مواضع مبهم کشورهای اروپایی برجام در برابر تروریسم علیه ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ بعدازظهر جمعه هفتم آذر ماه خبری منتشر شد مبنی بر ترور «محسن فخری‌زاده» رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع و دانشمند برجسته هسته‌ای و دفاعی جمهوری اسلامی ایران؛ وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران نیز ساعتی بعد این خبر را تایید کرد.

روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز هم در گزارشی به نقل از مقام‌های اطلاعاتی نوشت که رژیم صهیونیستی پشت پرده این ترور بوده است. «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه نیز ساعاتی بعد از انتشار این خبر در توئیتی نوشت که نشانه‌های جدی از نقش اسرائیل در این بزلی دیده می‌شود.

«علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز روز دوشنبه دهم آذر ماه در مراسم تشییع پیکر شهید فخری‌زاده در جمع خبرنگاران گفت: متاسفانه عملیات بسیار پیچیده‌ای بود و با به کارگیری تجهیزات الکترونیکی رخ داد و هیچ فردی در صحنه حضور نداشت. اما سرنخ‌هایی وجود دارد ضمن اینکه آن کسی که این طراحی را کرده برای ما مکشوف است که کیست و سابقه آن چیست. حتما منافقین در این اقدام نقش داشتند و حتما عنصر جنایتکار این امر رژیم صهیونیستی و موساد است

از سوی دیگر «مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در دفتر سازمان ملل در نیویورک نیز در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت اعلام کرد: شواهد قاطع نشان می‌دهد که برخی از طرف‌های خارجی در پشت این ترورها بوده‌اند. ترور ناجوانمردانه شهید فخری‌زاده - با نشانه‌های جدی مسئولیت اسرائیل در آن - تلاش ناامیدانه دیگری برای ایجاد ویرانی در منطقه ما و همچنین به هم زدن توسعه علمی و فناوری ایران است. در حالی که طی ۴۰ سال گذشته، هیچ فشار و حملات تروریستی نتوانسته است مانع دستیابی ما به علم و فناوری مورد نیاز برای توسعه اقتصادی - اجتماعی شود.

تخت روانچی همچنین ضمن اخطار به ایالات متحده و اسرائیل در انجام اقدامات ماجراجویانه علیه ایران ، به ویژه در دوره باقی مانده از دولت فعلی ایالات متحده بر حق جمهوری اسلامی ایران برای اتخاذ تمام اقدامات لازم برای دفاع از مردم و تأمین امنیت خود، تاکید کرده است. 

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روزهای بعد هم در توئیت‌هایی به زبان‌های آلمانی و فرانسوی خواستار دست برداشتن اتحادیه اروپا از استانداردهای دوگانه و محکومیت این ترور دولتی شد. محکومیتی که فقط به چند کشور در اروپا از جمله سوئیس، کرواسی و بلژیک بسنده شد و حتی سخنگوی اتحادیه اروپا و جوزپ بورل آن را اقدامی مجرمانه خواندند، ولی محکوم نکردند.

ظریف همچنین در توئیتی با بیان اینکه حمله تروریستی به دانشمند ما توسط یک رژیم تروریست طراحی و برنامه‌ریزی و توسط همدستان جنایتکار آن اجرا شده، عنوان کرد: شرم‌آور است که برخی از ایستادن در برابر تروریسم خودداری می‌کنند.

به گزارش فارس، در حالی که کشورهای زیادی از جمله کوبا، ونزوئلا، روسیه، چین، عراق، لبنان، کویت، امارات، بحرین، عربستان، عمان، آفریقای جنوبی و حتی سوئیس، بلژیک و کرواسی این اقدام را محکوم کردند، (+) در این میان سه کشور اروپایی عضو برجام یعنی آلمان، انگلیس و فرانسه نیز نه تنها این اقدام تروریستی را محکوم نکردند، بلکه فقط دعوت به خویشتنداری کردند.

