نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای رفتار دولت ترامپ با ایران را دستخوش تغییر خواهد کرد؟
مقاله حاضر در تلاش است تا سیاست‌های داخلی و بین‌المللی ایالات متحده در سایه پیروزی حزب مخالف رئیس جمهور، و به دست آوردن کنترل کنگره آمریکا، به خصوص پیامدهای آن در سیاست خارجی دولت ترامپ را بررسی کند.
به گزارش راهبرد معاصر؛ 6 نوامبر، انتخابات میان‌دوره ای ایالات متحده برگزار شد. این انتخابات از این حیث که به نوعی رای گیری در مورد عملکرد دوساله جمهوری خواهان، و در راس آن ترامپ بود، از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. آلن کارلسون، مدیر اندیشکده مطالعات آسیا و اقیانوسیه در دانشگاه کرنل، می گوید: "از آنجایی که فرآیندهای سیاسی ما غیر قابل پیش بینی و تا حدودی ناکارآمد هستند، رهبران کشوها حتی بیشتر از گذشته این انتخابات را رصد می کنند." در این خصوص کالین دویک، تحلیلگر ارشد اندیشکده مطالعات سیاست خارجی ایالات متحده هم معتقد است، نقاط قوت و ضعف رئیس جمهور در مورد سیاست خارجی و مسائل امنیتی ملی، در تعداد کرسی های هم حزب های وی کنگره نمود پیدا می کند. در داخل آمریکا مسایلی مانند سیاست های مهاجرتی، مالیات، صنایع، بهداشت و عملکرد عمرانی دولت ترامپ، و سیاست های بین المللی ایالات متحده در مدت دوسال ریاست جمهوری ترامپ، از جمله، خروج از پیمان های بین المللی، تحریم های ایران و روسیه، جنگ تجاری با چین، روابط با اسراییل و عربستان از مهم ترین موضوعاتی بود که نگاه ها را به این انتخابات معطوف کرده بود. نهایاتا با مشخص شدن نتایج آرا، دموکرات علی رغم از دست دادن چند کرسی در سنا، توانستند اکثریت کرسی مجلس نمایندگان را از آن خود کنند. مقاله حاضر در تلاش است تا سیاست های داخلی و بین المللی ایالات متحده در سایه پیروزی حزب مخالف رییس جمهور، و به دست آوردن کنترل کنگره آمریکا، به خصوص پیامدهای آن در سیاست خارجی دولت ترامپ را بررسی کند.
پیامدهای داخلی
به نظر می رسد به دست گرفتن کنترل کنگره توسط حزب مخالف رییس جمهور، برای ترامپ دردسر ساز خواهد شد. احتمالا دولت ترامپ، آزادی عمل گذشته در اتخاذ و اجرای سیاست های خود را نخواهد داشت، اما این که این آزادی عمل، تا چه حد تحت تاثیر فشارهای دموکرات ها قرار بگیرد جای بررسی دارد.
دموکرات ها 218 کرسی را در کنگره به دست آوردند. در بعد داخلی، این تغییر قابل توجه است؛ زیرا دموکرات ها در کنگره توانایی تحقیق در مورد رییس جمهور را خواهند داشت، از جمله قدرت برای احضار ترامپ به مجلس نمایندگان.
نانسی پلوسی، رهبر دموکرات ها در مجلس در نطق پس از پیروزی حزب خود گفت که این پیروزی اجازه می دهد تا دموکرات ها "تعادل و بازرسی را بازگردانند" بسیاری این گفته پلوسی را تمایل احتمالی دموکرات ها برای تشدید تحقیقات حول رییس جمهور و خانواده او تفسیر کردند. سی‌ان‌ان در نشست کارشناسی پس از مشخص شدن نتایج انتخابات بیان کرد که شعارهای انتخاباتی تمام شد؛ دموکراتها تحقیقاتی درباره ترامپ انجام می‌دهند اما خبری از استیضاح رییس جمهوری نخواهد بود.
در بسیاری موارد داخلی دیگر، ترامپ با چالش هایی از جانب حزب مخالف روبرو خواهد شد. لغو برنامه بیمه درمانی اوباما، توسط ترامپ، از همان ابتدا با مخالف جدی اقلیت دموکرات کنگره روبرو شد. مساله مهاجرت و نگاه ترامپ به آن همواره مورد انتقاد دموکرات ها واقع شده است. نمایندگان کنگره بارها سیاست های مهاجرتی ترامپ را "نابخردانه" خوانده بودند.
