تأثیر «طوفان الاقصی» بر جهتگیری سیاسی آمریکا
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ از هفتم اکتبر 2023 چشمانداز فکری و سیاسی آمریکا دستخوش تحولی چشمگیر شده است. رابطه با اسرائیل دیگر مانند دهههای گذشته محل اجماع فرهنگی یا سیاسی نیست، بلکه با اختلاف و تجدیدنظر مواجه می شود. این تغییر از دیدگاههای سیاسی محدود سرچشمه نگرفته، بلکه در دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و رسانهها شکل گرفته است؛ جایی که طیف متنوع نخبگان فکری آمریکا شروع به نگاه انتقادیتر و حساسیت بیشتر به ابعاد بشردوستانه و حقوق بشری درگیری ها در فلسطین کرده اند و به این ترتیب مرحله جدیدی در درک گفتمان آمریکا نسبت به منطقه آغاز شد .
موضوع بازسازی غزه به عرصهای برای واگرایی سیاسی ایالات متحده تبدیل شده است
این مطالعه نشان میدهد وقایع «طوفان الاقصی» نقطه عطفی نزد نخبگان فکری و سیاسی آمریکا بود، زیرا آنها دوباره بحث پیرامون رابطه آمریکا و اسرائیل و تأثیرش را بر چهره ایالات متحده و ارزشهایش آغاز کردند. نخبگان فکری آمریکا (ازجمله اساتید دانشگاه، نویسندگان، پژوهشگران، هنرمندان و روشنفکران) شروع به نشان دادن تغییر آشکاری به سمت انتقاد از سیاستهای اسرائیل در غزه و مخالفت با حمایت بیقید و شرط آمریکا از آنها کردند .
مطالعه نقشههای دقیقی از تغییر نگرشها را میان نخبگان ارائه و نشان میدهد تقریباً ۳۷.۵ درصد روشنفکران آمریکایی مواضع خود را به سمت انتقاد بیشتر از اسرائیل و همدردی با فلسطینیان تغییر داده، در حالی که دیگران حمایت سنتی خود را حفظ کردهاند و بقیه میان حمایت آشکار از اسرائیل و مواضع نسبتاً بیطرف پراکنده شدهاند. این تغییر همچنین با جنبش گسترده دانشجویی و نخبگانی که بیش از ۵۰۰ مؤسسه آموزشی را دربر میگیرد، مرتبط است که با حمایت آشکار از فلسطینیان مشخص میشود .
طبق این مطالعه، موضوع بازسازی غزه به عرصهای برای واگرایی سیاسی ایالات متحده تبدیل شده است، به طوری که ۷۰ درصد نخبگان دموکرات از مشارکت آمریکا در بازسازی حمایت میکنند، در حالی که این رقم میان جمهوریخواهان تنها ۲۴ درصد و نشاندهنده شکاف فزاینده میان انعطافپذیری دموکراتها و سختگیری جمهوریخواهان در این زمینه است.
شاخصه های این تحول عبارتند از:
- افزایش انتقاد روشنفکران از اسرائیل
- افزایش تردید درباره بیطرفی رسانههای سنتی آمریکا
- پرسشهایی درباره استانداردهای دوگانه
- بازنگری در جایگاه لابی اسرائیل در نظام تصمیمگیری آمریکا، به ویژه در رویکردهای مطرح شده به وسیله مرشایمر و والت در زمینه تأثیر این لابی بر سیاست خارجی آمریکا
این مطالعه نشان می دهد واکنش اسرائیل به تغییر، کماهمیت جلوه دادن بود و آن را موضوعی رسانهای یا صرفاً بحران داخلی دانست، نه نشانهای از شکاف عمیقتر در رویکرد کلان آمریکاییها. با وجود این، اسرائیل دغدغه ظریفی درباره تغییر افکار عمومی آمریکا، به ویژه میان جوانان دارد و نگران است دانشگاههای آمریکا بتوانند به «آزمایشگاههای جذب افکار عمومی» تبدیل شوند که در درازمدت محیطی غیردوستانه ایجاد میکنند .
