اولین اقدام سیاست خارجی بایدن: ورود مجدد به توافقات بین المللی

به گزارش راهبرد معاصر؛ رئیس جمهور جو بایدن متعهد شد که ایالات متحده آمریکا به معاهدات، توافق نامه ها و نهادهای مختلف بین المللی که دونالد ترامپ در طی چهار سال گذشته از آن خارج شده خواهد پیوست. این نخستین گام بایدن در تغییر و تحول نسبت به سیاست خارجی ترامپ خواهد بود. پس از خروج آمریکا از توافق نامه پاریس در مورد تغییرات آب و هوایی، توافق هسته ای ایران (برجام) و بسیاری از پیمان ها و نهادهای دیگر، ریچارد هاس آن را «دکترین خروج» نامید. پیوستن آمریکا به برخی از این توافق نامه در مقایسه با سایر موارد دشوارتر است به ویژه مواردی که نیاز به تایید کنگره دارد. بایدن همچنین در بازگشت به برخی از این توافق نامه ها از نظر دیپلماتیک با موانعی روبرو می باشد. «استفارت ام پاتریک» کارشناس ارشد شورای روابط خارجی اروپا معتقد است: «مسئله اصلی این است که چه میزان خسارت و آسیب به اعتبار رهبری آمریکا وارد شده، به خصوص این که ایالات متحده آمریکا نشان داده که سیاست هایش در زمانی که دولت ها تغییر می کنند تضعیف می شود».

بازگشت آمریکا به توافق نامه پاریس

جو بایدن در نخستین روزی کاری خود فرمانی را امضا کرد تا ایالات متحده آمریکا بار دیگر به توافق نامه پاریس مهم ترین توافق نامه جهانی آب و هوا بازگردد که تقریبا تمام کشورها را ملزم به تنظیم تعهدات مرتبط به کاهش انتشار می کند. اگر چه تعهدات قانونی آن لازم الاجرا نیست. ورود مجدد آمریکا به توافق فقط یک ماه اطلاع رسانی احتیاج دارد و پس از آن ایالات متحده آمریکا می تواند تعهدات خود را در زمینه کاهش تولید گازهای گلخانه ای تقویت کند. برخی از اقدامات پیشنهادی جو بایدن نیاز به تأیید کنگره دارد.

سازمان بهداشت جهانی

در روز اول، بایدن مجدداً به سازمان بهداشت جهانی (WHO) ؛ آژانس سازمان ملل متحد که هماهنگی تلاشهای بین المللی بهداشت را بر عهده دارد خواهد پیوست. در میانه اپیدمی کووید 19، دونالد ترامپ اعلام کرد که قصد دارد ایالات متحده آمریکا را از سازمان های جهانی بهداشت خارج و بودجه آن را کاهش و تعامل و نقش آمریکا در این سازمان را به دلیل عدم موفقیت در کاهش نفوذ چین محدود کند. درحال حاضر ، جو بایدن رئیس جمهور منتخب، « آنتونی فاوسی» متخصص ارشد پزشکی آمریکا را مامور کرد تا با این نهاد رایزنی و همکاری کند. فاوسی تایید کرد که ایالات متحده آمریکا همچنین به « COVAX» و ابتکار عمل سازمان تجارت جهانی برای توزیع دو میلیون دوز واکسن کووید 19 در سرتاسر جهان تا پایان سال خواهد پیوست.

توافق هسته ای ایران

بایدن متعهد شده که دوباره ایالات متحده آمریکا به توافق هسته ای ایران موسوم به برجام باز می گردد اما احیای برجام امری آسان نخواهد بود. پس از خروج آمریکا از برجام در سال 2018م، دولت ترامپ تحریم های شدید و سخت گیرانه ای را علیه ایران اعمال نمود. تهران با عبور از محدودیت های برنامه هسته ای خود که دراین توافق نامه تعیین شده واکنش نشان داد. دولت بایدن گفته که اگر ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد، ایالات متحده آمریکا به برجام بازخواهد گشت. جو بایدن همچنین اعلام کرد که برجام نقطه آغاز مذاکرات برای توافق جدید است که به برنامه موشکی ایران و حمایت از سیاست های منطقه ای ایران پرداخته می شود ؛ ایده ای که مقامات ایرانی تاکنون آن را رد کرده اند. بازگشت آمریکا به برجام می تواند به تایید کنگره نیاز داشته باشد.

شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد

جو بایدن در جریان کارزار انتخاباتی خود اظهار داشت که مجددا به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد محلق خواهد شد؛ نهادی که دولت ترامپ به دلیل ادعای تعصب ضد اسرائیلی و عضویت ناقضان حقوق بشر مانند چین و ونزوئلا از آن خارج شد. پاتریک کارشناس ارشد شورای روابط خارجی گفت که ایالات متحده آمریکا تا اواخر سال جاری واجد شرایط نامزدی در این شورا نیست و بنابراین بایدن از چند ماه آینده زمینه بازگشت مجدد آمریکا به این توافق را فراهم می سازد.

عرصه های دیگر بازگشت بالقوه آمریکا چیست؟

مشارکت ترانس پاسیفیک

در سال 2017م ، ترامپ پیمان مشارکت ترانس پاسیفیک را لغو کرد؛ توافق تجاری گسترده ای که محور سیاست رئیس جمهور باراک اوباما در مورد آسیا است که هرگز از سوی کنگره تصویب نشد. اما با خروج آمریکا، یازده کشور دیگر نسخه جدیدی از این پیمان، توافق نامه جامع و مترقی برای مشارکت ترانس پاسیفیک (CPTPP) را امضا کردند. جو بایدن به عنوان معاون رئیس جمهور از حامیان پیمان مشارکت ترانس پاسیفیک است و وی در سال 2019م در مصاحبه با شورای روابط خارجی گفت که «ایده اصلی این پیمان ایده خوبی است». وی در جریان انتخابات مقدماتی دموکرات ها گفت که به طور بالقوه سعی خواهد کرد در مورد پیمان مشارکت ترانس پاسفیک دوباره مذاکره کند و نگرانی های مطرح شده توسط برخی از دموکرات ها را از جمله با افزودن حمایت از کارگران و محیط زیست برطرف کند.

استارت جدید

جو بایدن به تلاش های خود برای احیای آخرین توافق نامه کنترل تسلیحات باقی مانده با روسیه یعنی پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک جدید معروف به استارت جدید اقدام خواهد کرد. مقامات آمریکا بر این عقیده هستند که برای تمدید این پیمان که در ماه فوریه منقضی می شود با مسکو مذاکره می کنند. دولت ترامپ در حال مذاکره با روسیه برای تمدید این پیمان بود اما هرگز به توافق نرسید. (ترامپ از توافق دیگر کنترل تسلیحات با روسیه، پیمان نیروهای هسته ای میان برد (INF) خارج شد.)

پیمان نامه آسمان های باز

ایالات متحده آمریکا از پیمان نامه آسمان های باز که به کشورهای عضو اجازه می‌دهد با اطلاع قبلی، بر فراز خاک کشورهای دیگر پروازهای غیرمسلح شناسایی به منظور گردآوری اطلاعات دربارهٔ نیروها و فعالیت‌های نظامی انجام دهند.دولت بایدن برای تصویب مجدد پیمان احتمالاً مجبور به تصویب مجلس سنا می شود ، اگرچه میانبرهای قانونی وجود دارد.

پیمان تجارت تسلیحات

ترامپ همچنین پیمان تجارت تسلیحات، پیمانی که معیارهای جهانی تجارت بین المللی سلاح های متعارف می باشد را لغو کرد. دولت اوباما در سال 2013م این پیمان را امضا کرد اما سنا هرگز به تصویب آن رای نداد و ایالات متحده به عنوان یکی از تعداد محدود کشورهایی است که این پیمان را امضا کرد اما تصویب نکرد. بایدن می تواند مجدداً آن را امضا کند اما احتمالاً با مخالفت سنا با تصویب روبرو خواهد شد.

یونسکو

دولت ترامپ به دلیل شناسایی سرزمین های فلسطین، بودجه سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل را لغو کرد. با اشاره به نگرانی های مشابه، ترامپ عضویت ایالات متحده را به طور کامل پس گرفت. بایدن برای از سرگیری بودجه یونسکو به تأیید کنگره نیاز دارد.