پیامدهای خارجی
در خصوص پیامدهای بین المللی پیروزی دموکرات ها در انتخابات کنگره آمریکا، همانند پیامدهای داخلی آن، نباید توقع دگرگونی اساسی در سیاست های ایالات متحده را داشت، به خصوص که سنا همچنان در دست هم حزب های ترامپ باقی مانده است. اما به هر حال اکثریت دموکرات کنگره، می توانند در تصمیمات ترامپ عرض اندام کنند و در مسیر سیاست های وی دست اندازهایی ایجاد کنند. نباید فراموش کرد که نقش اصلی کنگره در سیاست خارجی، در مواردی مانند تامین بودجه دولت، از جمله وزارت دفاع و وزارت خارجه، سیا و اف بی آی مشخص می شود. مایکل اهانلن از اندیشکده بروکینگز، در مورد تاثیر انتخابات میان‌دوره ای ایالات متحده بر سیاست خارجی این کشور معتقد است :" قدرت به وسیله قانون اساسی به رئیس جمهور، اعطا می شود. او همچنین فرمانده کل قوا است، اما تنها کنگره می تواند ورود به جنگ را اعلام کند. کنگره نیز در بسیاری از مسائل دیگر مانند اعمال تحریم ها علیه کشورهایی چون روسیه و ایران، قوانین را تدوین و تصویب می کند." در مورد سیاست خارجی، خروج پیاپی آمریکا از معاهدات جهانی، از جمله پاریس، توافق هسته ای ایران، نفتا و عملکرد ترامپ در مورد کره شمالی برای دموکرات ها به عنوان یک ابزار فشار بر جناح مخالف مطرح است. اکنون آنها اولویت های امنیت ملی و سیاست خارجی دولت ترامپ را به چالش می کشند.
در کنگره تحت کنترل دموکرات ها احتمالا نماینده نیویورک، الیوت انگل، رییس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان خواهد بود. انگلز و سایر دموکراتها در کمیته چندین اولویت سیاست خارجی را در دستور کار خود قرار خواهند داد. آنها احتمالا تلاش خواهند کرد تا قوانین جدیدی را که موجب تقویت تحریم ها علیه هر بازیگر خارجی، که در آینده در انتخابات ایالات متحده دخالت کند، مانند روسیه ادامه دهند. انگل و سایر دموکرات ها احتمالا فشارهای بیشتری را بر روسیه از روش های دیگر اعمال خواهند کرد. این روش ها می تواند برگزاری جلسات بیشتر در مورد دخالت روسیه (و شاید چینی ها) در انتخابات، و برجسته سازی خلاءهای قانونی که منجر به سو استفاده قدرت های خارجی برای دخالت در انتخابات ایالات متحده می شود می کنند. الیوت ال.انگل گفته است که این کمیته هیچ فرصتی را در زمینه اینکه کاخ سفید، وزارت خارجه و حتی ترامپ چطور در زمینه هدایت سیاست خارجی نقش داشته‌اند را از دست نخواهد داد. انگل روز چهارشنبه در جریان گفت‌وگویی افزود: «کاخ سفید باید ما را جدی بگیرد و اگر چنین نکند ما کاری خواهیم کرد که آنها ما را جدی بگیرند" او همچنین بیان کرد: که موضوع نخست، مداخله روسیه در دموکراسی آمریکایی و امکان تبانی میان دولت روسیه و کمپین ترامپ است. همچنین بقیه ابعاد رابطه ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه با ترامپ را از نظر دور نخواهد داشت و افزود: «ما هنوز نمی‌دانیم که در هلسینکی میان ترامپ و پوتین چه گذشته است؟ عجیب است که چند ماه بعد هم در این زمینه آگاهی نداریم و من می‌خواهم از این موضوع مطلع شوم.»
با توجه به بیانیه های تند چند ماه اخیر دموکرات ها در محکوم کردن لابی و دخالت چین در روندهای انتخاباتی آمریکا، ممکن است هم جهت با کاخ سفید، دموکرات ها از فشار بیشتر بر چین حمایت کنند. در مورد روابط تجاری با چین هم، به نظر می رسد دموکرات ها به تحکیم معاملات دوجانبه آمریکا با ژاپن، فیلیپین و ویتنام تمایل دارند. به نظر می رسد که دموکرات ها پس از قتل جمال خاشقجی، به دنبال یک رویکرد سختگیرانه نسبت به عربستان سعودی، باشند. این رویکرد سخت تر می تواند شامل تلاش برای توقف فروش سلاح های ایالات متحده به عربستان سعودی باشد - حرکتی که از برخی از جمهوری خواهان با نفوذ هم از آن حمایت خواهند کرد - و تلاش برای جلوگیری از حمایت ایالات متحده از جنگ عربستان سعودی در یمن. دموکراتها در کمیته امور خارجه ممکن است بیشتر بر نظارت بر عملیات نظامی ایالات متحده در شمال آفریقا و خاورمیانه تمرکز کنند.
