عضو اندیشکده شورای آتلانتیک: کارزار تحریمی علیه ایران نتیجه‌ای نداشته است

به گزارش راهبرد معاصر؛ هدایت سکان کشتی تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران در ماه‌های اخیر به دست دولت‌مردان آمریکایی و در راس آن‌ها مایک پمپئو بوده است. وزیر خارجه آمریکا و دیگر هم قطارهایش در دولت دونالد ترامپ در این ماه‌ها از هیچ تلاشی برای اتهام زنی علیه جمهوری اسلامی ایران، در جهت جلوه دادن این کشور به تعبیر خود به عنوان یک «بازیگر بد» در عرصه جهانی مضایقه نکردند.

پمپئو برای به ساحل امن رساندن این کشتی در ماه‌های گذشته سنگ تمام گذاشت و از دوره‌گردی منطقه‌ای و جهانی گرفته تا اتهام زنی و تهدید و فرافکنی علیه اقدامات ایران هر چه در چنته داشته رو کرد. تلاش‌های به اصطلاح دیپلماتیک که جز انزوای پیاپی و بی‌سابقه آمریکا در شورای امنیت، هیچ دستاوردی برای وزیر خارجه تندرو ترامپ نداشت. او اکنون برای جلوگیری از هتریک ناکامی‌های خود در مقابل ایران در شورای امنیت، آخرین کارت باقی‌مانده خود یعنی «مکانیسم ماشه» را رو کرده است. کارتی که به گواه سیاستمداران و صاحبنظران غربی و اروپایی توسل آمریکا به آن هیچگونه وجاهت حقوقی و قانونی نداشته و ترامپ با خروج یکجانبه از برجام تمامی پل‌های پشت سر واشنگتن برای توسل به مفاد این توافق بین المللی را به یکباره خراب کرده است.

روایت ناکامی سنگین و بی سابقه آمریکا در جمع دوستان و دشمنانش در شورای امنیت البته به ماه‌های اخیر مربوط نمی‌شود. این ناکامی را دونالد ترامپ در ۸ می‌ سال ۲۰۱۸ با دستاویز نقض توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ از سوی ایران و به خیال انزوای منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی کلید زد. این سریال در چندین مرحله با توسل چندین باره به ابزار رنگ باخته تحریم‌های اقتصادی و تکرار اتهام‌های بی اساس علیه تهران دنبال شد و انتظار می‌رود تا یک هفته دیگر نتیجه نهایی این پروژه دو سال و ۵ ماهه مشخص شود.

مدیر «طرح آینده ایران» در اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک در گفتگو با خبرنگار گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان با یادآوری خروج آمریکا از برجام، تاکید کرد این کشور حق قانونی خود برای فعال‌کردن سازوکارِ برگشتِ خودکار تحریم‌ها را از دست داده است. باربارا اسلاوین (Barbara Slavin) با ارجاع به دلایل مندرج در یکی از نوشتار‌های خود در شورای آتلانتیک تصریح کرد کارزار فشار حداکثری آمریکا نتیجه عکس داده و نتوانسته اهداف مورد نظر دولت واشنگتن علیه ایران را محقق کند.

ستون نویس تارنمای رسانه‌ای «المانیتور» با تکرار اظهارات سیاستمداران غربی مدعی شد اروپایی‌ها در راستای بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام اقداماتی از جمله فعال سازی سازورکار مالی اینستکس را آغاز کرده‌اند و ایران سلاح و تجهیزات نظامی را در اختیار گروه‌های مقاومت در منطقه قرار می‌دهد.

اسلاوین، ژورنالیست برجسته آمریکایی و کارشناس مسائل سیاست خارجی است که مدیریت «طرح آینده ایران» در اندیشکده شورای آتلانتیک را برعهده دارد. او کتابی تحت عنوان «روابط ایران و آمریکا» را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد. همچنین همکاری با روزنامه نیویورک تایمز، اکونومیست، واشنگتن تایمز، یو اس‌ای تودی و لس آنجلس تایمز در سوابق حرفه‌ای او به چشم می‌خورد. اسلاوین در حال حاضر با تارنمای آمریکایی المانیتور نیز همکاری می‌کند.

در ادامه مشروح گفت و گوی خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با باربارا اسلاوین را می‌خوانیم:

ناکامی‌های اخیر آمریکا در شورای امنیت بر سر تصویب قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تصمیم دولت ترامپ در تلاش برای اعمال تحریم تسلیحاتی نامحدود، پس از خروج از برجام در سال ۲۰۱۸، به طور گسترده‌ای (از سوی اعضای شورای امنیت) رد شده است. به‌رغم تمامی آسیب‌های وارده شده به برجام، آنچه بدیهی به نظر می‌رسد اینکه اکثر کشورها، از جمله کشور‌های مذاکره کننده در توافق هسته‌ای ایران، خواهان بقای برجام هستند.