در همین خصوص، سخنگوی اتحادیه اروپا یک روز بعد از ترور این دانشمند برجسته‌ ایرانی در روز شنبه هشتم آذر ماه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: «در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰ در آبسرد، یک مقام دولتی ایران و چند غیرنظامی در مجموعه‌ای از حملات خشونت‌بار کشته شدند. این یک اقدام مجرمانه و در تضاد با اصل احترام به حقوق انسانی که اتحادیه اروپا حامی آن است، می‌باشد. نمایندگی عالی (اتحادیه اروپا) به اعضای خانواده افرادی که کشته شده‌اند، تسلیت می‌گوید و همچنین آرزوی بهبودی سریع برای تمامی افرادی را دارد که احتمالاً در این حادثه زخمی شده‌اند».

سخنگوی اتحادیه اروپا همچنین در پایان بیانیه خود خواستار خویشتنداری تمامی طرفین شد و گفت: «در این اوضاع ناپایدار، بیش از هرزمان مهم است که تمامی طرفین آرامش خود را حفظ کنند و حداکثر خویشتنداری در پیش بگیرند تا از هرگونه تنش‌هایی که به نفع هیچ‌کس نیست، جلوگیری شود».

البته همین اظهارنظر اتحادیه اروپا انتقاد صهیونیست‌ها را به‌همراه داشت و «الی کوهن» وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی از این موضع گیری اتحادیه اروپا انتقاد کرد.

وزارت خارجه آلمان هم روز شنبه در این باره اعلام کرد که ترور دانشمند هسته‌ای ایران اوضاع منطقه را بدتر می‌کند و بدون اشاره به طرف خاصی، از همه طرف‌ها خواست از تشدید تنش‌ها خودداری کنند.

یک روز بعد یعنی یکشنبه نهم آذر ماه «دومینیک راب» وزیر امور خارجه انگلیس در مصاحبه‌ با «اسکای نیوز» گفت: «بابت اوضاع پیرامون ایران و منطقه نگران بوده و خواستار کاهش تنش هستیم. ما می‌خواهیم گشایشی در پرونده هسته‌ای ایران رخ دهد و با همتایانم در آلمان و فرانسه در این خصوص دیدار داشتم. همچنان منتظر تکمیل شدن حقایق پیرامون اتفاقات در ایران هستیم. ما به قوانین بین‌المللی حقوق بشری پایبند هستیم که موضع معینی درباره هدف قرار دادن غیرنظامیان دارد».

وی درباره اینکه آیا سوالاتی در این خصوص وجود دارد که رژیم صهیونیستی باید به آن پاسخ دهد؟ اظهار داشت: «نمی‌دانم، در این مورد اطلاع کاملی ندارم و در حال حاضر قادر نیستم به این سوال پاسخی بدهم».

آخرین ضلع این مثلث یعنی فرانسه و عضو دیگر برجام یک روز بعد در این زمینه واکنش نشان داد. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه دوشنبه شب (۱۰ آذر ماه) به به ترور شهید فخری زاده واکنش نشان داد و گفت: «ما با نگرانی از این حمله که جان آقای فخری‌زاده را گرفت، مطلع شدیم. در شرایط پرتنش منطقه، تبعات آن را به دقت در ایران و منطقه رصد می‌کنیم. ما خواستار خویشتنداری و حفظ کانال‌های گفت‌وگو و مذاکره هستیم. در شرایط فعلی، بر درخواست‌های خود برای اجتناب از تشدید تنش‌ها تأکید می‌کنیم.»

در همین خصوص نیز سعید خطیب زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی روز سه‌شنبه ۱۱ آذر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره دعوت برخی کشورهای اروپایی از ایران برای خویشتنداری در پی ترور شهید فخری زاده گفت: آنها هر چه بخواهند بگویند، بگویند. آقای ظریف توئیتی را منتشر کرد و این را شرم آور خواند. جمهوری اسلامی ایران همانطور که گفته شده و سیاست قطعی ماست، پاسخ خودش را به آمران و عاملان خواهد داد، متناسب، مستقل و با حداکثر درد برای آنهایی که این کار را صورت دادند. انتظار داریم هر چه زودتر موضع درست اتخاذ شود.

*بورل: اقدامی مجرمانه بود

جوزپ بورل هم سه‌شنبه ۱۱ آذر ماه در نشستی درباره سیاست خارجی این اتحادیه در واکنش به ترور شهید «محسن فخری‌زاده» تاکید کرد این ترور «اقدامی مجرمانه» بود و افزود: متاسفانه باید بگویم این روش حل مسائل نیست. ما قرار نیست از هسته‌ای شدن ایران با کشتن کارشناسان و علم هسته‎‌ای آن ممانعت کنیم.