علاوه بر این، اولویت اصلی دموکرات ها که اکنون مجلس و کمیته امور خارجی کنگره را کنترل می کنند، این است که وزارت امور خارجه را به عنوان یک نهاد حیاتی حفظ کنند. این اقدام احتمالا می تواند در مورد بازرسی های بیشتر از کارمندان عالیرتبه وزارت خارجه و سفرا، همچنین تلاش برای دخالت در انتصاب وزیر خارجه نمایان شود. در خصوص میانمار با توجه به تمایل مک کانل، رهبر اکثریت مجلس سنا، که ظاهرا خواهان رویکردی سختگیرانه نسبت به میانمار است، دموکرات ها تلاش خواهند کرد که دولت آمریکا را به فشار بیشتر بر رهبران این کشور برای توقف خشونت ها در میانمار، مجاب نمایند. نیویورک تایمز معتقد است که دموکرات ها همچنین بر موضوعات مرتبط با تغییرات اقلیمی نیز متمرکز خواهند کرد. در همین حال، نانسی پلوسی، در مورد تغییرات آب و هوایی گفته است که دموکرات ها "کمیته انتخابی" را که بر تغییرات اقلیمی متمرکز است، احیا می کنند، همانند آنچه که آن ها از سال 2007 تا اوایل سال 2011 ایجاد کردند.
سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران پس از انتخابات میان‌دوره‌ای
در خصوص سیاست خارجی ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران، پس از انتخابات میان‌دوره ای ایالات متحده که با پیروزی دموکرات ها همراه بود، علی رغم این که دموکرات ها از خروج ترامپ از توافق هسته ای با ایران، که آن را یکی از دستاوردهای مهم سیاست خارجی دولت اوباما می دانند، ناخشنودند، اما توقع تغییر موضع اساسی در سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران، ساده لوحانه به نظر می رسد. در این خصوص هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در توییتی پس از اعلام نتایج انتخابات آمریکا نوشت: «انتظار تغییر سیاست‌های ترامپ پس از انتخابات کنگره، اشتباه است.»
در درجه اول نباید فراموش کرد که سیاست خارجی ایالات متحده در برابر جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته، و پس از انقلاب اسلامی همواره خصمانه بوده است. چه زمانی که دموکرات ها در راس قدرت بودند و چه زمانی که جمهوری خواهان بر مسند قدرت حاضر بودند. واقعیت آنست که قانونگذاران هر دو جناح دموکرات و جمهوری خواه، روابط چندان دوستانه ای با ایران ندارند، به ویژه با توجه به خصومت چند دهه گذشته تهران با واشنگتن. شمار دموکراتها در کنگره آمریکا که طرفدار سیاست میانه‌روتری در قبال ایران هستند، رو به افزایش است ولی موضع عمومی حزب دموکرات و تصمیم‌گیران اصلی آن این بوده و هست که جمهوری اسلامی ایران دشمن آمریکاست و نمی‌توان به آن اعتماد کرد. شومر، رهبر فراکسیون دموکراتها در مجلس سنا یکی از سرسخت‌ترین منتقدان حکومت ایران و سیاست‌های آن در منطقه است. بن کاردین از اعضای ارشد دموکرات در کمیته سیاست خارجی مجلس سنا همواره در مورد سیاست‌های حکومت ایران اظهار نگرانی کرده و به تحریم‌ها علیه این کشور رأی داده است، این ها در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به طور فزاینده ای با جمهوریخواهان ایالات متحده کار کرده است، روابط قوی با اسرائیل یکی از اولویت های اصلی هر دو حزب قدرتمند آمریکا است، که این خود می تواند از عوامل مهم فشار بر ایران باشد. در این راستا رویترز در مقاله ای با عنوان: "آیا دموکرات ها می توانند توافق هسته ای ایران را احیا کنند؟" می نویسد: «تا زمانی که جمهوریخواهان در کاخ سفید هستند، دموکراتها در مجلس نمایندگان کار زیادی برای تغییر سیاست در قبال ایران نمی‌توانند انجام دهند، دموکراتها در مجلس نمایندگان هم به علت دشمنی ایران با اسرائیل، نمی‌خواهند خیلی دوست این کشور به نظر برسند.»