مخالفت حداکثری اعضای شورای امنیت با اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران را چگونه تفسیر می‌کنید؟
برخی از اعضای شورای امنیت با آمریکا در خصوص اینکه ایران به بی‌ثباتی و تشدید تنش‌ها در خاورمیانه دامن زده است، هم عقیده هستند با این حال همانگونه که پیشتر گفتم، اکثر اعضای شورای امنیت همچنان از برجام به عنوان بهترین راهکار برای مهار بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند و بر این عقیده هستند که باید به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل احترام گذاشته شود.

آیا می‌توان مخالفت اخیر اروپا با اقدامات ضدایرانی آمریکا در شورای امنیت را اقدامی جدی و مقابله با یک‌جانبه‌گرایی واشنگتن تلقی کرد؟
اروپا پس از توافق در خصوص برجام، دوره دشواری را برای تامین منافع اقتصادی مورد انتظار ایران گذرانده است، این امر اساساً به این دلیل است که دولت‌های اروپایی نمی‌توانند شرکت‌های خصوصی خود را مجبور به تجارت با ایران کنند و معاملات بسیار سودآورتر خود با آمریکا را به مخاطره بیندازند. با این وجود، اروپا چندین گام سیاسی در حمایت از برجام برداشته است و من انتظار دارم تلاش بیشتری برای توسعه سازوکار‌هایی مانند اینستکس در جهت تسهیل تجارت بشردوستانه با ایران انجام شود.

مقامات آمریکایی می‌گویند تحت هر شرایطی، حتی بدون همراهی دیگر کشورها، تحریم‌های ایران را از سر می‌گیرند، آیا واشنگتن می‌تواند «مکانیسم ماشه»را فعال کند؟

به عقیده من آمریکا زمانی که در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد، حق قانونی برای فعال سازی مکانیسم ماشه را از دست داد.

در صورت اصرار آمریکا به فعال‌سازی مکانیسم ماشه و انفعال دیگر کشورها، پیامدهای این اقدام (یک‌جانبه‌گرایی آمریکا) بر ساختار و ماهیت شورای امنیت چه خواهد بود؟
کشور‌های دیگر، از جمله اندونزی و نیجر به عنوان روسای دوره‌ای شورای امنیت، فعال سازی مکانیسم ماشه را رد کرده اند؛ بنابراین مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا ممکن است اعلام کند مکانیسم ماشه فعال شده، اما دیگر کشور‌ها به راحتی با آن مخالف خواهند بود. همانگونه که پیشتر عنوان شد اکثر کشور‌های جهان به اهمیت پایبندی به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد واقف هستند.

چرا آمریکا تا این اندازه بر تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران اصرار دارد و هدف اصلی دولت واشنگتن از پیگیری این مسئله چه می‌تواند باشد؟
دولت ترامپ، و در واقع بسیاری از دموکرات‌ها فعالیت‌های ایران در خاورمیانه را بی‌ثبات‌کننده می‌دانند. آن‌ها می‌خواهند جلوی تجهیز موشکی حوثی‌ها (کمیته‌های مردمی و جنبش انصارالله) حزب‌الله و شبه نظامیان عراقی از سوی ایران را بگیرند و نیز مانع دستیابی ایران به سلاح‌های پیشرفته روسیه و چین شوند.

آیا بین اصرار دولت آمریکا در تمدید تحریم‌های بین المللی علیه ایران و انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر ارتباطی وجود دارد؟
تحریم‌های تسلیحاتی ایران در ۱۸ اکتبر به پایان می‌رسد، که دقیقا قبل از برگزاری انتخابات آمریکاست، بنابراین (اقدامات دولت آمریکا برای تمدید این تحریم ها) بعد سیاسی می‌یابد. حامیان دونالد ترامپ موضع سیاسی بسیار تهاجمی را در قبال ایران دارند.

ارزیابی شما از کارزار فشار حداکثری دولت آمریکا علیه ایران چگونه است؟
من در یادداشتی با عنوان «۵ دلیلی که آمریکا از کارزار فشار حداکثری علیه ایران نتیجه عکس گرفت» در این باره به طور مفصل نوشته ام. به عقیده من این کارزار نتیجه عکس داده است.

ایران از نظر منطقه‌ای تهاجمی‌تر شده، برنامه موشکی خود را ادامه داده و غنی‌سازی اورانیوم و دیگر فعالیت‌های هسته‌ای خود را تسریع بخشیده است. در این مسیر اما، آمریکا از سوی متحدان دیرینه اروپایی خود منزوی شده، ابزار تحریم در حال از دست دادن کارایی خود است و گروه‌های داخلی در ایران که از دیپلماسی با آمریکا حمایت می‌کنند، تضعیف شده اند. در مجموع با ماندن در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ منافع ملی آمریکا بسیار بهتر تامین می‌شد. من امیدوارم که در صورت انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا، همه طرف‌ها بتوانند به پایبندی خود به برجام بازگردند.

افسون پیرولی/ باشگاه خبرنگاران