آیا آمریکا نظامیانش را از عراق خارج می‌کند؟

به گزارش راهبرد معاصر، نخستین جلسه مذاکرات عراق و آمریکا درباره خروج نظامیان آمریکایی از این کشور فردا به صورت ویدئو کنفرانس برگزار خواهد شد. پیش‌تر ۱۷ خرداد به عنوان تاریخ این رایزنی‌ها اعلام شده بود. با وجود اینکه هنوز این گفت‌وگو‌ها شروع نشده زمزمه‌هایی از بی نتیجه بودن آن به گوش می‌رسد.

  اعتیاد دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به خروج از توافق‌ها و تجربه‌ مذاکرات ناموفق او با کره شمالی و همچنین ترک میز مذاکرات برجام، دورنمای غیرجذابی از رایزنی‌های بغداد_ واشنگتن را پیش‌روی عراقی‌ها ترسیم کرده است.

این اولین بار نیست که دو کشور به گفت‌وگو می‌نشینند. در سال ۲۰۰۸  هم مشابه این رایزنی‌ها انجام شد و سه سال بعد ارتش آمریکا طبق توافقی که بین طرفین انجام شده بود در حالی خاک عراق را ترک کرد که گروه‌های تروریستی همچنان در شهر‌های مختلف این کشور جولان می‌دادند. تفاوت این دور از مذاکرات این است که  پس از شهادت سردار سلیمانی و ابومهدی‌ المهندس، پارلمان عراق در دی ماه سال گذشته، رای به اخراج بقایای نیرو‌های نظامی آمریکایی مستقر در این کشور داد یعنی جای هیچ اما و اگری برای واشنگتن باقی گذاشته نشد.

با این حال کاخ سفید پیشنهاد مذاکرات جدید را به طرف‌های عراقی داد، به طوری‌که گویی توافق‌های قبلی را به طور کامل رعایت کرده بودند و حال قرار است فصل جدیدی در روابط دو کشور رقم بخورد.

شاید به دلیل همین سابقه بد است که مقامات عراقی برخلاف آمریکایی‌ها تاکید دارند این دور از رایزنی‌ها در ادامه توافق سال ۲۰۰۸ است و آنرا صرفا  گفت‌وگو می‌دانند نه "مذاکره".

جدا از بیانیه‌ها و ناامیدی عراقی‌ها از جلسه فردا با وجود اینکه هنوز رسما دستور جلسه‌ای برای گفت‌وگو‌های فردا اعلام نشده است، اما تمایل عراق این است که اگر نیرو‌های خارجی در این کشور حضور دارند در حوزه حمایت لجستیکی و آموزشی نیرو‌های عراقی فعالیت داشته باشند نه فراتر از آن. چرا که پیش از این نیرو‌های ائتلاف پس از برنامه ریزی بدون هماهنگی با بغداد اقدام می‌کردند، اما به نظر می‌رسد که دولت حاکم در این کشور درصدد است تا برای حفاظت از مرز‌های عراق اجازه ندهد بدون هماهنگی با آن‌ها عملیاتی از سوی نیرو‌های خارجی بویژه آمریکایی‌ها ترتیب داده شود.

مشخص نبودن محور‌های این رایزنی نگرانی‌هایی به وجود آورده مبنی بر اینکه ممکن است گفت‌وگو‌ها به خروج نیرو‌های آمریکایی خلاصه نشده و موارد دیگری مانند کاهش روابط بغداد با تهران را هم شامل شود. هر چند آمریکا این‌ بار هم معافیت عراق برای خرید برق از ایران را تمدید کرد، اما دور از انتظار نیست که واشنگتن با طرح مذاکرات پیرامون خروج نیروهایش، سیاست تحت فشار گذاشتن دولت نوپای مصطفی الکاظمی را داشته باشد؛ دولتی که به واسطه تصویب مجلس و خواست احزاب و مردم عراق زیر فشار شدیدی برای اخراج نظامیان آمریکا از این کشور قرار دارد.

مسائلی مانند اعتراضات داخلی، مشکلات شدید اقتصادی و بحران کرونا از جمله مسائلی هستند که هر چند دو کشور با آن‌ها دست به گریبان هستند، اما نگرانی منتقدان درباره گفت‌وگو میان بغداد و واشنگتن به انحراف رایزنی‌ها به مسائل اقتصادی یا کاهش تعاملات عراق با تهران معطوف شده است.

هرچند هنوز نقش جریان‌های عراقی در این دور از گفت‌وگو‌ها مشخص نشده است، اما ائتلاف «الفتح» عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که اجرای مصوبه پارلمان درباره خروج نیرو‌های خارجی از جمله نیرو‌های آمریکایی، هدف راهبردی ملت عراق است.

کمیته امنیت و دفاع پارلمان عراق نیز تاکید کرد که پارلمان بر عملکرد تیم مذاکره کننده با آمریکا نظارت کامل خواهد داشت.

اعلام لیست نمایندگان آمریکا و عراق در این دور از گفت‌وگو‌ها هم نگرانی دیگری برای تحلیلگران عراقی ایجاد کرده است. چرا که به باور آنها، در شرایطی که نمایندگان آمریکایی از میان دیپلمات‌ها و وزارت خارجه این کشور انتخاب شدند، مذاکره کنندگان عراقی غیر از سه نفر اول، سایرین یکی پژوهشگر علوم سیاسی و دیگری از وزارت آموزش عالی و پژوهش علمی عراق است.

جدا از نامعلوم بودن چارچوب مذاکرات و فرسایشی بودن رایزنی با دولت دونالد ترامپ، نمایندگان معرفی شده از سوی عراق هم باعث انتقادهایی از سوی احزاب و مردم این کشور شده است چراکه طرف آمریکایی را سیاستمدارانی کهنه کار تشکیل داده اند و در مقابل برای عراق غیر از چند نفر بقیه جزء  پژوهشگران و تحلیلگران حوزه علوم سیاسی هستند. 

مذاکره کنندگان آمریکا: «دیوید هیل» معاون وزیر خارجه، «دیوید شنکر» دستیار وزیر خارجه، «فرانسیس فانون» دستیار وزیر خارجه، «جوی هود» معاون وزیر خارجه و کاردار سابق سفارت آمریکا در بغداد، «دیوید کوپلی» معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا و «متیو تولر» سفیر آمریکا در بغداد.

مذاکره کنندگان عراقی: «عبدالکریم هاشم» قائم مقام وزیر امور خارجه، «لقمان الفیلی» سفیر سابق عراق در واشنگتن، «فرید یاسین» سفیر فعلی عراق در آمریکا، «حامد خلف» معاون وزیر آموزش عالی و پژوهش علمی به علاوه «حارث حسن» از پژوهشگران علوم سیاسی.

منبع: باشگاه خبرنگاران