سه ضلع مثلث حمایت از بورس

به گزارش راهبرد معاصر اصلاح بورس وارد هفته چهارم خود شده است و بسیاری از نمادها در بازار با کاهش 40 تا 50 درصدی قیمت مواجه شده‌اند. اما بررسی علل و عوامل این ریزش می تواند تا حدود زیادی وضعیت ملتهبی که در شرایط فعلی ایجاد شده است را روشن کند.

با نگاهی به اقدامات صورت گرفته درمورد بورس که طی یک ماه گذشته انجام شده است، می‌توان شواهد زیادی برای حمایت از بازار را مشاهده کرد که برخی از این اقدامات تا حدودی توسط برخی دیگر از اقدامات خنثی شده و بعضی دیگر نیز اثرات مثبتی بر بازار داشته است.

اما منفی شدن شاخص بورس طی چند هفته گذشته بسیاری از سهامداران خرد را با ضررهای زیادی مواجه کرده است و عمده این افراد، از سهامدارانی هستند که به تازگی وارد بورس شده‌اند.

شکل‌گیری صف‌های خرید چند ده میلیونی در روزهای سبز بازار و صف‌های فروش در روزهایی که شاخص بورس منفی است، تنها یک مساله را نشان می‌دهد: رفتار هیجانی توسط سهامداران حقیقی در بازار سرمایه به یک رویه تبدیل شده و این مساله می‌تواند آینده بازار را با مشکل جدی مواجه کند.

1- در بخشی از این کمپین به ریزش دستوری بازار توسط عده‌ای اشاره شده است. ریزش دستوری و یا اصلاح به دستور دولت که این روزها در میان اهالی بازار سرمایه بسیار شنیده می‌شود، یک امر نشدنی است. در زمان‌هایی که بازار سرمایه در روندی صعودی قرار داشته است، سهامداران این رشد را نتیجه خریدهای خود دانسته و در زمان ریزش انتظار حمایت‌های غیرمنطقی از بورس را دارند.

در شرایط هیجانی که در بازار سرمایه ایجاد شده است،‌ سرمایه‌گذاران به جای توجه به داده‌های بنیادی یک سهم، بر اساس روند گذشته قیمتی، چشم انداز آتی خود از بازار را شکل می‌دهند. چنین رفتار و انتظاراتی بیش از آنکه مربوط به فرد باشد، مبتنی بر کنش‌های جمعی و توده‌ای و شکل‌گیری اطمینان از روند افزایش قیمت است. در این شرایط هر روند صعودی در بازار قطعا با اصلاح مواجه خواهد و شکل گیری صف‌های فروش در شرایط فعلی نتیجه ترس سهامداران خرد است و ریزش دستوری در دستور کار هیچ نهادی از جمله بورس قرار ندارد.

علاوه بر این دولت هم ترجیح می‌دهد روند بازار رو به رشد باشد تا استقبال از عرضه‌های اولیه کاهش نیابد.

2- رخ دادن یا ندادن حمایت ده روزه از بورس که مدیران طی هفته‌های گذشته آن را اعلام کرده‌اند، بسته به موارد متعددی در بازار دارد. برای جمع شدن صف های فروش در وضعیت فعلی تقریبا نیاز به 100 هزار میلیارد تومان است که هیچ یک از شرکت‌های حقوقی حاضر در بازار توان ارائه این حجم از پول را نداشته و خروج افراد حقیقی حاضر در این صف ها به همراه حضور سهامداران بزرگ برای خرید باقی مانده صف هاست.

به عبارت دیگر، افراد حقیقی یا سهامداران خرد به همراه شرکت‌های حقوقی و دولت در کنار یکدیگر باید برای حمایت از بورس اقدام کنند و غیبت هر یک از این سه ضلع شکست این حمایت را به همراه دارد.

3- شرکت‌های حقوقی به عنوان فعالین بازار سرمایه می توانند نقش موثری در روندهای صعوی و یا نزولی بازار داشته باشند. عرضه آبشاری این روزهای توسط برخی از شرکت های حقوقی می توانست با مدیریت بهتر به زمان دیگری موکول شود. اما شرکت های حقوقی نیز مانند سایر فعالین بازار به دنبال کسب سود و در شرایطی نوسان گیری هستند که این مساله به التهابات موجود افزوده است. دولت می تواند به شرکت های حقوقی توصیه کند از حضور در صف های فروش خودداری کنند. اما در نهایت حقوقی‌ها نماینده یک بنگاه اقتصادی هستند و هر بنگاهی نیز در نهایت باید به سود و زیان خود نیز توجه داشته باشد.

کاهش صف های فروش در شرایط فعلی می تواند به شکل گیری وضعیت متعادل در بازار منجر شود و هیجان موجود که بسیاری از سهامداران را با ضرر مواجه کرده است، را پایان دهد.

4- بورس نیز مانند هر بازار دیگری دارای مکانیزم مخصوص به خود است. بازار سرمایه به عنوان یک بازار مالی محض روندهایی دارد که این روندها را می توان از طرق مختلف پیش بینی و دست یافتنی کرد. در این بازارها روندهای مختلفی اتفاق می‌افتد که صعود یا نزول این بازارها را در پس دارد. متناسب با این صعودها و نزول‌ها ریسک و آورده بازیگران بازار تعیین می‌شود و بازار بورس هم در واقع یکی از ریسکی‌ترین بازارهای دنیا محسوب می‌شود. اینکه از نهادهای خارج از بازار سرمایه مانند رهبر معظم انقلاب و قوه قضائیه درخواست ورود به یک بازار را داشته باشند، امری مخالف مکانیزم‌های بازارهای مالی است.

رشد، نوسان، کاهش و... از جمله مکانیزم های بازارهای مالی هستند که در برهه های مختلف و به طرق مختلف در بورس شاهد آن بوده ایم. در روزهایی که دولتمردان به دنبال ورود افراد بیشتر به بورس بوده اند، باید به فکر آموزش همه این مکانیزم ها به تازه واردان می بودند تا در چنین روزهایی شاهد رفتارهای هیجانی نباشیم.

علاوه بر این یکی از راهبردهای مهم برای تازه‌واردان به بورس استفاده از ظرفیت صندوق‌های بورسی است. در حال حاضر 210 صندوق بورسی مجوزدار در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند که می‌توانند ریسک سهامداران را به حداقل برسانند. از این رو بسیاری از کارشناسان قدیمی و زبده بازار سرمایه به تازه‌واردان به این بازار توصیه می‌کنند در ابتدای کار به جای ورود به خرید و فروش مستقیم سهام و پیروی از فروشندگان سیگنال و امثال آنها وارد صندوق‌های بورسی شوند تا با ریسک حداقلی از مزایای بازار بهره ببرند.