او همچنین در تماس تلفنی سه شنبه شب با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران بار دیگر بر مجرمانه بودن این اقدام تأکید کرد.

*هر جا منافعشان ایجاب کند، هر جنایت و تروری را تایید و حمایت می‌کنند

در همین زمینه «رامین مهمان‌پرست» سفیر پیشین ایران در لهستان و سخنگوی اسبق دستگاه دیپلماسی درباره نحوه موضع‌گیری کشورهای عمده اروپایی و همچنین آمریکا و برخورد دوگانه‌ای که از سوی آنها در قبال چنین حوادثی صورت می‌گیرد، به خبرنگار فارس گفت: سکوت و یا عدم محکومیت این جنایت بزرگ  از سوی آمریکا و کشورهای عمده اروپایی، نشانگر این واقعیت است که آنها به خلاف درباره حقوق بشر ادعا می‌کنند.

وی توضیح داد: واقعیت همین است که آنها سکوت کنند و محکوم نکنند، به خاطر اینکه برای آنها حقوق بشر، دموکراسی، مبارزه با تروریسم و عدم استفاده از سلاح کشتار جمعی واژه‌‌هایی است که از آنها به عنوان ابزار سیاسی استفاده می‌کنند.

مهمان‌پرست ادامه داد: هر جا به نفع‌شان باشد که کشور مستقلی را تحت فشار قرار دهند، از این واژه‌ها برای فشارهای بیشتر استفاده می‌کنند و هر جا منافعشان ایجاب کند، هر جنایت و تروری را تایید و حمایت می‌کنند.

سفیر سابق ایران در ورشو ادامه داد: واقعیت جامعه بین‌الملل و آنچه در بین قدرت‌های مدعی به ویژه در غرب مشاهده می‌کنیم، یک نوع تاسف عمیقی را به دنبال دارد از اینکه چقدر از اخلاق و انسانیت دور شده‌اند و وضعیتی را که به وجود آورده‌اند، یک وضعیت کاملا ظالمانه نسبت به کشورهای مستقل و  ملت‌هاست.

از دیگر سو تیم جو بایدن که قرار است به زودی در کاخ سفید مستقر شوند نیز در این خصوص هیچ واکنشی نشان ندادند و سکوت اختیار کردند. این سکوت در حالی است که شاهد واکنش‌هایی از دیگر مقامات سابق و کنونی آمریکا بودیم. در همین خصوص «جان برنان» مدیر پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) عنوان کرد: «این اقدامی بسیار بی پروا و مجرمانه بود.»

«بن رودز» معاون مشاور امنیت ملی «باراک اوباما» رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، نیز ترور شهید فخری زاده را اقدامی هولناک و با هدف تضعیف دیپلماسی توصیف کرد و در توئیتی نوشت: «این اقدامی هولناک با هدف تضعیف دیپلماسی بین دولت آینده آمریکا و ایران است. زمان آن رسیده است که تشدید بی‌وقفه (تنش‌ها) متوقف شود».

علاوه بر این، برنی سندرز سناتور ارشد دموکرات نیز بامداد یکشنبه در صفحه توئیتر خود نوشت: «ترور محسن فخری‌زاده، [اقدامی] غیرقانونی، تحریک‌آمیز و بی‌ملاحظه بود. این اقدام آشکارا با هدف تضعیف دیپلماسی آمریکا-ایران، همزمان با روی کار آمدن دولت جدید بود». 

• یادمان نرود بایدن پس از ترور شهید سلیمانی چه گفت

در همین خصوص مهمان‌پرست گفت: اگر آقای بایدن و تیم‌شان اظهارنظری نکردند، یادمان نرود وقتی سردار شهید قاسم سلیمانی به دستور مستقیم و اعتراف صریح ترامپ مورد حمله قرار گرفت و ترور شد، بایدن همان زمان بیانیه‌ای داد و گفت هیچکس برای ایشان عزاداری نخواهد کرد.

