رمز گشایی نشست شورای امنیت در مورد سوریه

به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از اقدام نظامی امریکا، فرانسه و انگلیس علیه برخی مواضع نظامی در سوریه، دمشق، تهران و مسکو، قویا این حرکت را محکوم کرده و تاکید داشتند که واشنگتن را مجبور به پرداخت هزینه اشتباه خود خواهند کرد. در همین راستا، مسکو، پس از محکومیت سیاسی تجاوز نظامی به سوریه، در شورای امنیت فشار روانی علیه امریکا را آغاز کرده است.

کرملین پیش نویس قطعنامه ای را به شورای امنیت ارائه کرد که در آن، امریکا به خاطر تجاوز نظامی به سوریه محکوم می شود. در این رابطه شرکت کنندگان در جلسه رای گیری پیش نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه، هرکدام مواضع خود را بیان کردند که به تفکیک، به محور های اصلی سخنان هر طرف می پردازیم.

دبیرکل سازمان ملل

در ابتدای نشست آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، ابتدا به عنوان جلسه اشاره کرد؛ عنوان جلسه امروز از این قرار بود: "صلح و امنیت بین‌الملل - بررسی شرایط سوریه". گوترش گفت: به عنوان دبیرکل سازمان ملل متحد،وظیفه من این است که از اعضا بخواهم که در چارچوب قوانین بین‌الملل و منشور ملل متحد عمل کنند؛منشور ملل متحد در خصوص صلح و امنیت بین‌الملل، بسیار روشن است.

وی افزود: آمريکا و انگليس و فرانسه قابليت شيميايي دولت سوريه را هدف قرار دادند! با نگراني حملات به سوريه را دنبال کردم. حملات به سوريه محدود بود و سه نقطه را هدف قرار داد.

دبیرکل سازمان ملل مدعی شد : گزارش‌های اخیر حمله شیمیایی در دوما مستلزم بررسی جامع و مستقل تیم منع تسلیحات شیمیایی در سوریه است و از آنها حمایت می‌کنم. سوریه مهمترین تهدید برای صلح و ثبات جهانی است. سوریه عرصه چند جنگ نیابتی است. شاهد نقض سیستماتیک منشور ملل متحد و حقوق بین الملل هستیم.

روسیه

واسیلی نبنزیا نماینده روسیه سخن ابتدا از بی‌توجهی آمریکا و یارانش نسبت به قوانین بین‌الملل انتقاد کرد و گفت که تنش‌آفرینی فعلی آمریکا در سوریه، برای ساختار روابط بین‌الملل، مخرب است.

نماینده مسکو تاکید کرد: حضور ارتش سوریه در خاک روسیه، با دعوت دولت قانونی سوریه انجام شده و بر اساس قوانین بین‌الملل، این حضور مشروع است. اقدامات امریکا علیه سوریه، فقط به تقویت پایگاه تروریست‌ها و تشدید بحران انسانی ۷ ساله در این کشور منجر شده است

.

نبزیا گفت: ما هر اقدامی که در توان داشتیم، انجام دادیم تا آمریکا و متحدانش را متقاعد کنیم، کاری نکنند که به افزایش خشونت‌ها و بی‌ثباتی بیشتر خاورمیانه بیانجامد؛ اما واشنگتن، پاریس و لندن به درخواست‌ها برای اقدام معقول، بی‌توجهی کردند

.

سفیر مسکو در سازمان ملل تاکید کرد: ادعاها در خصوص حمله شیمیایی به غوطه دروغ است و درخواست دمشق از سازمان منع تسلیحات شیمیایی برای تحقیقات میدانی، صدور سریع ویزا و مجوزهای امنیتی برای بازرسان و ورود آنها به دمشق، پیش از حملات امروز صبح نشان می دهد که دولت سوریه آمادگی داشته دروغ بودن این ادعا را اثبات کند. حملات موشکی امروز صبح در حالی انجام شد که بازرسان در حال ایجاد آمادگی‌های لازم برای نمونه‌برداری از دوما بوده‌اند. آمريکا و متحدانش بدون دستور سازمان ملل و با نقض منشور سازمان ملل متحد به اماکن نظامي و غيرنظامي در سوريه حمله کرد.

