بهانه‌تراشی رسانه‌ای از جنس فرمول یک
به گزارش راهبرد معاصر؛ پخش قسمتی از برنامه «فرمول یک» به مجری‌گری «علی ضیا» و نشان دادن خانواده ای از شبکه یک تلویزیون که مادرشان بعد از ٢٧ بار درخواست طلاق به خاطرکتک خوردن از همسر همچنان به زندگی مشترک ادامه داده و ظاهرا اکنون اوضاع بر وفق مراد است؛ واکنش هایی را در رسانه های داخلی به دنبال داشته است.
عمدتا رسانه های داخلی به این برنامه‌ی تلویزیونی واکنش داده و ضمن نسنجیده خواندن پخش برنامه مذکور در صدا و سیما، «تبلیغ و عادی‌سازی کتک زدن و ترویج خشونت علیه زنان»، «تجاوز به حقوق کودکان»، «تک‌صدایی در صداوسیما» از جمله مواردی بوده است که تلاش شده به بهانه میهمانان برنامه اخیر فرمول یک مطرح شود.
در خطای رسانه‌ای که صورت پذیرفته است جای هیچ گونه شک و تردیدی نیست. بهتر آن بود علاوه بر مجری، یک کارشناس در کنار علی ضیا می‌نشست و یا این که حداقل کودکان در این برنامه حضور نداشته باشند و چهره آنان نمایش داده نمی‌شد چرا که شاید این برنامه تاثیر مثبتی در آینده این دو کودک نداشته باشد.
انتقادات محتوایی که به این برنامه وارد شده است غالبا صحیح است و محل تامل می‌باشد که بتواند شرایط زندگی مشترک را بهتر از گذشته فراهم نماید. مواردی که در این میان مورد غفلت واقع شده است این است که اولا متاسفانه قضاوت در مورد این برنامه صرفا مربوط به یک بخش خاص از این برنامه و مصاحبه بوده است و بخش زندگی مشترک مورد رضایت طرفین، ترسیم نشده است.( اگرچه تلاش این برنامه برای نمایش زندگی مشترک ناموفق بوده است.) دوم این که با نگاهی به روند انتقادات نسبت به مسئله کم‌وکیف حضور زنان در جامعه این سوال مطرح می‌شود که چرا در پس چنین برنامه ای رسانه های اصلاح طلب به دنبال بیان حجم انبوهی از خشونت ورزی علیه زنان هستند. این نکته زمانی ملموس‌تر است که بانگاهی به گذشته نه چندان دور، دلیل تاکیدات رسانه های اصلاح طلب را بیشتر در می‌یابیم. به عنوان مثال همین چند روز گذشته بود که با رونمایی از نگاه میدان ولیعصر به نام "بر دامان بهشت" موج انتقاداتی را در می‌بابیم که بیان می‌شود چرا تعریف مادری در خانه و کنار فرزندان آمده است و نقش اجتماعی در آن نیامده است.
سوال این است که آیا وجه اجتماعی برای زنان ارجح است یا وجه مادری بانوان؟ مگر غیر از این است که وجه مادری، تلاش مضاغفی است برای تربیت نسل اجتماعی آینده. پس چرا ساز مخالف و بهانه تراشی می‌شود بر این که نگاه حاکمیت به زنان نگاه حداقلی و محدود کننده است؟
تلاش برای تقویت نقش اجتماعی زنان و کم رنگ شدن ارزش مادری دام ناخواسته ای است که بعد از مدتی خواهیم دید با نسلی بی‌هویت و جامعه‌ای فاقد از نیروی کار روبرو هستیم. این آینده همانی است که ژاپن کنونی ناگزیر از آن است. چرا که بخاطر افزایش نقش اجتماعی زنان ژاپن در آینده 15 ساله خود با کمبود نیروی کار 3میلیونی روبرو خواهد بود. [1]
طبیعتا برای کشور ایران به طریق اولی که ماهیت ایدئولوژیک و اعتقادی آن پررنگ است، بحث نیروی کار در اولویت نیست بلکه مسئله نسل آینده ای است که در دامان مادر و حضور پررنگ خانواده تربیت شده باشد و نه در دامان فضای ملغمه‌آمیز شبکه های اجتماعی.
تلاش برای جایگزین سازی قانون به جای اخلاق
همان گونه که گفته شد، انتقادات به برنامه اخیر فرمول یک اگر قابل قبول باشد؛ اما سوال اینجاست که چرا نیمه خالی لیوان را نگاه می‌کنیم و سعی می‌شود فضای منفی حوزه زنان برجسته شود. چرا فرمول یک صرفا بحث خشونت خانگی برجسته می‌شود و زندگی کنونی آنان مورد لحاظ قرا نمی‌گیرد. اصولا چرا به سمت این نمی‌رویم که با تکیه بر ین‌مایه های اخلاقی و فرهنگی ایرانی اسلامی به چرایی و حل مشکل چنین خشونت ها و نقصان هایی در زندگی مشترک پیش برویم؟
ظاهرا همت رسانه‌ها همگی بر این است که بگویند اگر لایحه منع خشونت علیه زنان به تصویب برسد، قسمت اعظم مشکلات حوزه زنان حل خواهد شد. و این در حالی است که نه تنها مشکل رفتاری در زندگی مشترک را حل نخواهد کرد بلکه بنا به گفته سخنگوی قوه قضائیه حجم شکایات در قوه قضائیه افزایش پیدا خواهد کرد.
و متاسفانه برنامه فرمول یک بار دیگر نشان داد که رسانه‌ها به چه میزان تابع از فضای مجازی هستند و این فضا تا چه حد گسترده‌ای موجب می‌شود که صرفا بخشی از واقعیت را دید و محل نقد منصفانه را از قلم رسانه بگیرد. بهتر آن بود که کیفیت حضور میهمانان این برنامه، با دقت بیشتری انجام گیرد و پردازش رسانه ها به این آسیب اجتماعی با نگاه کارشناسانه صورت پذیرد. اما متاسفانه شاهد برداشت یک سویه و نگاه تقطیعی رسانه به تبعیت از فضای مجازی و سیاسی‌کاری بوده ایم.
جان کلام این که به جای آن که نگاه اجتماعی و کارشناسانه به ماجرای میهمانان برنامه علی ضیاء داشته باشیم، آمدند با برداشت های مغرضانه، پلی ساخته‌اند برای تبیین لزوم نیاز به قانون حمایت از زنان، آن هم از طریق شائبه خشونت گسترده علیه زنان.
باشد که کمی واقع‌بین و مستقل در چارچوب مختصات فرهنگی اجتماعی کشورمان به مسئله زنان و جایگاه این قشر نگاه شود. تا زمانی که پشتوانه میراث اخلاقی-مذهبی شگرفی داریم بهتر است که از این میراث استفاده بهینه شود تا این که تمام هم و غممان متوجه تصویب موارد قانونی شود که چندان سنخیتی با روح غالب جامعه ندارد.
[1] - Japan’s Women Need More Than Jobs: Bloomberg Opinion