حنیف غفاری کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گو با راهبرد معاصر پیرامون سخنان روز گذشته رهبر معظم انقلاب درخصوص شروط لازم برای بازگشت ایران به برجام گفت: مسلم است که از معادله برجام باید صورت بندی واقعی برای خود و طرف مقابل ترسیم کنیم تا همه به آنچه مورد نظر ماست اذعان لازم را داشته باشند. بعد از سال 2016 که برجام در زمان دولت آقای اوباما عملا باید وارد فاز اجرایی می شد و دولت جمهوری اسلامی ایران تمامی تعهدات خود را یک جا به منصه ظهور رساند همان زمان دولت دموکرات وقت آمریکا نه تنها تعهدات خود را انجام نداد بلکه به صورت عیان و آشکارا از طریق وزارت خارجه و وزارت خزانه داری خود مانع از عادی سازی روابط تجاری شرکت ها، بانک ها و موسسات اعتباری دنیا با ایران شد.
وی درخصوص راهبرد کشورهای اروپایی عضو برجام درقبال این سند بین المللی نیز افزود: سه کشور اروپایی در کمیته مشترک برجام با وجود اینکه به حقانیت ایران در مساله توافق برجام اذعان کامل داشتند و می دانستند به لحاظ حقوقی شکایت ایران به کمیته مشترک برجام مبنی بر عدم برخورداری از عواید و فرصت های برجام درست است اما در عمل با دولت اوباما همراهی کردند و مانع شدند تا شکایت ایران به ثمر بنشیند.
وی در خصوص خروج آمریکا از برجام در دوره ترامپ نیز بیان داشت: در دوران ریاست جمهوری ترامپ هر چند کشورهای اروپایی قبل و بعد از خروج آمریکا از برجام همچنان بر باقی ماندن پوسته ای از برجام تاکید داشتند تا از این طریق بتوانند تعهدات ایران در ذیل برجام را گسترش دهند و بحث دائمی شدن محدودیت های هسته ای ایران، اعمال محدودیت های موشکی و منطقه ای و اجازه دسترسی کامل و مطلق بازرسان آژانس به اماکن هسته ای و امنیتی کشور ایران را دنبال کنند اما بعد از اینکه ترامپ به صورت یک جانبه از برجام خارج شد شاهد بودیم کشورهای اروپایی هم بر خلاف اینکه باید به تعهدات یازده گانه خود نه تنها عمل نکردند هرچند در بیانیه بروکسل بر آن تاکید شده بود، لذا جمهوری اسلامی ایران در چنین شرایطی طبق نص صریح برجام که بحث کاهش تعهدات متقابل را در صورت کارشکنی یکی از طرفین پیش بینی کرده بود بخشی از تعهدات خود را کاهش داد.
حنیف غفاری با اشاره به ادعای بایدن در بازگشت به برجام گفت: در انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا دولت جوبایدن و مشاورانش تصمیم ترامپ بر خروج از برجام را اشتباه عنوان کردند و بر این موضوع تاکید کردن که دولت بایدن به دنبال جبران این تصمیم اشتباه است تا اینکه بعد از ورود بایدن به کاخ سفید به نقطه فعلی رسیده ایم. در حقیقت در نقطه کنونی دولت بایدن درصدد تحمیل شروط اضافه ای به ایران برای بازگشت به برجام است. با اعلام پیروزی قطعی دموکراتها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر این موضوع اصرار ورزیدند که ایران باید محدودیت های دائمی در برجام را بپذیرد، هنگامی که با بی اعتنایی و عدم پذیرش این موضوع توسط جمهوری اسلامی ایران رو به رو شدند موضوع بازگشت پوچ به برجام را دردستور کار خود قرار دادند که هنوز هم به دنبال چگونگی اجرای آن هستند به این معنا که دولت بایدن به صورت اسمی و ظاهری عنوان می کند که به برجام باز می گردد اما در عمل به دنبال عدم برداشتن و لغو کامل تحریم هاست.
