مناقشه قره باغ؛ ترکیه و روسیه در مسیر افزایش تنش قرار دارند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ علی رغم آتش بس فعلی، درگیری های ارمنستان و آذربایجان در مورد منطقه قره باغ ادامه دارد، اما همچنان این درگیری مورد توجه کشورهای غربی قرار نگرفته است. با این وجود، بنده سه ماه در ترکیه زندگی کرده ام و روایت برای این کشور متفاوت می باشد. این کشور با جمعیت 82 میلیون نفری حامی اصلی اذربایجان می باشد. از آن جایی که ایالات متحده درصدد ایجاد مذاکرات صلح بین دو کشور است باید نفوذ سایر قدرت ها را در این مناطق در نظر بگیرد. این اتحاد ها از بعد تاریخی ریشه دار هستند و قدرت پیچیدگی و تشدید بحران را دارند. در این مسیر ترکیه خواستار نقش آفرینی در مذاکرات شده و بر همکاری با روسیه در حل اختلافات تاکید کرده است. البته مشارکت ترکیه نشان داد که درگیری قره باغ بسیار بزرگتر از اختلافات محلی می باشد. حمایت و پشتیبانی از آذربایجان به رئیس جمهور رجب طیب اردوغان اجازه داد تا به امتیازات داخلی دست یابد و این امر توجیه مداخله بیشتر در خارج از کشور را فراهم کند. اعتراضات اولیه ضد ارمنی در استانبول نشانگر حمایت و پشتیبانی از مداخله اردوغان می باشد. ترکیه در طی سال های گذشته یکی از تامین کنندگان عمده تسلیحات به آذربایجان می باشد و بر اساس یک گزارش، فروش این کشور در سال گذشته شش برابر شده است و نیروهای این کشور را آموزش و رزمایش نظامی مشترکی را برگزار کرده است. البته همچنین گزارشاتی در مورد حضور نیروهای سوری تحت حمایت ترکیه در کنار آذربایجان در منطقه قره باغ می باشد. 

ترکیه بر خلاف متحدان خود در ناتو خواستار آتش بس می باشد و به صورت قاطعانه اعلام کردند که در میز مذاکره و در میدان درگیری از آذربایجان حمایت و پشتیبانی می کنند. بخشی از این اتحاد به دلیل مناسبات مذهبی، قومی و فرهنگی قوی بین ترکیه و آذربایجان و برخی دیگر به تنش این کشور با ارمنستان به دلیل سابقه گذشته یعنی اخراج و کشتار جمعی ارمنی توسط ترکان عثمانی در قرن گذشته برمی گردد. ارمنستان متحد نظامی و شریک سیاسی نزدیک روسیه می باشد و مسکو ضمن فروش تسلیحات، روابط خود را با آذربایجان حفظ کرده است. روزنامه نگاران خارجی گزارش داده اند که در هفته گذشته شاهد ایستگاه کوچک نظامی روسیه در مرز ارمنستان بوده اند و این امر احتمال درگیری بین ترکیه و روسیه را مطرح کرده است. تاکنون به نظر نمی رسد که طرفین که در سوریه و لیبی با یکدیگر اختلاف دارند، تمایلی به گسترش این اختلاف در عرصه دیگر داشته باشند. 

درگیری قره باغ قبلا هزاران کشته را بر جای گذاشته است ( تعداد دقیق آن مشخص نیست) و هر چه بیشتر ادامه یابد، احتمال تبدیل آن به موضوعی بسیار گسترده تر و آسیب زاتر برای منطقه بیشتر است. در دنیای در حال تغییر و پویایی قدرت جهانی نمی توان تاثیر و نفوذ خارجی را نادیده گرفت. طرف هایی مانند امریکا و فرانسه که به دنبال حل و فصل مناقشات هستند باید شبکه گسترده تری از هویت های ملی را در نظر بگیرند. با توجه به تاثیر و نفوذ شدید بر نگرش ها و اقدامات در منطقه، احتمال نفی یا کمک به تلاش برای صلح، تماشای اقدامات بعدی مسکو و آنکارا برای ارزیابی این که در آینده نزدیک چه نقشی ایفا کنند تعیین کننده می باشد. منازعه قره باغ به خاطر رنج های واقعی ناشی از آن باید مورد توجه قرار گیرد. تحولات کنونی درگیری های آذربایجان و ارمنستان نشان می دهد که این درگیری ها خیلی بیشتر طول خواهد کشید.