نیاز به رفع موانع مالیاتی برای جهش تولید احساس می شود

به گزارش راهبرد معاصر؛ مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به مقوله اقتصاد و مهمتر از آن تولید داخلی و حمایت از کالای ایرانی در جهت رشد و توسعه اقتصادی کشور و افزایش اشتغال داشته‌اند. چنانچه ایشان سال 98 را سال رونق تولید نامیدند و امسال مجددا روی این مقوله تاکید و عنوان «جهش تولید» را به عنوان شعار سال اعلام کردند. رهبری تاکید ویژه‌ای روی مقوله تولید دارند چرا که به اذعان کارشناسان اقتصادی تولید تنها مقوله‌ای است که در صورت تحقق می‌تواند تمام شاخص‌های اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار داده و دچار تحول کند. افزایش تولید نرخ بیکاری را کاهش داده و به تبع آن شاغلین را افزایش می‌دهد و این مهم به تنهایی می‌تواند روی شاخص‌های اقتصادی اثر گذاشته و معیشت مردم را به عنوان مهمترین مقوله در نظام اقتصادی کشور بهبود بخشد.

برای بررسی این مهم و تحلیل و ارزیابی نامگذاری سال 99 با عنوان«جهش تولید» آن هم  در شرایط حاضر کشور و اینکه چه تفاوت‌هایی با رونق تولید دارد و برای تحقق آن چه کارهایی باید انجام شود «راهبرد معاصر» با دکتر«مهدی طغیانی»، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان به گفتگو نشسته است. این مصاحبه را پیش رو دارید.

*جناب طغیانی! تحلیل و ارزیابی شما از شعار سال «جهش تولید» چیست؟ چرا مقام معظم رهبری بار دیگر روی حوزه تولید تاکید می کنند؟

مسئله‌ای که ما در این 10 سال اخیر با آن مواجه بوده‌ایم مسائل اقتصادی و به تبع آن جنگ اقتصادی است که راهکار کلی آن را مقام معظم رهبری تحت عنوان اقتصاد مقاومتی عنوان فرمودند و همان هم تا امروز ادامه داشته است. در دوسال اخیر هم روی یکی از محورهای خیلی مهم اقتصاد مقاومتی که بحث تولید است متمرکز شدند و بحث تولید را به عنوان یکی از شاه‌کلیدهای حل مسائل اقتصادی از جمله تورم، بیکاری و مشکلات مختلفی که در حوزه اقتصاد داریم مطرح کردند. علت تاکید مجدد هم همین مسئله است.

* به نظرتان برای تحقق جهش تولید چه ابزارها و امکاناتی در اختیار داریم و چه باید کرد؟

 اینکه ما برای بحث رونق و جهش تولید چه کارهایی می توانیم انجام دهیم و ابزارهایمان چیست و چه امکاناتی در دست ما قرار دارد؟ باید بگوییم که به طور کلی حاکمیت و دولت امکانات زیادی دارد تا بتواند این کار را انجام دهد اما مهم  اینجاست که بتواند از ابزارهای خود موثر استفاده کند.

فرض کنید یکی از ابزارهای خیلی مهمی که در اختیار حاکمیت قرار دارد نظام مالیاتی است؛ در همه جای دنیا نظام مالیاتی غیر از آنکه برای دولت تعیین درآمد می‌کند به نوعی هدایتگر فعالان اقتصادی نیز محسوب می‌شود که وارد  چه کارهایی بشوند و وارد چه کارهایی نشود؟ چرا که نظام مالیاتی از یک قسمت‌ها و بخش‌هایی در اقتصاد مالیات مضاعف دریافت می‌کند و به بخش‌هایی هم تخفیف‌های مالیاتی می‌دهد؛ اما اکنون در کشور ما از این ابزار معکوس استفاده می‌شود یعنی به جای آنکه نظام مالیاتی ما به تولید کمک کند مشوق سرمایه‌گذاری غیر مولد و واسطه‌گری است. به شکلی که ما اصلا از سفته‌بازی و واسطه‌گری مالیاتی دریافت نمی‌کنیم ولی از تولید می‌گیریم و نتیجه این می‌شود که تولید کننده احساس می‌کند دارد تنبیه‌ می‌شود  و آن کسی که واسطه‌گر و دلال در بازارهای مختلف است مالیاتی پرداخت نمی‌کند و چنین می‌شود که آن تولیدکننده هم سرمایه‌اش را از بخش تولید بیرون کشیده و وارد دلالی و سفته‌بازی می‌شود چرا که احساس می‌کند نظام مالیاتی با عدم دریافت مالیات در حال تشویق این امر است چرا که نه تنها مانعی برسر راهش قرار ندارد بلکه کاملا هم همراه مجموعه‌های مختلف است یا مثلا اصلا نیازی به دریافت مجوز ندارد  وکسی از آنئها مجوزی برای کارهایشان نمی خواهد در حالیکه یک تولیدکننده باید انواع و اقسام مجوزات را دریافت کند آن هم با صرف منابع و وقت‌گذاری و مشکلات مختلف!

