چرا با کاهش درآمدهای ارزی، تورم بالا می رود؟

دکتر جعفر قادری اقتصاددان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با راهبرد معاصر در خصوص آمار افزایشی نرخ تورم نقطه به نقطه در مهر ماه سال 99 نسبت به مدت مشابه در سال گذشته گفت: متاسفانه ما سال هاست وارد یک دور باطلی در امر مدیریت اقتصادی کشور شده ایم که خسارت های زیادی به کشور وارد کرده است. در طول این سالها با فروش نفت ارز مورد نیاز کشور  تامین شده اما در حال حاضر به دلیل فشار تحریمی و عدم امکان فروش نفت، دلارها وارد کشور نمی‌شود بنابراين عرضه ارز نسبت به تقاضا به شدت کاهش یافته است، این مساله منجر به افزایش نرخ ارز شده است.

وی در ادامه توضیح داد:  وقتی تولید داخلی وابسته به واردات مواد اولیه و تکنولوژی و ماشین آلات از خارج است، طبیعی است با افزایش نرخ ارز، هزینه تولید نیز در کشور افزایش می‌یابد و افزایش هزینه‌های تولید ما را با رکود تورمی مواجه می کند، یعنی همزمان هم دچار تورم می‌شویم هم رکود.

این استاد اقتصاد در ادامه توضیح داد: از طرف دیگر اتفاقی که در داخل افتاده اعم از  کاهش درآمدهای بودجه نیز وابسته به درآمدها و دلارهای نفتی است. در حقیقت در کشورهای دیگر ممکن است قیمت ارز به دلیل سود آوری صادرات افزایش‌ بیاید که کاهش ارزش پول ملی به دلیل افزایش صادرات توجیه پذیر است اما این مساله در کشوری رخ می دهد که  درآمدهای ارزی غیر دولتی است، در حالی که درآمدهای ارزی ما دولتی و ناشی از فروش نفت است که منجر به تامین بخش عمده‌ای از درآمدهای بودجه می شود.

جعفر قادری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت : کاهش درآمدهای ارزی دولت سریعاً با کسری بودجه مواجه می‌شود و کسری بودجه هم باعث می‌شود دولت برای تامین کسری بودجه خود از افزایش پایه پولی استفاده کند و افزایش حجم پایه پولی  منجر به تورم بیشتر و فشار اقتصادی و معیشتی بیشتری بر طبقات متوسط به پایین جامعه و همچنین به تولید شود.  تورم داخلی رخ داده منجر به  افزایش نرخ ارز می شود  از یک طرف دیگر افزایش نرخ ارز منجر به افزایش تورم داخلی می‌شود و از طرف دیگر تورم داخلی هم منجر به افزایش نرخ ارز می شود، بنابراین راه برون رفت از وضعیتی که دامنه مشکلات را به شدت افزایش داده است تقویت تولید است.

کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه خاطر نشان کرد: اگر تولید تقویت شود، قطعا درآمدهای مالیاتی دولت اضافه می شود و مشکلات بودجه نیز حل می شود، ضمن اینکه نیاز به کالای وارداتی کمتر می شود و از طرف دیگر امکان صادرات بیشتر کالا هم ایجاد می شود. مجموعه این عوامل باعث می شود که ما از این دور باطل نجات پیدا کنیم. در صورتی که اگر راه را درست طی نکنیم همواره درون این دور باطل دور خودمان می چرخیم و به نام کاهش تورم و مشکلات معیشتی فقط به یک سوی مسئله نگاه کنیم که به خانوارها سبد کالای معیشتی یا کوپن بدهیم، در حالی که اول باید به این مسئله فکر کنیم که منابع این طرح ها از کجا تامین می‌شود؟

جعفر قادری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در این باره تصریح نمود: اگر به حل اساسی مشکلات‌ اقتصادی فکر نکنیم و فقط به اعطای سبد کالا و کوپن بیاندیشیم قطعا به علت کمبود منابع مجبور می شویم از طریق افزایش پایه پولی به مردم کمک کنیم، کمکی که به افزایش نرخ تورم منجر می‌شود لذا کمکی محسوب نمی شود. با اینکه از یک طرف به صورت ریالی به مردم کمک می شود، اما با تورم ایجاد شده قدرت خرید مردم به شدت تحلیل می رود، بنابراین به نظر می‌رسد روش های اینچنینی نمی‌تواند پاسخگوی مشکلات اقتصادی جامعه باشد، شاید در مقطع کوتاهی گره کوچکی از کار مردم باز کند اما با تشدید تورم  به مشکلات متعددی در کشور دامن می زند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره طرح های حمایتی مجلس شورای اسلامی از مردم گفت : بنده اعتقادی به طرح های حمایتی مجلس با شکل و سیاق کنونی که دنبال می شود ندارم و موافق چنین طرح هایی  نیستم به این دلیل که شاید در  کوتاه مدت بتواند بخشی از مشکلات را حل کند اما عملاً هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و باعث افزایش تورم می شود و مشکلات بزرگتری را به معیشت خانوار در آینده ای نه چندان دور تحمیل می کند، در حالی که اگر مجموعه نظام تمرکز خود را بر سودآوری تولید قرار دهد اتفاقات بهتری رخ می دهد. متاسفانه دولت هزینه تولید را به شدت بالا برده و به عناوین مختلف برای تولید مشکلاتی ایجاد می‌کند، در حالی که تسهیل قوانین و مقررات و بهبود فضای کسب و کار یک ضرورت در افزایش سهم تولید است که متأسفانه چنین رویکردی در دولت دیده نمی شود، ضمن اینکه مجلس نیز متاسفانه در این موضوع به سرعت وارد عمل نشده و سرعت عمل ندارد.

وی در ادامه توضیح داد : درست است مجلس مطالبه این کار را دارد اما باید گام خود را سریعتر بردارد. مجلسی ها باید با  سرعت وضع قوانین و اصلاح قوانین در راستای حمایت حداکثری از تولید را در پیش بگیرند، ما نیاز به حمایت قاطع شورای نگهبان در این مساله داریم. متاسفانه برای  تصویب یک ماده در مجلس همین که هر کدام از نمایندگان می خواهند صحبت کنند موجب طولانی شدن فرایند رسیدگی به موضوعات می شود، ما فرصت های خوبی را از دست می دهیم به همین خاطر است که هیچ اتفاقی در کشور به نفع مردم و تولید رخ نمی دهد. قطعا  اگر وضعیت به همین شکل دنبال شود نمی توان به وقوع اتفاقات خوب اقتصادی در کشور امیدوار بود. دولت در خیلی از موارد به جای اینکه لایحه بیاورد و مشکل را حل کند خود عامل ایجاد مشکلات بر سر راه تولید شده لذا می توان گفت متأسفانه اراده ای در دولت برای حمایت از تولید  دیده نمی شود.

جعفر قادری در پایان بیان داشت: دولت به جای اینکه طرح و پروژه برای حمایت از تولید ارائه کند، بخش خصوصی را حمایت و درگیر کار کند و زمینه ها و فرصت های سرمایه گذاری را برای بخش خصوصی در تولید تعریف کند تا نقدینگی موجود وارد تولید شود نه اینکه خرج دلالی ارز و احتکار مسکن، خودرو و سکه شود، دولت به جای زمینه سازی برای فعال سازی واحدهای غیرفعال و کامل کردن ظرفیت تولید واحدهای نیمه فعال هیچ مدیریتی به نفع اتفاقات خوب تولیدی در کشور صورت نمی دهد لذا نمی توان به شرایط اقتصادی خوب با وجود چنین مدیریتی امیدوار بود.