دولت در دست انداز جبران ضررهای اقتصادی کرونا
وعده تحقق بیمه بیکاری ناشی از کرونا به کجا رسید؟
دولت وعده داد که بیکاری های کرونایی را جبران و به متضرران، حقوق بیکاری پرداخت می‌کند اما این وعده مانند هزاران وعده دیگر در مسیر تحقق دچار چالش شده و حالا بیکاران کرونایی را رنجیده خاطر و ناتوان در پرداخت هزینه‌ها کرده است.
به گزارش راهبرد معاصر؛ این روزها در اوج شیوع ویروس کووید 19 اقتصاد و به تبع آن اشتغال در دنیا متحمل آسیب‌های بسیاری شده است تاجایی که تنها در آمریکا 47 میلیون نفر از اواسط مارس تاکنون برای دریافت حقوق بیکاری درخواست خود را ثبت کرده‌اند، 34 درصد شهروندان ایتالیایی کار خود را از دست داده‌اند و آمار بیکاری در فرانسه نیز بیش از 7 میلیون نفر شده است. در ایران هم بنا به گفته مسعود بابایی، مدیرکل بیمه بیکاری « تاکنون در مجموع ۹۰۰ هزار نفر در سامانه بیمه بیکاری ثبت نام کرده اند.» البته این آمار ثبت شده و رسمی برای دریافت بیمه بیکاری است و در کنار آن آمارهای غیر رسمی بسیاری از تعطیلی کسب و کارها و بیکاری صاحبان برخی مشاغل غیررسمی وجود دارد. از بیکاری دست فروشان تا کاسبان بازار و تاکسی‌دارها و برخی کسب و کارهای خانگی که در نتیجه شیوع کرونا و عدم توانایی در پرداخت اجاره بها و ... مجبور شده‌اند کسب و کار خود را تعطیل کنند.
از آمار مرکز پژوهش‌های مجلس تا سازمان بین المللی کار
اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی وضعیت اقتصادی کشور متاثر از بیماری کرونا، تبعات آن را تا پایان سال جاری بیکاری دو تا شش میلیون نفر برآورد کرده است. در آمار غیررسمی دیگری تاکنون 4 میلیون نفر متاثر از بیماری کرونا در ایران بیکار شده‌اند.
این در حالی است که سازمان بین‌المللی کار تخمین زده است در سه ماهه دوم ۲۰۲۰ کل ساعات کاری جهان ۱۴ درصد سقوط خواهد کرد و این میزان معادل از دست رفتن ۴۰۰ میلیون شغل تمام وقت است که نشان‌دهنده افزایش شدید بیکاری در دنیا در روزهای پیش رو خواهد بود.
اما کرونا همچنان ادامه دارد و به گفته محققان و کارشناسان پزشکی و مقامات بهداشت و درمان با شکلی تغییر یافته در علائم در موجی دیگر با شدتی بیشتر در حال رخ نمایی است و آنچه در این میان مهم جلوه می‌کند بیکاری‌های ناشی از این بیکاری در کشور و فقر دامنگیر آن در میان بیکارشدگان است. بیکارشدگانی که به وعده‌های دولت برای جبران این بیکاری ها و دریافت حقوق بیکاری دل خوش کرده بودند وقتی به دلیل قطع ذنجیره بیماری کرونا و شروع فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه دستور تعطیلی برخی مراکز از جمله رستوران‌ها، هتل‌ها، استخرها و باشگاه‌های ورزشی و ... داده شد و در دنباله آن از سوی دولت عنوان شد که به بیکار شدگان ناشی از کرونا حقوق بیکاری پرداخت می‌کنیم! اما جزئیات پرداخت آن عنوان نشد.
حقوق بیکاری؛ از مبلغ ناچیز تا تاخیر در واریز
با این حال مطابق دستورالعمل‌های وزارت کار مبنی بر ثبت‌نام متقاضیان و بیکاران ناشی از کرونا روی سامانه وزارت کار برای دریافت حقوق بیکاری در مقطع اول 670 هزار نفر برای دریافت حقوق بیکاری در اسفندماه ثبت نام کردند تا بنا به گفته دولت از حقوق بیکاری سه ماهه که البته خود با اصل قوانین کار مشکل دارد و روح آن را نقض می‌کند، استفاده کنند و آقای رئیس جمهور از اختصاص 5 هزار میلیارد تومان به این منظور خبر داده بود. اینکه تا اواسط خرداد99 خبری از واریز حقوق‌های بیکاری نشد یک سر ماجرای کم لطفی‌های دولت به آنهایی است که نه به میل خود بلکه کاملا غیر ارادی بیکار شده بودند و سر دیگر ماجرا به مبلغ این واریزی‌ها برمی‌گردد.