 این مسائل را باید حل کرد تا جهش تولیدی که مد نظر رهبر معظم انقلاب است محقق شود که فرمودند «اگر ما مشکلات مسیر تولید را برطرف کنیم تا ده برابر آن‌چیزی که الان دارد در کشور ما تولید می شود امکان تولید وجود دارد» و این حتما اتفاق می‌افتد.  این حرف کاملا درست است و ما منابع مختلف از منابع انسانی گرفته تا منابع طبیعی و سرمایه‌های فیزیکی و غیره  همگی امکان اینکه ده برابر میزان فعلی تولید کنیم را دارد و می‌توانیم این کار را انجام دهیم و به جهش تولید مد نظر در سخنان رهبری برسیم به شرطی که از منابع درست استفاده کنیم.

* این نامگذاری یعنی جهش تولید  چه تفاوت‌هایی با رونق تولید (شعار سال 98) دارد؟

شعار امسال در ادامه شعار سال گذشته است  یعنی ما در سال گذشته با پدیده‌ای که مواجه بودیم رکود کامل فضای تولید بوده است  و امسال ما قدری از آن رکود کامل فاصله گرفتیم؛ حالا درست است که همچنان مسئله حل نشده و ما هنوز ظرفیت‌های خالی در فضای تولید کشور داریم ولی قدری سال گذشته حرکت‌هایی اتفاق افتاد و نرخ رشد اقتصادی بدون نفت ما افزلیش یافت.

مثلا در بخش کشاورزی  و بخش‌های دیگر اقتصادی غیر از نفت این رشد مثبت بود و نرخ رشد کل اقتصاد ما داشت به صفر نزدیک می‌شد. پیش از این بخش نفت در اقتصاد ایران بخش مهمی بوده است ولی نفت  تقریبا در اقتصاد امروز ما جایگاهی ندارد و ما داریم یک دهم سابق نفت تولید می‌کنیم و این به این دلیل است که دیگر بخش‌های اقتصادی کشور توانستند این کاهش جایگاه اقتصادی نفت را در کشور و در نرخ رشد جبران کنند و جای نفت را بگیرند، این واقعا جای خرسندی دارد.

لذا باید عنوان کرد که قدم اول سال 98  و در بحث رونق تولید برداشته شد و امسال بحث جهش تولید و ادامه آن بحث است  حالا تا هر جایی که آمدیم از آنجا باید یک گام بلندتر برداریم گامی که واقعا عنوان جهش برای آن صدق کند.

*نقش شرکت‌های دانش‌بنیان را در این موضوع چطور تحلیل  و ارزیابی می‌کنید؟

بالاخره اقتصاد قرن 21 اقتصاد دانش‌بنیان است و اگر ما بخواهیم واقعا در قرن حاضر میلادی نقش آفرینی بهتری داشته باشیم و به جایگاه حقیقی اقتصاد ایران دست پیدا کنیم باید سعی کنیم هم فضای دانش‌بنیان به شکل قبل توسعه پیدا کند و هم با صنایع کوچک و متوسط ترکیب شود؛ یعنی اگر اکنون صنایع کوچک ما که دارند به شکل سنتی ادامه می‌دهند با فضای دانش بنیان ترکیب شوند می‌تواند تولید کشور را به آن جهش لازم برسانند و با رقابت‌پذیری اقتصاد کشور را به توسعه لازم برسانند.

*دولت فعلی  و مجلس آینده باید چه اقداماتی را در مسیر تحقق شعار سال یعنی جهش تولید انجام دهند؟

ببینید مجلس یازدهم با امیدهای فراوانی دارد روی کار می‌آید و بخشی از حل آن مسئله و مشکل، انتظار و توقعی است که از مجلس آینده می‌رود؛ یعنی مجلس آینده قدری دور از هیاهو و حواشی بیاید و واقعا  تلاش کند تا اقتصاد کشور را روی ریل صحیحی قرار دهد و اگر مقررات و قوانین جایی دست و پا گیر شده، اینها را از سر راه بردارد و اگر نیاز داریم، خلا داریم و قوانین و مقررات اجرایی کم داریم آنها را رفع کند و ... من فکر می‌کنم کارهای بسیاری باید انجام شود تا این مشکلات رفته رفته برطرف و جهش تولید تحقق بیابد و در این مسیر مجلس و دولت نقش مهمی ایفا می‌کنند.

*مقام معظم رهبری عنوان کردند که تاکنون یک دهم کارهای لازم انجام شده است؛ به نظر شما چه کارهایی باید انجام می شده که هنوز انجام نشده است؟

نه منظور این بود که یک دهم آن اتفاقی که باید بیافتد، افتاده؛ یعنی مثلا فرض کنید ما در معدن می توانستیم ده برابر آنچه امروز داریم از معادن بهره داری می‌کنیم، استفاده کنیم به عبارتی ما در بخش معدن می‌توانیم یک رشد 10 برابری داشته باشیم و کاملا هم با آمارها تطبیق می‌کند چنانچه اکنون گردش مالی معدن در دنیا  نزدیک به 850 میلیارد دلار است  در حالیکه  ما از این بازار داریم نزدیک به 7 میلیارد دلار استفاده می‌کنیم آن هم از از طریق خام فروشی تولیدات معدنی؛ در حالیکه تا 85 میلیارد دلار می‌توانیم بالا بیاییم چرا که هم معدن و هم امکانات و منابع و تجهیزات لازم را داریم. لذا اگر درست و با برنامه پیش برویم به آن جهش مد نظر در تولید دست پیدا خواهیم کرد.