نبزیا خطاب به هیئت امریکایی اعلام کرد: شما به استعمارگري جديد ادامه مي دهيد. شما قدرت شوراي امنيت را تضعيف کرده ايد اقدام نظامي آمريکا و هم پيمانانش را در سوريه به شدت محکوم مي کنيم.دلايل غربي ها براي حمله به سوريه شرم آور بود. حمله آمريکا و هم پيمانانش به سوريه تجاوز به يک کشور داراي حاکميت بود. همه اتهامات و حکم و مجازات براساس اوباشگري است. شما مي خواهيد سوريه را به عصر سنگي برگردانيد؟ شما در رنجش مردم سوريه شريک نيستيد.

امریکا

نیکی هیلی، نماینده امریکا در سازمان ملل، با دفاع از اقدام نظامی علیه سوریه گفت: ما هفته گذشته درباره حمله شيميايي به دوما صحبت کرديم.اين انتقام و مجازات نبود بلکه براي جلوگيري از حمله شيميايي آتي بود! سلاح شیمیایی، تهدیدی است برای همه و آمریکا به رغم آنکه هنوز هم برای نابودی داعش در سوریه است، بخاطر استفاده مکرر ارتش سوریه از سلاح شیمیایی، امروز مجبور به استفاده از زور شد.

هیلی افزود: امروز صبح با رئیس‌جمهور دونالد ترامپ صحبت کردم، او گفت که اگر رژیم سوریه باز هم از گاز سمی استفاده کند، ایالات‌متحده باز هم آماده به اقدام خواهد بود. اگر رژیم سوریه آن‌قدر احمق باشد که بخواهد قاطعیت ما را بیازماید، آماده ادامه عملیات (نظامی) هستیم

.

سفیر واشنگتن در سازمان ملل مدعی شد: اطلاعات دقيقي وجود دارد که رژيم اسد از حمله شيميايي استفاده کرده است! آمريکا و انگليس و فرانسه بعد از بررسي دقيق اين حقايق عمل کردند. پاسخ آنها متناسب ، توجيه پذير و مشروع بود! استرات‍‍ژي ما دربرابر سوريه تغيير نکرده است. پيام ما با حمله ديروز روشن بود. آمريکا اجازه نمي دهد حمله شيميايي روي دهد! شب گذشته دوستان بزرگ و متحدان استوار ما باري را بر دوش کشيدند که به نفع همه ما است. ما شب گذشته به صورت موفقيت آميز قلب برنامه شيميايي در سوريه را هدف گرفتيم و به خاطر اين اقدامات مطمئن هستيم که برنامه تسليحات شيميايي سوريه را فلج کرديم. عملیات طوری تنظیم شده بود که کمترین خطر را برای مردم سوریه داشته باشد.

انگلیس

کارن پیرس نماینده انگلیس هم سخنانش را با حمله به روس‌ها آغاز کرد و با خطاب قرار دادن رئیس جلسه گفت: آقای رئیس، من از روسیه درس حقوق بین‌الملل نمی‌گیرم. بر اساس قواعد بین‌الملل، اگر ثابت شود که کشوری به نقض فاحش حقوق بشر دست زده و راهی جز راه نظامی برای متوقف کردنش وجود ندارد، اقدام نظامی مشروع است و بر همین اساس، حمله امروز صبح، مشروع بوده است.

سفیر لندن در سازمان ملل اظهار داشت: حملات امروز به سوريه دقيق و موثر بودند. ما اطلاعات دقيقي از اهداف منهدم شده داريم اقدامات ما محدود و هدفمند بود و اقدامات ما با يکديگر به صورت قابل توجهي توانايي رژيم سوريه را براي تحقيق و توليد و بکارگيري حملات شيميايي کاهش داد هيچ کس ديگري جز رژيم سوريه توانايي حمله شيميايي به دوما را نداشته است. داعش اصلا در دوما حضور ندارد!

فرانسه

نماینده فرانسه در سازمان ملل ادعا کرد: فرانسه هيچ ترديدي ندارد که رژيم سوريه از حملات شيميايي در دوما استفاده کرده است ! به واسطه وتوي مکرر روسيه، شوراي امنيت نتوانست به وظايفش در خصوص سوريه عمل کند

سفیر پاریس در سازمان ملل گفت :پاسخ ما متناسب و دقيق بود و اهداف خاصي را مد نظر داشت. مهمترين مرکز تحقيقاتي برنامه تسليحات شيميايي و دو سايت مهم هدف قرار گرفت: ظرفيت توليد تسليحات شيميايي در سوريه اکنون از کار افتاد. اين تنها هدف بود که به آن رسيديم! حملات به سوريه ناقض قوانين بين الملل نبوده است.

