌شان چیست و دولت در این حوزه چه وظایفی برعهده دارد.

درنهایت اینکه ذیل همین فراموش شدن حقوق اصلی و یکه‌تازی پولدارهایی که فکر می‌کنند از همه باهوش‌ترند، همین طبقات اجتماعی حاصل از طبقات آموزشی دولت هم بیش از گذشته به فکر ارضای امیال سرمایه‌دارانه خودش است و به هر طریق (کاهش بودجه، عدم رسیدگی به وضعیت نیروی انسانی و بدنه آموزش و پرورش کشور، عدم بهبود‌بخشی فرآیند آموزشی و بهبود امکانات آموزشی و... ) سعی می‌کند فرآیند برون‌سپاری آموزش و خصوصی کردن آموزش را تسریع کند و از قبل آن هم ایدئولوژی خود را در این حوزه تحقق بخشد و هم از هزینه‌های خود کم کند؛ هزینه‌هایی که مشخص نیست خرج چه اموری می‌شود که از آموزش و پرورش مهم‌تر است!

چند روز پیش بود که عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی اعلام کرد رئیس‌جمهور روز یکشنبه یعنی دهم آذرماه لایحه بودجه سال 99 را به مجلس ارائه می‌کند. اما طی یکی، دو روز گذشته و پیرو اظهارات مسئولان آموزش و پرورش مثل گذشته نگرانی‌های جدی در ارتباط با بودجه این حوزه ایجاد شده است. ابتدا دبیرکل شورای‌عالی آموزش و پرورش دو شب پیش در برنامه تلویزیونی پرسشگر با اعلام نگرانی در ارتباط با بودجه آموزش و پرورش در سال 99 و با اشاره به جلسه روز پنجشنبه با معاونان وزارتخانه در این ارتباط گفت: «متاسفانه بودجه 99 کاهش‌هایی نسبت به 98 دارد، مثلا فعالیت‌های ورزشی حدود 30 درصد کاهش دارد یا پرورشی به همین صورت؛ ما به اقتصاد آسیب‌دیده و تحریم توجه داریم اما اگر به‌عنوان مثال دنبال تقویت آموزش زبان فارسی به‌عنوان عنصر انسجام‌بخش ملی هستیم باید سرمایه‌گذاری کنیم. آموزش ریاضی، تربیت اخلاقی در فضای مجازی و... امکانات می‌خواهد، درحالی که در چنین شرایطی مدیران ما با سیلی صورت خود را سرخ نگه می‌دارند. آموزش و پرورش مطالبه‌گر است و درخواست ما از مسئولان سازمان برنامه، دولت و مجلس این است که مساعدت کنند برای یک‌بار بودجه آموزش و پرورش بدون کسری بسته شود و مطالبات انباشته آموزش و پرورش تسویه شود».

بودجه سال۹۹، ۲هزار میلیارد کمتر از سال ۹۸

همانطور که مسئولان وزارت آموزش و پرورش اعلام کردند اگر تغییری ایجاد نشود، ما شاهد یک شوک بزرگ بودجه‌ای در آموزش و پرورش خواهیم بود. طبق گفته حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش، بودجه‌ای که دولت برای این مساله در سال 99 در نظر گرفته، چیزی حدود 54 هزار میلیارد تومان است که در قیاس با سال گذشته کاهش عجیب و چشمگیری داشته است. بودجه آموزش و پرورش در سال 98 چیزی حدود 56 هزار میلیارد تومان بود و علی‌رغم انتظارات مبنی‌بر افزایش بودجه هم براساس عرف و هم به دلیل نرخ بالای تورم و مصائب و مسائل اقتصادی و معیشتی بودجه سال 99 آموزش و پرورش با یک کاهش حدود دوهزارمیلیاردی همراه بوده است.

