مسعود اخوان فر در گفتگو با راهبرد معاصر:
خروج از NPT آخرین راهکار ایران نیست
مسعود اخوان فر، تحلیلگر حقوق بین الملل در گفتگوی اختصاصی با راهبرد معاصر از جدیت ایران در رابطه با خروج از NPT گفت.
به گزارش راهبرد معاصر؛ مسعود اخوان فر تحلیلگر مسائل حقوق بین الملل در گفتگوی اختصاصی با راهبرد معاصر در رابطه با اعتبار تهدید ایران در زمینه خروج از پیمان ان پی تی گفت. در ادامه متن این مصاحبه را می خوانید:
- آیا واقعا خروج از NPT برای ایران شدنی است؟ تا به حال کشور دیگه ای سابقه این کار را داشته؟
ورود به ضوابط آژانس بین المللی انرژی اتمی شبیه به دیگر سازمانها و موسسات بین المللی است. به تعبیری در اساسنامه های اکثر قریب به اتفاق سازمان های بین المللی این نکته ذکر شده و این رویه در جاهای زیادی اتفاق افتاده است. آمریکا که خود یکی از اولین اعضای پیمان پاریس بود از این کنوانسیون خارج شده است. بنابراین، این مقوله موضوعی نیست که صرفا برای جمهوری اسلامی ایران مطرح باشد همه کشور ها این امکان را دارند و جمهوری اسلامی بر اساس منافع خود و بر اساس سه اصل عزت و حکمت و مصلحت و ضوابط حقوقی خود تصمیم می گیرد و این می تواند یکی از تصمیمات جمهوری اسلامی ایران باشد. البته NPT خود یک بحث است و در کنار آن پروتکل های الحاقی خود بحثی دیگر می باشد. این مساله هنوز به تصویب رسمی مقامات ذی صلاح در جمهوری اسلامی ایران نرسیده است اما NPT قابلیت خروج را دارد.
- آیا این مساله تهدید تلقی می شود و یا می توان گفت راهکار آخر ایران است؟
راهکار آخر تلقی نمی شود و برای حکومت ها راه آخری وجود ندارد و می توانند هر تصمیمی را در هر زمانی اخذ کنند. در عرصه بین الملل راه کارهای مختلفی برای آن ها متصور است. اما بسیاری از کشورهایی که برای صلح و امنیت بین المللی تهدید محسوب می شوند به این پیمان تن در نداده اند و از طرف دولت های غربی مورد تهدید قرار نگرفته اند. رژیم اشغالگر قدس و برخی از کشورهای دیگر از این دسته اند. اما جمهوری اسلامی ایران این نکته را به عنوان یک ملاحضه بررسی کرده و بحث تهدید مطرح نیست و مساله منافع ملی ایران مطرح است. زمانی ممکن است مصلحت این باشد و زمانی مصلحت چیز دیگری خواهد بود. آژانس بین المللی اتمی ضوابط متعددی دارد و فقط یکی NPT است و همه قصه نیست.
- موضع چین و روسیه در قبال اقدامات ایران در پرونده هسته ای چی هست؟
تا اینجا خوشبختانه کشورهای چین و روسیه که دارای حق وتو در شورای امنیت هستند موضعی متعارف و منطقی داشتند و خود را از تهدیدات دولت های غربی و آمریکا دور نگه داشته اند و در مسائل مختلف موضعی منطقی و متعارف گرفته اند. در ماجرای اخیر حمله جنایتکارانه آمریکا و شهادت سردار سلیمانی و هیات همراه خوشبختانه موضعی متعارف گرفتند و حرکت آمریکا را نوعی تهدید برای غرب آسیا تلقی کردند. ولی نکته مهم این است که مجموعه نظام بخصوص دیپلمات های ما با رویه دیپلماتیک و انقلابی با توجه به سه اصل عزت و حکمت و مصلحت جایگزینی برای دیپلماسی التماسی داشته باشند و با تکیه بر توان و قدرت ملی و قدرت سخت و نرم جمهوری اسلامی ایران که در منطقه غرب آسیا همه بر آن واقف هستند به مذاکره با دیگر کشورها بپردازند. جهان در سه کشور اروپایی و آمریکا خلاصه نمی شود. ما در شرق و غرب آسیا با تحرک دیپلماتیک وزارت خارجه نتیجه را در روابط با روسیه دیده ایم و چنین انتظاری در رابطه با روابط دیپلماتیک با سایر کشور های منطقه داریم. اگر آمریکا شهادت سردار سلیمانی را سناریویی راهبردی معرفی می کند باید روش مقابله با این سناریو نیز راهبردی باشد. باید در عرصه های نظامی، امنیتی، دفاعی، دیپلماتیک، اقتصادی و اجتماعی شاهد تحرکی باشیم. ما منتظر حرکت هایی از هر سه قوه بویژه قوه مقننه، قوه قضاییه و قوه مجریه هستیم.
