به گزارش راهبرد معاصر ، سوانح مرگبارِ یک مدلِ خاص از هواپیما‌های مسافربری شرکت هواپیماسازی بوئینگ آمریکا از روز گذشته سوالات و نگرانی‌های زیادی را درباره امنیت این هواپیما مطرح کرده است.
داستان از زمانی آغاز شد که یک فروند بوئینگ ۷۳۷ مکس-۸ (Boeing ۷۳۷ max-۸) روز یکشنبه (۱۹ اسفند) دقایقی پس از برخاستن از باند فرودگاه آدیس‌آبابا در اتیوپی سقوط کرد و تمام سرنشینان آن جان باختند.
در پی سقوط مرگبار این هواپیما که با ۱۵۷ مسافر و خدمه از ۳۳ ملیت مختلف عازم کنیا بود، دولت چین اعلام کرد پرواز این مدل هواپیما را در خطوط هوایی خود به حالت تعلیق درآورده است. متعاقبِ آن، دولت اتیوپی هم اعلام کرد تا زمان مشخص شدن علت سقوط این هواپیما، به هواپیما‌های دیگر از این مدل اجازه پرواز نخواهد داد.
سقوط بوئینگ ۷۳۷ مکس در اتیوپی دومین سقوط مرگبار این نوع هواپیما طی پنج ماه گذشته بود. این هواپیما از همان مدلی بود که چند ماه پیش در ۷ آبان ۱۳۹۷ در اندونزی سقوط کرد و همه ۱۸۹ مسافر آن کشته شدند. در آن زمان، مقامات اندونزی اعلام کردند که تمام هواپیما‌های بوئینگ مدل مکس ۷۳۷ را بازبینی می‌کنند.
سقوط این دو هواپیما بسیاری دیگر از شرکت‌های هواپیمایی جهان از جمله خطوط هوایی آرژانتین، لهستان و ایسلند که از این مدل هواپیما در پرواز‌های خود استفاده می‌کنند را نیز نگران کرده است؛ چراکه در هر دو سانحه، هواپیمای مذکور تنها دقایقی پس از برخاستن از باند فرودگاه ناگهان با دماغه خود سقوط کرد و هیچ یک از سرنشینان آنها جان سالم به در نبردند.
جالب آنکه هواپیمای شرکت هواپیمایی نروژ که بین دوبی و اسلو در حال پرواز بود و روز جمعه ۲۳ آذرماه ۹۷ به دلیل نقص فنی در فرودگاه بین‌المللی شهید دستغیب شیراز فرود اضطراری کرد نیز از همین مدل یعنی بوئینگ ۷۳۳ مکس بود.
البته سوانح مرتبط با این هواپیمای جدید که از سال ۲۰۱۷ وارد خطوط هوایی جهان شد، به این چند مورد محدود نمی‌شود. هواپیمایی که در ۲۸ اردیبهشت امسال تنها دقایقی پس از برخاستن از باند فرودگاه بین‌المللی «خوزه مارتی» هاوانا، پایتخت کوبا، سقوط کرد و از مجموع ۱۱۰ سرنشین آن تنها سه نفر زنده ماندند نیز از مدل بوئینگ ۷۳۷ مکس بود.
برخی کارشناسان می‌گویند سقوط این هواپیما‌ها مشابه هم بوده و بیم آن وجود دارد که همه هواپیما‌های ۷۳۷ مکس مدلِ ۸ دارای نقایص مشابهی باشند. نکته جالب اینکه هر دو هواپیمای سقوط کرده کاملا نو بوده و به تازگی فعالیت پروازی خود را آغاز کرده بودند.
«الکس مچراس» تحلیلگر مسائل هوانوردی درباره سانحه هوایی روز یکشنبه در اتیوپی می‌گوید: «فرودگاه آدیس‌آبابا و خلبانان آن جزو بهترین‌های قاره آفریقا هستند و نمی‌توان تصور کرد که علتِ حادثه خلبان بوده باشد.» او معتقد است سیستم کنترل پرواز بوئینگ ۷۳۷ مکس ممکن است دارای یک نقص فنی ذاتی باشد.
حال با توجه به سوانح هوایی ناگواری که گفته شد، جالب است بدانید بخش عمده‌ای از هواپیما‌هایی که پس از امضای برجام قرار بود از سوی شرکت بوئینگ به ایران فروخته شود نیز از همین مدل بود!
هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ مکس هواپیمایی است که شرکت آمریکایی بوئینگ برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ از آن رونمایی کرد و به عنوان نسخه ارتقایافته بوئینگ ۷۳۷ به مشتریان فروخته شد. در حال حاضر، چهار مدل بوئینگ ۷۳۷ مکس با شماره‌های ۷، ۸، ۹ و ۱۰ وجود دارد که مدل ۸ آن یعنی همین هواپیمایی که امسال در کوبا، اندونزی و اتیوپی سقوط کرد و قرارداد فروش آن با ایران نیز امضا شده بود، دارای بیشترین طول مدت پرواز است.
بوئینگ در دسامبر ۲۰۱۶ در قراردادی با شرکت ایران‌ایر متعهد شد ۸۰ هواپیمای مسافربری، شامل ۵۰ فروند بوئینگ ۷۳۷ مکس-۸ به ظرفیت ۱۵۰ تا ۱۶۰ نفر، ۱۵ فروند هواپیمای ۷۷۷ مدل ای‌آر ۳۰۰ به ظرفیت ۳۵۰ نفر و ۱۵ فروند هواپیمای پهن‌پیکر دوربرد مدل ۷۷۷ به ظرفیت ۳۹۰ نفر را در مدت ۱۰ سال به ایران تحویل دهد.
در آن زمان از بین ۳ مدل بوئینگ سفارش داده شده تنها بوئینگ ۷۷۷ ای‌آر ۳۰۰ در خط تولید قرار داشت و بوئینگ‌های ۷۳۷ مکس-۸ سال بعد از آن یعنی ۲۰۱۷ وارد خط تولید شدند و بوئینگ ۷۷۷-۹ نیز قرار است سال ۲۰۲۰ تولید شود. طبق این قرارداد، بوئینگ متعهد بود بخشی از ۵۰ فروند هواپیمای ۷۳۷ مکس-۸ را در سال‌های ۲۰۱۸، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ و از سال ۲۰۲۱ سالی بین ۱۰ تا ۱۲ فروند دیگر از آن را به ایران تحویل دهد.
علاوه بر این، شرکت هواپیمایی آسمان و بوئینگ نیز برای تحویل ۶۰ فروند هواپیمای بوئینگ دیگر از مدل ۷۳۷ مکسِ ۸ توافق کردند و قرار بود از سال ۲۰۱۹ میلادی تحویل آنها آغاز شده و تا سال ۲۰۲۷ ادامه داشته باشد، اما در حالیکه دولت باراک اوباما در روز‌های پایانی خود با فروش هواپیمای مسافربری بوئینگ به ایران موافقت کرده بود، دونالد ترامپ چند ماه پس از ورود به کاخ سفید مجوز فروش محصولات بوئینگ به ایران را بر خلاف تعهد آمریکا در برجام لغو کرد؛ اقدامی که با توجه به سوانح مرگبار بوئینگ ۷۳۷ مکس-۸ شاید بتوان از آن به عنوان یک "لطف ناخواسته" یاد کرد!