17 خرداد ماه خبر واریز بیمه بیکاری اعلام شد و نکته عجیب و غیر قابل باور در این میان برای مشمولان و دریافت کنندگان آن، رقم پرداخت مقرری بیمه بیکاری بود؛ چنانچه به گفته برخی از مقرری بگیران این رقم حتی کمتر از 800 هزار تومان بوده است! حالا اینکه یک کارگر بیکار شده با اجاره خانه حداقلی یک میلیون تومان و چند سر عائله و خرج خورد و خوراک و بیماری و رخت و لباس و ... با این رقم پرداختی چه باید بکند؟ باید پرسید خود آقای رئیس جمهور یا وزرا و مدیران محترمشان چند روز را می‌توانند با این مبالغ سر کنند؟
نقض قوانین توسط مجری قانون
این پرداخت‌های عجیب ِ مقرری در حالی انجام شده است که در بند ب ماده 7 قانون بیمه بیکاری صراحتا قید شده که میزان این مقرری نباید از حداقل دستمزد کمتر باشد و نکته دیگر اینکه طبق ماده 5 قانون بیمه بیکاری، سه درصد مزد کارگر بیمه شده که هر ماه با حق بیمه اصلی از طرف کارفرما به تامین اجتماعی پرداخت میشود، می‌باید در حساب جداگانه‌ای نگهداری شود، رئیس جمهور هم از اختصاص 5 هزار میلیارد تومان به صندوق بیمه بیکاری خبر داده بود! حالا این سوال مهم ذهن را مکدر می‌کند که مگر این حساب خالی است و علت این واریزی‌های کمتر از آنچه در قانون آمده چه علتی می‌تواند داشته باشد؟
براساس آخرین آمارهای اداره کار تاکنون ۹۰۰ هزار نفر در سامانه بیمه بیکاری ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد ۷۰۰ هزار و ۸۹۰ نفر مشمولین مرحله اول هستند. بنا به گفته مهدی شکوری، مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی «در مرحله نخست ۱۰۳ هزار نفر مقرری بیمه بیکاری خود را دریافت کردند که در ادامه ۴۶ هزار نفر به لیست اولیه افزوده شدند که آنها نیز رقم بیمه بیکاری ناشی از ویروس کرونا را دریافت کردند. همچنین در مرحله سوم لیست ۶۳ هزار نفر از بیمه‌شدگان برای استفاده از مقرری بیکاری دوران کرونا به سازمان برنامه و بودجه ارسال شده است که پیش بینی میشود که این تعداد به همراه لیست ۱۰۷ هزار نفری فروردین مقرری خود را دریافت خواهند کرد.»
وی گفته است: «مقرری بیمه بیکاری در اسفندماه برای بیمه شدگان ۲۰ روز محاسبه شده و در فروردین‌ماه به مدت ۳۰ روز و بر اساس ۵۵ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار پرداخت شده است. همچنین به ازای هر فرد تحت تکفل، ۵ درصد حداقل دستمزد و حداکثر برای ۴ فرد تحت تکفل مقرری بیمه بیکاری ناشی از ویروس کرونا در نظر گرفته شده است که برای هر فرد رقمی بین یک میلیون تا یک میلیون و ۳۶۰ هزار تومان خواهد بود.»
آیا یک میلیون تا یک میلیون 360 هزار تومان می تواند کفاف زندگی یک کارگر و کارمند مجرد صاحبخانه و صاحب خودرو را بکند؟ چه برسد به یک کارگر یا کارمند متاهل و چند سر عائله و مستاجر و ...! که مسئولان اینقدر راحت از نقض قانونش و محاسبه ای کمتر از بند ب ماده 7 قانون کار می گویند.