کارشناس مسائل بین الملل در این باره تصریح نمود: گزینه سومی که مطرح شده ناظر بر این موضوع اشست که یک سری امتیازات مقطعی و موقت به ایران داده شود مثل بحث موافقت صندوق بین المللی پول با اعطای وام به ایران تا به نحوی به صورت مقطعی فشارهای مالی را از روی ایران بردارند یا اینکه دستور آزاد سازی بخشی از اموال بلوکه شده ایران در کشورهایی مثل کره جنوبی صادر شود اما آنها مابه ازای این موارد ایران را وادار به بازگشت به کلیه فعالیت های هسته ای خود کنند. قطعا با بازی های مختلفی که دولت جوبایدن تلاش می کند با ایران انجام دهد اینجاست که متوجه اهمیت و ارزش صحبت های حکیمانه و موثر رهبر انقلاب می شویم که با خط کشی ومشخص کردن زمین بازی جای آمریکا را در برجام مشخص کردند تا آمریکایی ها بدانند که این بارتعیین قواعد و حدود و ثغور بازی برجام در مدل جدید برعهده دولت بایدن نیست بلکه حقی است که این بار باید توسط جمهوری اسلامی ایران تعیین شود.
غفاری در این باره افزود: با توجه به اینکه آمریکا طرف خاطی است و براساس شناخته ترین قواعد حقوقی در عرصه بین المللی و حتی در عرصه حقوق فردی، فرد خاطی باید مجازات شود طرف آمریکایی متهم است در حالی که دولت آقای بایدن نه تنها در کسوت یک فرد متهم به صحنه نیامده بلکه در کسوت یک طلبکار به میان آمده است لذا بیانات رهبر معظم انقلاب جلوی بازی آمریکا را با ایران می گیرد.
حنیف غفاری راهبرد آمریکا و اروپا را در قبال برجام و ایران اینگونه توضیح داد: آمریکا و اتحادیه اروپا تلاش می کنند تا درباره ایران پازل مشترکی بچینند که در آن طرف آمریکایی از طرف متعهد تبدیل به طرف قاضی و طرف اروپایی هم از طرف متعهد به طرف واسطه گر تبدیل شوند، شاهد این موضوع نیز سخنان اخیر آقای مکرون مبتنی بر میانجی گری موثر بین ایران و آمریکاست! آمریکا و اروپا کوشش می کنند تا تصویری به افکار عمومی جهان القاء کنند که آن ها در موضوع برجام طرف متعهدی هستند در حالی که از همه تعهدات خود تا کنون عدول کرده اند، لذا در چنین شرایطی ارائه تضمین لازم به جای تعهد باید از سمت آمریکا و تروئیکای اروپایی در دستور کار قرار بگیرد.
حنیف غفاری تفاوت تعهد و تضمین را در مقوله برجام اینگونه عنوان کرد و گفت: در نظام بین الملل تعهد و تضمین مقوله هایی متفاوت از هم است به این معنا که تعهد روی کاغذ می آید اما تضمین ابزارهای لازم برای عینی شدن تعهد است، موضوعی که مقام معظم رهبری در زمان انعقاد برجام از تیم مذاکره کننده هسته ای و دولت داشتند که به جای تعهد از طرف مقابل تضمین بگیرید به گونه ای که به لحاظ کمی و عینی و عملیاتی تضمین قابل اجرا باشد.
وی دراین باره تصریح نمود: به هر حال طرف آمریکایی و اروپایی به ما تضمینی ندارد و فقط با تعهد جلو آمد و به تبع آن تعهدات کتبی را زیر پا گذاشتند. در چنین شرایطی قطعا تعهدی که طرف مقابل می دهد باید با تضمین باشد به این معنا چون طرف مقابل یک بار کارشکنی کرده گریزی جز ارائه تضمین لازم به ایران را ندارد. از سوی دیگر راستی آزمایی تضمین هم نه برعهده سازمان های بین المللی و نه کشورهای طرف برجام بلکه بر عهده خود جمهوری اسلامی ایران است. یعنی تا زمانی که طرف مقابل در قبال اجرای تعهد خود به ایران تضمین لازم را ندهد و ایران این موضوع را راستی آزمایی نکند ما تعهدات خود را اجرایی نمی کنیم چرا که اگر تضمین لازم داده نشود نمی توان به احیای واقعی توافق برجام امیدوار بود از این رو می توان گفت بیانات مقام معظم رهبری در این موضوع راهبردی و استراتژیک است چرا که تصویر سازی کاذب حقوقی طرف مقابل را در قبال برجام وایران در هم شکست از این رو انتظار می رود دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشور براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری دراین موضوع حرکت کنند و از این راهبرد ذره ای عدول نکنند.