سفیر پیشین ایران در ورشو خاطرنشان کرد: یعنی در دید و سیاست‌های راهبردی کشورهای مدعی حقوق بشر، حمایت از ترور و تروریسم دولتی بخشی از سیاست‌های اصلی آنهاست. اگر آنها محکوم می‌کردند یا واقعا می‌خواستند اقدامی در جلوگیری از تروریسم دولتی نشان دهند، اول باید از رژیم صهیونیستی شروع می‌کردند و جلوی جنایات آن را می‌گرفتند، نه اینکه حمایت کامل از یک رژیم جنایتکار را در دستورکار بگذارند و برای نزدیکی با این رژیم نامشروع با همدیگر رقابت کنند.

به باور وی خیلی دور از انتظار نبود که شاهد چنین رفتار غیرانسانی از سوی آنها باشیم.

*رژیم صهیونیستی سیاست‌های خودش را تحمیل می‌کند 

سخنگوی اسبق وزارت خارجه درباره شواهد و قرائن مبنی بر مسئولیت اصلی رژیم صهیونیستی در این ترور و اینکه می‌توان گفت اکثریت کشورهایی اروپایی و آمریکا به خاطر اینکه مناسباتشان با رژیم صهیونیستی تحت الشعاع قرار نگیرد و به قولی اسرائیل از دستشان آزرده خاطر نشود، در این زمینه سکوت کرده‌اند یا اینکه دلایلی دیگری در پس این سکوت وجود دارد؟ پاسخ داد: وضعیت سیاسی حاکم بر کشورهای غربی به‌گونه‌ای است که رژیم صهیونیستی سیاست‌های خودش را تحمیل می‌کند و شاید به دلیل این است که آمریکایی‌ها روابط  بسیار در هم تنیده‌ای با رژیم صهیونیستی دارند و منافع آن را منافع خود می‌دانند و سیاست‌های حمایت از رژیم صهیونیستی جزو اهداف اصلی مقامات آمریکایی است.

وی اضافه کرد: از دیگرسو کشورهای اروپایی هم در خودشان این توان را نمی‌بینند که اولا با سیاست‌های آمریکا مقابله کنند و در ثانی خود آنها هم به شکلی تحت تاثیر سیاست‌های رژیم صهیونیستی بودند و هستند.

مهمان‌پرست گفت: شاید بتوان گفت بعد از جنگ جهانی دوم و جنایاتی که در حق مردم بیگناه در سراسر کشورهای مختلف انجام شد، رژیم صهیونیستی از آن بهره‌برداری سیاسی کرد و تحت بهانه‌ اینکه آنها قربانی اصلی جنگ بودند، همه کشورهای غربی را به شکلی تحت سلطه سیاست‌های خودشان قرار دادند و هر جنایتی که انجام می‌دهند، با اطمینان کامل از اینکه کسی جلوی آنها را نخواهد گرفت، به آن جنا‌یت‌‌ها ادامه می‌دهند و پایبند به هیچ تعهدی نیستند.

مهمان‌پرست با بیان اینکه بحث فعالیت هسته‌ای یکی از آن موضوعاتی است که شاهدیم، خاطرنشان کرد: این رژیم نه به عضویت معاهده NPT در آمده و نه اجازه بازرسی به کسی می‌دهد و علاوه بر این، سلاح و کلاهک هسته‌ای هم در اختیار دارد. این رژیم دست به ترورهای رسمی هم می‌زند، ولی هیچ وقت هیچ کس آن را محکوم نمی‌کند، ولی بر عکس شاهدیم که چقدر پرونده‌های حقوق بشری علیه کشورهای مستقل درست می‌شود، شاید در خیلی از آن موضوعات واقعیت چیز دیگری باشد.

* اروپا تابع محض سیاست‌های آمریکا

وی در خصوص مراودات ایران با کشورهای اروپایی به واسطه عملکردشان در قبال ایران و اعمال استانداردهای دوگانه در روابط با ایران هم بیان کرد: ما بنای روابط‌مان با کشورها باید دارای ابعاد مختلفی باشد. بخشی از آن روابط می‌تواند موضوعات سیاسی و امنیتی باشد، بخش‌های دیگر شاید به منافع اقتصادی دو کشور برگردد و همکاری‌هایی که می‌توانند با هم داشته باشند.