«طوفان الاقصی» شکافی تاریخی در برداشت نخبگان آمریکایی از اسرائیل ایجاد کرده است و این تغییر (گرچه هنوز در مراحل اولیه خود است) ظرفیت انباشت و تکامل دارد و شاید سالهای آینده به کاهش بیشتر حمایت مردمی و سیاسی از اسرائیل، به ویژه با گفتمان رو به رشد حقوق بشر در فرهنگ دانشگاهی آمریکا، منجر شود.
تأثیرات مستقیم عملیات «طوفان الاقصی» بر نخبگان فکری آمریکا را میتوان در جنبههای زیر شناسایی کرد:
این مطالعه نشان می دهد واکنش اسرائیل به تغییر، کماهمیت جلوه دادن بود و آن را موضوعی رسانهای یا صرفاً بحران داخلی دانست
۱. افزایش قطببندی فکری نزد نخبگان: «طوفان الاقصی» اختلافات میان نخبگان فکری و سیاسی آمریکا را افزایش داد. در حالی که حمایت از اسرائیل از نظر تاریخی بسیار زیاد و پایدار بود، انتقاد و تردید در زمینه سیاستهای اسرائیل نسبت به فلسطینیان، به ویژه میان روشنفکران، جوانان، ترقیخواهان و بخش قابل توجهی از مهاجران، به ویژه سیاهپوستان آمریکایی، رو به افزایش بوده است. این انتقادات بر دو حوزه اصلی متمرکز بوده است؛ نخست، عملیات نظامی اسرائیل به ویژه هدف قرار دادن غیرنظامیان و دوم، حمایت آمریکا از جنگ که بار تصویر جهانی اسرائیل را به دوش آمریکا انداخته است. پیامدهای این موضوع به افزایش اختلافات به ویژه در حزب دموکرات و همچنین محافل دانشگاهی منجر شده است.
۲. «طوفان الاقصی» موضوع جدی بودن آزادی آکادمیک را در فضای فرهنگی و دانشگاهی آمریکا مطرح کرد: دانشگاههای آمریکا شاهد افزایش تعداد و حجم اعتراضات و تحصنها در حمایت از فلسطینیان بودند که به موجی از دستگیریهای گسترده و اقدامات انضباطی منجر شد. موضوعات مربوط به درگیری در نوار غزه با ارزشهای خاصی مانند آزادی بیان، یهودستیزی و اسلامهراسی پیوند خورد و انتقاد از سوی نخبگان فرهنگی که آزادی آکادمیک را مورد حمله میبینند، افزایش یافت و این انتقادها حول فشارهای وارد شده از سوی اهداکنندگان، قانونگذاران و گروههای طرفدار اسرائیل متمرکز شد.
۳. بازتاب ادبیات نقد روشنفکری و گفتمان نخبگان روشنفکری بر روندهای افکار عمومی آمریکا: تغییرات در نگرش جامعه آمریکا نسبت به مناقشه فلسطین و اسرائیل عنوان شد. این جنگ به تغییر عمدهای در افکار عمومی منجر شد که به نوبه خود به وسیله حساسیت نخبگان به این تغییر، بر گفتمان روشنفکری تأثیر میگذارد. این یعنی تأثیر بین نخبگان روشنفکری و افکار عمومی آمریکا متقابل بوده است. شاید این ایده که «اسرائیل از تمدن در برابر بربریت دفاع میکند»، همانطور که بنیامین نتانیاهو سعی در ترویجش داشت، با شکست سنگینی روبرو شد، زیرا پوشش رسانهای از مصادیق نسلکشی، که به طور گسترده در رسانههای اجتماعی منتشر و به وسیله جوانان آمریکایی دیده شد، کنترل روایت وقایع را برای رسانههای سنتی و مفسران سیاسی دشوار کرد.
۴. زیر سؤال بردن سیاست خارجی ایالات متحده و جایگاه جهانی آن: حمایت نظامی و دیپلماتیک مداوم ایالات متحده از اسرائیل، با وجود بحران عمیق انسانی در غزه، بحث پیرامون بار دخالت ایالات متحده در این جنایات علیه بشریت را افزایش داده است.