چین

نمانیده چین با اظهاراتی بینابین، گفت: چين همواره خواهان حل و فصل سياسي مناقشات بين المللي و مخالف اقدام نظامي است پکن خواهان تحقيقات دقيق درباره احتمال استفاده از تسليحات شيمايي در سوريه است.

سفیر پکن در سازمان ملل اعلام کرد :هرگونه اقدام يکجانبه نظامي نقض منشور سازمان ملل متحد و حقوق بين الملل است. اقدام نظامي حل مسئله سوريه را با بن بست مواجه مي کند.

قزاقستان

نماینده قزاقستان در سازمان ملل تصریح کرد: استفاده از حمله نظامي به هر دليل و بهانه اي قابل توجيه نيست اما متاسفانه ديروز شاهد رويه ديگري بوديم. جهان ما بار ديگر به خطر افتاده است و نمي شود خطرات را ناديده گرفت. جهان اکنون در دوره جنگ سرد جديدي قرار گرفته است که مي تواند براي همه پيامدهاي جدي داشته باشد

وی گفت: ما معتقديم مردم سوريه مي توانند سرنوشت خود را تعيين کنند. اقدامات نظامي کارساز نخواهد بود ا شروع "جنگ سرد جدید" خطرات بسیاری در عرصه بین المللی وجود دارد.

بولیوی

نماینده بولیوی در سازمان ملل با تائید تلویحی حمله شیمیایی به دوما، تاکید کرد: سه عضو دائم شوراي امنيت از زور استفاده کردند که نقض منشور سازمان ملل متحد است. شما نمي توانيد نقض حقوق بين الملل را با نقض حقوق بين الملل پاسخ دهيد بوليوي متعجب شد از اين که اعضاي دائم شوراي امنيت تصميم گرفته اند سازمان ملل را دور بزنند. اين تنها مورد نيست که از اقدام يکجانبه استفاده شده است. هر گونه اقدامي بايد براساس حکم شوراي امنيت باشد و هر گونه اقدام يکجانبه نقض حقوق بين المللي است

بولیوی تصریح کرد: آنها فکر مي کنند مستثني و فراتر از حقوق بين الملل هستند. اين استفاده از زور براي پيشبرد دموکراسي و آزادي و مقابله با استفاده از حمله شيميايي نيست بلکه هدف آنها توسعه قدرت و سلطه است. بایستی عاملان حمله شیمیایی شناسایی شوند. این حمله در هر حال محکوم است. قدرت‌های عضو شورای امنیت وقتی به نفعشان است با چندجانبه گریی موافقند ولی وقتی به نفعشان نیست قوانین بین المللی را دور می‌زنند.

او حملات به عراق و لیبی را یادآوری کرد و گفت این اقدامات "امپریالیستی" هستند. او از تصمیمات مختلف دونالد ترامپ، درباره انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس و توافق اقلیمی پاریس و ساختن دیوار مرزی انتقاد کرد و گفت اینکه نیکی هیلی به توان نظامی آمریکا می‌بالد مایه نگرانی است.

اتیوپی

نماینده اتیوپی خواهان خویشتنداری و خردورزی و بازگشت قدرت‌ها به دیپلماسی و دیالوگ شد و گفت گزینه دیگر وحشتناک و خارج از تصور است. به سختی می‌توان اقدام نظامی آمریکا، بریتانیا و فرانسه را منطبق با منشور ملل متحد دانست.

گینه

نماینده گینه استوایی اعلام کرد: سه عضو دائم شورای امنیت با حمله اخیر منشور ملل متحد و قوانین بین الملل را نقض کرده اند و این اقدامشان ممکن است تبعات خطرناکی برای خاورمیانه داشته باشد. تا وقتی که کارشناسان سازمان منع تسلیحات شیمیایی که به سوریه رفته اند ماهیت حمله شیمیایی دوما را روشن نکرده‌اند، مداخله نظامی توجیهی ندارد.

وی تاکید کرد مداخله نظامی درگیری را حل نمی کند بلکه درگیری ها را طولانی تر می کند.