- فناروی هسته ای ما در حال حاضر نهایتا توان غنی سازی تا چند درصد را دارد؟
فناوری هسته ای در کشور ما صلح آمیز است این نقطه آغازین می باشد و ما تمام میزان غنی سازی خود را برای مقاصد صلح آمیز استفاده می کنیم. فن آوری هسته ای در عرصه پزشکی مورد استفاده است ما در بحث رادیو دارو ها به سوخت بیست درصد احتیاج داریم. در عرصه کشاورزی سالهاست از فن آوری هسته ای در اصلاح و دفع آفات و برخی فعالیت های ارتقایی استفاده می کنیم. در عرصه صنعت و مباحث صنعتی به طور خاص از این فن آوری بهره می گیریم. در این رابطه پژوهشگاهی در سازمان انرژی اتمی ایران وجود دارد که بیش از 8 پژوهشکده فعال دارد و تمام این فعالیت ها صلح آمیز است. بسته به نیاز ما از این فن آوری استفاده می شود ولی توانمندی ما بیش از این به چشم می آید. ما در چهارچوب ضوابط بین المللی و ضوابط دین مقدس اسلام گام بر می داریم و به هیچ وجه به دنبال فعالیت های تخریبی نیستیم.
- سطح بازرسی های آژانس نسبت به ایران چطور بوده و هست؟ آیا بعد از گام پنجم کاهش تعهدات برجامی، بازرسی ها بیشتر نشده؟
آژانس سالهاست یکی از پر کارترین و گسترده ترین بازرسی های خود را در خصوص فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران دارد این فعالیت ها تنوع و کاهش و افزایش دارد و کم و زیاد می شود. وقتی فعالیت ها کم است مثل زمانی که متوقف بودیم به طور طبیعی نیاز به بازرسی کم بود. اما مساله بازرسی ها از طرف بازرسان آژانس از قبل بوده و هست و این اصلی ثابت و مشخص و مورد تایید گزارش های آژانس می باشد. بازرسان در تمام سایت های هسته ای ما در محل حضور دارند.
- آیا برای بازرسی محدودیت هایی در زمینه صنایع نظامی و اماکن سیاسی هم هست؟
اصولا فعالیت های هسته ای ما نظامی نبوده و نیست و هیچ کشوری برای بازدید از فعالیت های نظامی و امنیتی خود مجوزی صادر نمی کند. در رویه فعلی نیز چنین بازدید هایی از نظر مسئولین کشور ضرورتی ندارد. امنیت ملی طبیعتا دارای اسراری است که از خطوط قرمز هر کشوری می باشد و در کشور ما نیز تحت نظر فرماندهی کل قوا است. و از شمول تعهدات دولت خارج است و کسی در این رابطه حق ورود به این عرصه را نداشته و ندارد.
- راهکار ایران در خصوص پرونده هسته ای چیست؟
دولت های غربی با تحریک رژیم صهیونیستی این پرونده را بر علیه ایران طراحی کردند. این پرونده سازی ما را سالها درگیر حرکتی اضافی کرد. طبیعتا ما شرایطی عادی داریم و آژانس باید ما را در وضعیتی عادی تلقی کند و حاشیه ای برای ما نسازد. ما سالها در چهارچوب فعالیت های آژانس کار کرده ایم و خواهیم کرد مواردی چون NPT در سایر سازمانهای بین المللی نیز دیده می شود پروتکل های مختلفی وجود دارد که بعضا برخی کشورها عضو می شوند و برخی عضویت را در این بخش ها نمی پذیرند. بر همین اساس شاید ما بعدها نیز در برخی از موارد مطرح شده ملاحضاتی داشته باشیم. من فکر می کنم در این رابطه بسیاری از کشورها حتی کشورهای دارای حق وتو نیز در این بخش ها با حق وتو وارد می شوند پون این موضوع در کنوانسیون های معاهدات بین المللی و کنوانسیون 1969 وین ذکر شده و ما زا این نکته ابایی نداریم.