رنج بیکاران کرونایی
دولت وعده داد که بیکاری های کرونایی را جبران و به متضرران، حقوق بیکاری پرداخت می‌کند اما این وعده مانند هزاران وعده دیگر در مسیر تحقق دچار چالش شده و حالا بیکاران کرونایی را رنجیده خاطر و ناتوان در پرداخت هزینه‌ها کرده است. «محمدی» کارگر یک مجموعه اقامتی است که از مبلغ 800 هزارتومانی که به جای حقوق خودش در اسفند برایش واریز شده بسیار ناخرسند است و می‌گوید:«این پول حتی کفاف کرایه خانه‌ای که چند ماه است به دلیل بد عهدی دولت در واریز به موقع، قولش را به صاحبخانه داده ام، نمی‌کند! حالا باید با یک فرزند کوچک و اجاره خانه‌ای که یک سومش را هم پرداخت نکرده‌ام با این شرایط نابسامان گرانی‌هایی که ساعت می‌زند چه کنم؟ زن و بچه‌ام چند ماه است رنگ گوشت و میوه ندیده اند؛ این چطور عدالتی است که من کارگر را اینقدر تحت فشار می‌گذارد؟»
«حنزلیان» هم نگهبان یک مجموعه ورزشی آبی است که می‌گوید:« برای من 500 هزار تومان واریز شده است! درست است مجردم اما باید اجاره خانه یک میلیون تومانی و هزینه‌هایی که برایشان از این آن قرض کرده‌ام تا حقوقم برسد را جبران کنم اما حتی نتوانستم کرایه خانه‌ام را بدهم.»
حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار هم پیش از این به این نقض قانون کار از جانب دولت معترض بوده و گفته است: « در حالیکه قانون بیمه بیکاری دولت را موظف کرده براساس سوابق و شرایط به کارگر تا 36 یا 50 ماه حقوق بیمه بیکاری پرداخت کند، دولت آن را به سه ماه محدود کرد؟ این خود سراسر اشکال است و دومین اشکال این است که با دستور اکید دولت برای تعطیلی، افراد زیادی بیکار شدند در حالیکه خیلی از این افراد یا بیمه برایشان پرداخت نشده یا کد کارگاهی نداشته و نمی‌توانستند نام نویسی کنند و واجد شرایط به حساب نمی‌آمدند و از طرفی اگر مبلغ 5 هزار میلیارد تومان را بخواهیم برای سه ماه برآورد کنیم دولت حداکثر می‌تواند به 800 نفر در کل کشور بیمه بیکاری بدهد و این نشان می‌دهد که شرایط بیمه بیکاری در کشور ما خوب نیست و دولت هم اگر می‌خواهد به بیکارشدگان در کرونا و تحریم خدمات بدهد حتما باید این مبلغ را مورد بازنگری قرار دهد.»
حاج اسماعیلی احتمالا همان حداقل قانون کار را برای مشمولان حقوق بیکاری محاسبه کرده که به عدد 800 نفر برای سه ماه رسیده است در حالیکه دولت 55 درصد حقوق را در نظر گرفته و با این اعداد و ارقام قاعدتا مدت زمان بیشتری می‌تواند سر بیکاران را گرم فلاکت‌ها کند تا شاید چاره‌ای بیاندیشد.
بهره سخن
کرونا تمام دنیا را درگیر کرده و عده بسیاری متأثر از این بیماری بیکار شده‌اند و توان تامین مخارج خود را ندارند در ایران هم بنا به آمارهای رسمی و غیر رسمی افراد بسیاری بیکار شده‌اند که در برخی آمارها از 4 میلیون نفر تا 6 میلیون نفر سخن به میان می‌آید؛ اما آنچه در این میان مهم به نظر می‌رسد وعده‌های آقای روحانی برای بیکار شدگان پرداخت حقوق بیکاری است! وعده‌هایی که تا واقعیت خیلی فاصله داشت و حالا مشمولان و مقرری بگیران را ناچار و درمانده از هزینه‌ها و گرانی‌های هر روزه کرده است. باید گفت دولت در دادن وعده رتبه نخست را دارد ولی وقتی پای عمل می‌رسد یا نمی‌تواند یا نمی‌خواهد و نمی‌داند چطور عمل کند که اگر هر کدام از این موارد باشد نفس آن وعده را زیر سوال برده است