البته این یک حساب سرانگشتی در این رابطه است و کاهش بودجه و مشکلات پیش‌روی آموزش و پرورش در سال آینده به همین سادگی و با تکیه بر این رقم دوهزار میلیاردی قابل‌توضیح و تفسیر نیست. بدهی‌های آموزش و پرورش از سنوات گذشته، جذب نیروهای جدید، جبران کمبود‌ها، افزایش هزینه‌ها و سرانه دانش‌آموزان و خیلی دیگر از موضوعات ذیل این مساله و کاهش بودجه دچار مشکل می‌شوند و با کمبود جدی مواجه خواهند بود اما پیش از بررسی جزئی‌تر دوباره باید به این مساله اشاره کرد که بعد از ماجرای بنزین و شوک ناگهانی به مردم در جهت افزایش قیمت‌ها در امور مختلف، مردم باید منتظر یک شوک بزرگ با کاهش بودجه آموزش و پرورش و افزایش هزینه خانوار در نظام آموزشی کشور باشند.

کاهش سهم بودجه آموزش و پرورش از ۱۵.۶ به ۹ درصد در دولت روحانی

اخیرا حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پرورش دولت اسبق و نماینده فعلی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ایرادات و انحرافات جدی که دولت فعلی در حوزه آموزش و پرورش ایجاد کرده است، گفته است: «این دولت در طول 6 سال گذشته نسبت به رشد بودجه کشور بودجه آموزش و پرورش را هر سال کاهش داده است. به شکلی که بودجه را از ۶/۱۵ درصد بودجه عمومی دولت در سال 91 به کمتر از 9 درصد رسانده و این نشان می‌دهد آموزش و پرورش اولویت اول دولت نیست و به دنبال خصوصی‌سازی آموزش و پرورش است. هم پیشنهادها و سیاست‌هایش در دولت این را نشان می‌دهد و هم بودجه‌ای که ارائه می‌کند و هم طرح‌هایی نظیر خرید خدمات که مطرح و پیاده‌سازی کرده است.»

واقعا نمی‌دانیم با این دولت چه‌کار کنیم

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان این نکته که واقعا در کار این دولت مانده‌اند و نمی‌دانند باید با آن چه کنند، گفته: «مجلس تا یک اندازه مشخصی می‌تواند بودجه اعلامی توسط دولت را افزایش دهد که دولت هم این را یاد گرفته است و بودجه آموزش و پرورش را به ‌شدت کاهش می‌دهد تا افزایش مجلس به آن سیاست و نظر دولت آسیبی وارد نکند، مثلا 20 درصد کاهش می‌دهد، بعد مجلس پنج تا 10 درصد این بودجه را افزایش می‌دهد و این همان چاله‌ای که موجود بود را تا حدی پر می‌کند و کفاف امور آموزش و پرورش را نمی‌دهد. واقعا نمی‌دانیم با این دولت باید چه کار کنیم؟ واقعا درمانده شده‌ایم. آن از ماجرای بنزین، این از مساله آموزش و پرورش و... . این بودجه به مجلس بیاید مجلس مخالفت می‌کند اما نکته قابل‌تامل اینجاست که بودجه سایر موضوعات را افزایش می‌دهند و فقط بودجه آموزش و پرورش کاهشی است و این هم پیرو همان ماجرای خصوصی‌سازی آموزش و پرورش است. می‌خواهند به همه بگویند و بفهمانند که مردم خودشان هزینه تحصیل فرزندان‌شان را بپردازند. این ضربه به تمام آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب و نظام و قانون اساسی است.»

به نظر می رسد علاوه‌بر نابرابری آموزشی ناشی از این کاهش بودجه به سبب کاهش کیفیت آموزشی و تربیت دانش‌آموز، رتبه ما در رنکینگ‌های علمی بین‌المللی هم افول خواهد داشت. علاوه بر آن مسائل معیشت معلمان هم اهمیت بالایی دارد که با کاهش بودجه و کمبود منابع بروز ضعف و مشکل در این حوزه هم مساله واضح و مبرهنی است. معلمانی که همین حالا هم به طرق مختلف از مجموعه وزارت آموزش و پرورش مطالباتی دارند و پاسخ درخوری دریافت نمی‌کنند. به صورت کلی اگر همان 73هزار میلیارد تومانی که آموزش و پرورش پیش‌بینی کرده هم مصوب شود، به نظر نمی رسد تاثیری در حل  مشکلات آموزش و پرورش داشته باشد چرا که تورم بیش از اینها است. ظاهرا دولت با این کار می‌خواهد در همان مسیر قبلی در حوزه خصوصی‌سازی آموزش گام بردارد.