لهستان

سفیر لهستان در شورای امنیت اعلام کرد: دلیل حمله آمریکا، بریتانیا و فرانسه کاملا قابل درک است. سیاسی کاری روسیه در وتوی قطعنامه های شورای امنیت مایه ناامیدی است.

نماینده ورسای گفت: در عین حال از همه طرف ها می خواهیم دست به اقداماتی نزنند که دامنه تنش را گسترده تر می کند.

سوئد

نماینده سوئد در سازمان ملل پس از اعلام این نکته که جنگ سوریه از جنگ جهانی دوم طولانی تر شده است گفت: بشار اسد مسئول یکی از هولناک ترین وقایع است. اسد و داعش هر دو پیش از این از سلاح شیمیایی استفاده کرده اند و من از اعضا می خوام که هرچه سریعتر اقدامی برای پیشگیری از تکرار این مسئله انجام دهند. استفاده از سلاح شیمیایی جنایت جنگی است. کشورها باید مطابق منشور ملل متحد عمل کنند. سوئد خواهان خویشتنداری و بازگشت به دیپلماسی است.

سوریه

بشار جعفری، نماینده سوریه در سازمان ملل اعلام کرد: آمريکا فلسفه بازگشت به دوران جنگ سرد را دنبال مي کند تجاوز نظامي به سوريه چراغ سبزي براي گروه هاي تروريستي بود تا به حملات شيميايي خود در آينده ادامه دهند. مرکزی که آمریکا، بریتانیا و فرانسه می‌گویند محل تولید سلاح شیمیایی بوده، اگر آنها چنین چیزی را می‌دانستند چرا آنها اطلاعات را به سازمان منع تسلیحات شیمیایی ندادند؟ مرکز ادعایی تولید تسلیحات شیمیایی پیش از این بازرسی شده بود. آمریکا، فرانسه و بریتانیا منشور ملل متحد را بخوانند.

سفیر دمشق در سازمان ملل سه نسخه از منشور ملل متحد را نشان داد و گفت دو نسخه به انگلیسی و یکی به فرانسه است.

سرانجام قطعنامه

قطعنامه پیشنهادی روسیه با مخالفت 8 عضو شورای امنیت و موافقت 3 کشور و رای ممتنع 4 کشور، رای نیاورد. چین، روسیه و بولیوی تنها کشورهایی بودند که به این قطعنامه رای مثبت دادند.

این قطعنامه را می توان نوعی پاتک سیاسی روسیه در قبال غرب در خصوص بحث سوریه برشمرد. در این بین، کشورها عمدتا مواضع سنتی خود را اتخاذ کردند. به عنوان مثال سوئد به سوی غرب گرایش داشت و ضد محور مقاومت سخن می گفت و چین همچون گذشته، دو پهلو حرف زد زیرا هم وقوع حمله شیمیایی را رد نکرد و هم حمله به سوریه را تائید نکرد. نکته مهم و قابل توجه مواضع قزاقستان و بولیوی بود که بالاتر از حد انتظار، قاطعیت ضد غربی را به نمایش می گذاشت. قزاقستان که پیش از این در نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری های اسلامی در آنکارا، همسویی های نسبی با ایران نشان داده بود، این بار هم، مواضعی را اتخاذ کرد که نوعی همسویی با محور مقاومت نشان می داد.

بولیوی اما متاثر از زخم های دوره استعمار بر پیکر خود، به طور سنتی مخالف هرگونه اقدام نظامی قدرت های بزرگ علیه کشورهای مستقل است.

نکته مهم دیگر این است که اکثر جبهه غربی تاکید داشته اند که توان حمله شیمیایی سوریه فلج شده (حد اقل فعلا). این یعنی اگر تحولی در عرصه میدانی سوریه صورت نپذیرد، حمله دیگری در کار نخواهد بود. به بیان دیگر، اگر حمله ای به مواضع مسلحین صورت نگیرد و به تبع، داستان شیمیایی دیگری ساخته نشود، حمله دیگری نخواهد بود ولی اگر ارتش سوریه باز هم قصد پیشروی داشته باشد، احتمال وقوع حمله مجدد بالاست. در مجموع، مواضع غرب نشان داد که آن ها می دانستند که حمله به سوریه، سرنوشت ساز نیست و تنها برای ارسال این پیام چنین حمله ای کردند که با هر گام محور مقاومت به پیش، ضربه ای به آن خواهند زد. این منادی نوعی بازدارندگی است.