مکانیسم ماشه و تمدید تحریم تسلیحاتی؛ تاکتیک های اصلی فشار بر ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ روزنامه وال‌استریت‌ژورنال مدعی شده است که: «کشورهای اروپایی قصد دارند با پیشنهاد تمدید محدود تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران، به مصالحه‌ای با واشنگتن بر سر حفظ برجام برسند». در بخش های دیگر این گزارش، تحلیل های مختلفی ارائه شده، تحلیل هایی که عموماً برای سرنوشت ایران در برجام خوشایند نباشد. موضوعاتی از قبیل ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل. در همین  راستا کوروش احمدی، تحلیلگر مسائل امریکا براین باور است که حفظ اعتبار شورای امنیت نیز اهمیت دارد و احتمالاً هیچیک از این اعضا نمی خواهند برخوردی جدی و حاد در شورای امنیت پیش بیاید و باعث کاهش اعتبار شورا و خنثی شدن موقعیت شورا گردد و در آینده بر فعالیت ها و همکاری های بعدی شورای امنیت تاثیر منفی بگذارد.

*در خصوص تحلیل چاپ شده در روزنامه وال‌استریت ‌ژورنال که مدعی شده  کشورهای اروپایی قصد دارند با پیشنهاد تمدید محدود تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران به مصالحه‌ای با واشنگتن بر سر حفظ برجام برسند. احتمال وقوع این اتفاق را چقدر می دانید و در این صورت عکس العمل ایران چگونه باید باشد؟

از ابتدا که آمریکا مطرح کرد که فعال کردن مکانیسم ماشه را حق خود می داند به نظر من رسید که این اقدام و طرح این موضوع توسط آمریکا می تواند تاکتیکی مذاکراتی باشد. یعنی با این هدف مطرح شده باشد که از این طریق اهرم فشاری برای واداشتن طرف های دیگر از جمله چین و روسیه و کشورهای اروپایی به همکاری در بحث تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ایجاد کند. ظاهرا مساله به این سمت حرکت کرده است.

آمریکا طی هفته های گذشته با اعضای شورای امنیت در پایتخت های آنها مذاکراتی در مورد تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران داشته است. البته هنوز نشانه ای که حاکی از مذاکره ای در نیویورک در خصوص متن پیش نویس آمریکا در دست نیست. این به این معنی است که تلاش آمریکا در این مرحله رسیدن به توافقاتی کلی با دیگر اعضای دائمی شورای امنیت در پایتخت ها است. در چنین صورتی مذاکرات در مورد متن پیش نویس می تواند بعدا در نیویورک انجام شود. لذا، ممکن است رگه هایی از واقعیت در گزارش وال استریت ژورنال وجود داشته باشد. هر چند شاید نویسندگان این مقاله در بخش هایی بزرگنمایی کرده و بخش هایی را ندیده باشند. ولی بعید نیست که مطابق نوشته این روزنامه ادامه اشکالی از تحریم های تسلیحاتی برای یک زمان محدود مورد مذاکره باشد، به نحوی که هم دولت ترامپ راضی شود و به سمت استفاده از مکانیسم ماشه نرود و هم ایران خیلی عصبانی نشود. به علاوه، موقعیت و حفظ اعتبار شورای امنیت نیز برای اعضای دائمی آن اهمیت دارد و احتمالا هیچیک از این اعضا نمی خواهند برخوردی جدی و حاد بین آنها در شورای امنیت پیش بیاید و باعث کاهش اعتبار و تضعیف شورا شود و در آینده بر همکاری های بعدی بین اعضای شورای امنیت و نفوذ آن در تحولات جهانی تاثیر منفی بگذارد.

* اروپا از این مساله چه نفعی می برد؟

اگر این نکته درست بوده که این ابتکار مستقیما مربوط به اروپا است و اروپا در این موضوع موفق باشد، یعنی مانع برخورد بین دو طرف دیگر یعنی چین و روسیه از یک سو و آمریکا از سوی دیگر شود، طبعاً بر اعتبار اروپا افزوده خواهد شد و این چیزی است که در این شرایط بعد از کرونا اروپا بسیار به آن نیاز دارد. بعید نیست آمریکا، روسیه و چین ایفای چنین نقش را از اروپاییان خواسته باشند. نفع دیگر اروپا این است که می تواند مانع از فروپاشی کامل برجام شوند. حفظ برجام برای منافع امنیتی اروپا بسیار مهم است. به ویژه آنها بسیار مایل اند که برجام را تا انتخابات آمریکا در نوامبر زنده نگه دارند.

* آیا این فعالیت های آمریکا شو انتخاباتی ترامپ هست؟

انتخابات آمریکا نزدیک است و با برداشته شدن تحریم تسلیحاتی ایران لطمه بزرگی به ترامپ وارد خواهد شد و ثابت خواهد شد که ترامپ هیچ پیشرفتی بعد از خروج از برجام در جهت اهدافی که مدعی آن بود نداشته است. ایران در صورت خروج از تحریم تسلیحاتی موقعیت بهتری در حوزه سیاست خارجی خواهد داشت. این موفقیت زیان بزرگی برای ترامپ است، خاصه آنکه او در سایر ابعاد سیاست خارجی نیز موفقیت چندانی نداشته است. لذا آنها در تلاش برای جلوگیری از لغو تحریم تسلیحاتی بسیار جدی هستند.

* راهبرد ایران در این شرایط چیست؟

ایران کارهایی را که در این مورد بخصوص می توانست بکند، کرده است. ایران قویاً از چین و روسیه خواسته تا در ارتباط با خنثی کردن فعالیت های آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی فعال باشند و با صراحت روشن کرده است که از چین و روسیه انتظار دارد در این مورد اقدام کنند. تماس ایران با اروپاییان هم همیشه برقرار بوده است. البته قطعنامه جدید شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی مشکل مضاعفی ایجاد کرده و فاکتور جدیدی است که می تواند در قضیه تحریم تسلیحاتی تا حدودی به نفع آمریکا باشد. در این مورد هم ایران در حوزه دیپلماتیک اقدامات لازم را انجام داده است. مهم این است که بتوانیم به نحوی با آژانس در مورد دسترسی های مد نظرشان به توافق برسیم.