واکاوی نوسانات اخیر بازار سرمایه و چشم انداز آن

به گزارش راهبرد معاصر؛ بورس و بازار سرمایه، سازوکار مهمی در همه اقتصادهای دنیا و اقتصاد ایران به شمار می رود. این بازار به دلیل دماسنج تحولات اقتصادی بودن، حائز اهمیت است، به این معنا که مجموعه ای از برآیند اتفاقات اقتصادی یک کشور اعم از سیاست گذاری های دولت، تصمیم گیری های سازمان بورس به عنوان عاملان این بازار به همراه رفتارهای سهامداران بعنوان کنش‌گران آن، مجموعه عواملی هستند که مجموع برآیند این مولفه ها تاثیر خود را در شاخص بورس نشان می دهد.

مجموعه این اتفاقات و مولفه های تاثیرگذار باعث شده که دولت از یک طرف با هدف پیگیری پروسه تامین مالی خود از جمله فروش سهام صندوق های دارا به مردم، مجبور به حمایت های خارج از قاعده ای از سهام خاصی بوده و هست. نمونه آن حمایت از سهم های بانکی در زمان عرضه دارا اول، و همچنین حمایت ویژه فعلی از شرکت های پتروشیمی، که تازه‌ترین نمونه آن دوپینگ روزهای اخیر در تغییر نرخ گذاری خوراک است، که مشخص است این‌کار که در راستای ارتقاء قیمت سهام پتروپالایشی ها روی تابلو بورس پیش از عرضه صندوق دارا دوم است.

در بخش تصمیم گیری های سازمانی بورس ایران با چند اقدام مواجه شده‌ایم که منجر به ایجاد فشار بر بازار سرمایه شده است، که از جمله آن می توان به کاهش نرخ تضمین اعتبارات سهامداران از 15درصد به 10درصد اشاره کرد، لذا سهامداران اعتباری مجبور به کاهش 5 درصدی اعتبار خود شدند که برای تامین آن، فشار فروش‌ به نسبه ای در بازار ایجاد شد.

همچنین از سوی دیگر صندوق های سرمایه گذاری ثابت را ملزم کرده حداکثر 5 درصد سبد خود را به سهام اختصاص دهند، لذا این گونه صندوق ها هم با دارایی های سنگینی که دارند مجبور به عرضه سهام خود شده اند.

دسته سوم، کنش‌گران و سهامداران بازار هستند که با اقتصاد رفتاری روی بازار تاثیر می گذارند. فعالین حرفه ای بازار در روندهای مثبت می فروشند و سود اخذ می کنند و در قیمت های منفی خرید می کنند، تازه واردان بخاطر تجربه کم رفتارهای غیرحرفه ای دارند، یعنی تا صف خریدی ایجاد می شود آخر صف هستند و وقتی زمزمه ای منفی می شنوند اولین نفرات صف فروش قرار می گیرند که با این نحوه رفتارها علاوه بر از دست دادن سرمایه های شخصی خود و پر کردن جیب کارگزاری ها، موجب به هم ریختن عددها و اقتضائات حرفه ای تابلو می شوند.

از یاد نبریم نحوه اتخاذ و اعلام تصمیم گیری های حاکمیتی در بازارهای اقتصادی بطور کلی و خاصه در بورس و بازار سهام اهمیت خاصی دارد و کنش‌گران بازار به موضوعات و اخبار حساسیت بالایی دارند، یعنی هرگونه شائبه و شايعه ای بر رفتار معاملاتی فعالان اقتصادی تاثیر می گذارد. متاسفانه فرهنگ اقتصادی ما هنوز در بین سهامداران خرد به استانداردهای لازم نزدیک نشده و بدتر از آن در سطح مدیران هم درونی سازی نشده، یعنی نقش مدیران کلان در سطوحی مثل وزیر اقتصاد، رئیس سازمان خصوصی سازی و وزیر نفت چهره هایی که حتی نفس کشیدن آنها در حیات و حرکات و رفتارهای سهامداران تاثیر می گذارد، هنوز به این موضوع واقف و آگاه نيستند که چه روش و راهبردی را در فضای رسانه ای اقتصادی و بازار سرمایه باید در پیش بگیرند تا هیجان و التهابات بازارها را افزایش ندهند.

این قبیل رفتارهای مدیریتی در خوش بینانه ترین حالت ناشی از قصور مدیران و نگاه یک سویه آنها به مسائل است، اگر عوامل سیاسی و شخصی را دخیل نداریم. مدیران کلان ما در سطح بالایی همچون هیات دولت که بایستی مانند یک کنسرت هماهنگ و یکصدا و موزون باشند، می بینیم همخوان نمی نوازند، برخی وزرا سخنان یا تصمیمات خلق الساعه ای بیان می کنند که اعتماد عمومی از بازارسرمایه را سلب کرده و به عبارت درست تر با دارایی‌ها و سرمایه ملت و دولت بازی می کنند و خروجی کلان آن ضربه به سرمایه اجتماعی ملی و رویگردانی مردمی از بورس خواهد بود.

نتیجه اقدامات دولت مردان در چینش صف های خرید یا فروش روزانه بر روی تابلوی بورس تهران خود را به نمایش می گذارد، که اصطلاحا با خروج پول حقیقی ها و ابطال اوراق صندوق های سرمایه گذاری قابلیت کمی سازی دارد و اگر آقایان در رفتارهای خود تجدیدنظر نکنند این سرمایه ها به بازارهای موازی و سفته بازانه مثل سکه و دلار هدایت می شوند که خروجی آن برای همگان قابل پیش بینی خواهد بود.

در پایان باید بدانیم بازار سرمایه بمثابه یک بازار زنده و سیال دارای روندهای رشد، افت و ایستایی است و کنشگران حرفه ای از این فراز و فرودها ارزش افزوده ایجاد می کنند. لذا همانگونه که رشد برای بازار حیاتی است، افت هم جزئی از ذات بازار و روند آنست. لذا سهامداران عزیز بایستی بطور منطقی با این مسائل روبرو شوند و با صبر و حوصله از این روندها برای خود کسب منفعت کنند.