مهمان‌پرست افزود: در بحث مناسبات اقتصادی با کشورهای اروپایی شاهدیم که شرایط مطلوبی وجود ندارد و متاسفانه این کشورها علیرغم ادعایی که می‌کنند، تابع محض سیاست‌های آمریکا هستند و یا از ترس و عدم توانایی مقابله یا عدم وجود اراده لازم در مقابله با سیاست‌های آمریکا، عملا شاهد روابط اقتصادی مطلوبی با اروپا نیستیم.

* همپیمانی با سیاست‌های خصمانه آمریکا

سخنگوی پیشین وزارت خارجه بیان کرد: در موضوعات سیاسی نیز شاهد موضع‌گیری‌های آنها هستیم. از سویی به عنوان عضو برجام این داعیه را دارند که باید بحران‌ها را از طریق مذاکره و توافقات چندجانبه حل کرد و  برجام را یک دستاورد بزرگ برای خودشان می‌دانند و از سوی دیگر هیچ اقدامی برای اجرای تعهدات خودشان انجام نمی‌دهند و بعد از خروج آمریکا از برجام، شاهد بودیم که هیچ کاری از آنها ساخته نبود.

وی ادامه داد: متاسفانه فقط بحث‌های سیاسی دارند و حتی شاهد بودیم سه کشور اروپایی عضو برجام در شورای حکام ما را تحت فشار قرار ‌می‌دادند و با اینکه گز‌ارش‌های متعددی در تایید عدم تخطی ما از اهداف صلح آمیز مکررا گزارش می‌شد، ولی آنها فشار را بر ما وارد می‌کردند و رفتار سیاسی آنها کاملا مشخص است که یک نوع همپیمانی با سیاست‌های خصمانه آمریکا داشته‌اند و در موضوعات منطقه‌ای نیز شاهد اعلام مواضع غیرعادلانه آنها بودیم.

مهمان‌پرست یادآور شد: هیچ وقت مشاهده نکردیم رفتاری صورت بدهند که سیاست‌های اروپایی‌ها را بتوانیم در چارچوب ثبات و امنیت در منطقه تلقی کنیم. همیشه جانبداری از رژیم صهیونیستی و جنایتی که انجام داده، بخشی از این کار بوده است.

وی اضافه کرد: حتی در رابطه با گروه‌های تروریستی فعال در منطقه و یا رفتاری که عربستان سعودی و برخی کشورهای عربی منطقه در یمن انجام دادند، هیچ زمان یک سیاست مستقل، منصفانه و عادلانه را از اروپا شاهد نبوده و نیستیم.

*در شرایط فعلی، نه در ابعاد سیاسی و امنیتی می‌توانیم شاهد یک نوع هم‌جهتی، تفاهم و همکاری با اروپایی‌ها باشیم، نه در مسائل اقتصادی 

سخنگوی اسبق وزارت خارجه با ذکر این نکته که اروپا سیاستی تقریبا در راستای سیاست‌های آمریکا را دنبال و به نوعی به عنوان متحد و مکمل سیاست‌های این کشور عمل می‌کند، خاطرنشان کرد: می‌بایست برای اهداف سیاست خارجی خودمان تعاریف جداگانه‌ای داشته باشیم و اهرم‌های لازم را در تنظیم روابط ایجاد کنیم. آن زمان می‌توانیم علی‌رغم اینکه کشوری به لحاظ سیاسی ممکن است با ما اختلاف نظر زیادی داشته باشد، ولی در چارچوب منافع اقتصادی و فرهنگی با همدیگر مرواداتی داشته باشیم که به نفع هر دو باشد.

مهمان‌پرست گفت: متاسفانه در شرایط فعلی، ما نه در ابعاد سیاسی و امنیتی می‌توانیم شاهد یک نوع هم‌جهتی، تفاهم و همکاری با اروپایی‌ها باشیم، نه در جهت مسائل اقتصادی و موضوعاتی که در روابط دوجانبه بتوانیم به عنوان یک شاخص برجسته روی آن حساب کنیم.

وی در توضیح بیشتر بیان کرد: یک بخشی از آن به شخصیت کشورهای اروپایی و اهدافی که برای منافع خود تعریف کردند، برمی‌گردد و یک بخش هم به نوع هدف‌گذاری و عملکرد ما که چه شکلی می‌خواهیم در سیاست خارجی، روابط خود را با این کشورها تنظیم کنیم./ فارس