قالیباف: پایبندی به برجامی که ایران تنها بازنده آن باشد قابل تداوم نیست

به گزارش راهبرد معاصر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی عصر امروز(دوشنبه 20 بهمن) طی دومین روز سفر خود به روسیه، در نشستی با اندیشمندان در محل موسسه شرق‌شناسی مسکو ضمن ابراز خرسندی از حضور در این جمع گفت: می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم و بخشی از دیدگاه های خودم در حوزه های ژئوپلتیکی، سیاسی و راهبردی را با شما در میان بگذارم.

قالیباف ادامه داد:‌ امری که شاید هیچ کس در دنیای امروز ما درباره آن تردید نداشته باشد، این است که نظم بین المللی پیشین در حال زوال است و نظم جدیدی در حال شکل گیری است. نظم کهنه در مقابل زوال مقاومت می کند و نظم جدید نیز هنوز ایجاد نشده است و تلاش برای ایجاد این نظم جدید و کنترل عوامل موثر بر آن، ریشه بسیاری از مناقشاتی است که ما اکنون شاهد آن هستیم.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه من به دلیل دل مشغولی و تمرکز طولانی مدت بر مطالعات ژئوپلتیکی تصور می کنم اکنون یکی از مهم ترین ضرورت های جهان ما این است که پیشران های اصلی شکل دهنده به نظم جدید را بشناسیم و برای آن برنامه ریزی کنیم، بیان کرد: یکی از اصلی ترین و مهم ترین پیشران های نظم جدید جهانی عبور از پذیرش هژمونی آمریکا و شکل گیری مکانیسم های چند جانبه جهانی و منطقه ای است که هدف اصلی آن زدودن سلطه آمریکا از مناسبات جهانی است.

وی تصریح کرد: ما امروز شاهد یک نهضت جهانی هستیم که هدف از آن کاستن از توان آمریکا برای تحمیل یک جانبه منافع و دیدگاه های خود بر دیگر بازیگران جهانی است. اکنون دیگر کامل روشن و بدیهی است که امریکا در حال استفاده از ابزارهای بین المللی و زیرساخت های جهانی برای اعمال سلطه و تحمیل سیاست های اجباری به دیگران است. امریکا از زیر ساخت مالی جهانی به عنوان سلاحی علیه کشورها استفاده می کند و با استفاده از ابزار تحریم تلاش می کند از زیرساخت مالی جهان سوء استفاده کرده و سلطه خود را بسط بدهد.

قالیباف در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد:‌ همین اتفاق درباره سازمان های بین المللی نیز در حال وقوع است. سازمان های بین المللی که پس از جنگ دوم برای پیگیری منافع عمومی کشورهای جهان ایجاد شدند اکنون عمدتا به شعبه ای از وزارت خارجه امریکا یا حتی سرویس های اطلاعاتی آن کشور تبدیل شده اند و در مواردی هم که برخی سازمان های بین المللی سعی در رفتار مستقل داشته باشند از جهت مالی و سیاسی تحت فشار آمریکا قرار می گیرند.

رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد:‌ اعمال تحریم علیه مقام های دادگاه های بین المللی با سازمان جهانی بهداشت آخرین نمونه از تلاش آمریکا برای تبدیل دیپلماسی به زور است که من تصور می کنم جهان مقاومت در مقابل آن را آغاز کرده و امریکا دیگر قدرت کافی برای تداوم این روند را نخواهد داشت.

وی افزود: یکی از پیشران های اصلی نظم جدید جهانی تلاش دسته جمعی کشورهای جهان برای شکل دادن به روندها، رویه ها، ساختارها و زیرساخت هایی است که سعی می کند از قدرت اعمال سلطه امریکا کم کرده و توان پیش برد سیاست های مستقل و منافع ملی کشورهای جهان را بدون هراس از سلطه گری آمریکا ایجاد نماید.

قالیباف بیان کرد: پیشران دومی که به نظم جدید جهانی شکل خواهد داد تغییر شکل سریع اقتصاد جهانی تحت تاثیر عواملی مانند گسترش ضریب نفوذ اینترنت، توسعه اقتصاد دیجیتال، دانش پایه شدن اقتصادهای جهانی، دسترسی فراگیرتر به منابع جدید انرژی مانند انرژی هسته ای و انرژی های پاک و کاسته شدن از توان آمریکا برای کنترل یکجانبه روندهای اقتصادهای جهانی به دلیل شکل گرفتن رقبای بزرگ و غیر قابل حذف در مناطق دیگر جهان بویژه آسیاست.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بحران کرونا نیز بسیاری از شکل بندی های پیشین در نظام جهانی را تغییر داده و همه ما می‌دانیم که صرف نظر از اینکه آینده این بیماری چه باشد، جهان دیگر هرگز به شکل سابق باز نخواهد گشت، تصریح کرد: سوال مهم این است که سهم کشورهای مستقل جهان از اقتصاد آینده چه خواهد بود؟ تعادل سنتی که در آن کشورهای پیرامون مسئول تولید مواد اولیه و کشورهای پیشرفته تولید کنندگان فناوری های نوین بودند آشکارا معکوس شده و ما مایل هستیم در این روند جدید نقش کلیدی ایفا کنیم.

وی تاکید کرد: بخش مهمی از تلاش های ایران که در موارد مهمی با همکاری روسیه بوده برای توسعه فناوری هسته ای در واقع با هدف مشارکت در این خلق یک نظم جهانی جدید ایجاد شده که در آن منابع نوین انرژی و زیرساخت های فناوری های پیشرفته از انحصار غرب خارج شده و به نحو متوازن در سراسر جهان توزیع شده باشد. این همکاری قابل بسط به حوزه های دیگر و کشورهای دیگر است و این سفر یکی از گام های برنامه ریزی همه جانبه درباره آن است.

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: پیشران سوم که در حال شکل دادن به نظم جدید جهانی است شکل بندی های جدید ژئوپلتیکی است که به اشکال مختلف در سراسر جهان در حال وقوع است و در مواردی می تواند منجر به بر هم خوردن تعادل های امنیتی موجود، ایجاد بی ثباتی های جدید و عمق بخشیدن به بحران های مزمن گذشته شود. ما اکنون نشانه هایی از تلاش آمریکا و برخی کشورهای دیگر را برای ایجاد بحران های جهانی از جمله از طریق تشدید تقابل با روسیه و چین، ایجاد بحران های منطقه ای از طریق اقداماتی مانند انکار حق داشتن سرزمین از جانب فلسطینیان و همچنین استفاده تروریستی از قدرت نظامی نظیر آنچه در ترور سردار قاسم سلیمانی قهرمان ملی ایرانیان و منطقه در مقابله با تروریسم مشاهده کردیم و بحران هایی در ابعاد ملی از جمله تلاش برای به آشوب کشیدن محیط داخلی کشورها هستیم.

قالیباف تاکید کرد: این مرور بسیار اجمالی بر پیشران های اصلی که می تواند نظم جدید جهانی را ایجاد کند برای ما دارای این پیام محوری است که دوران انفعال و بی عملی در مورد مسائل عمده جهانی به پایان رسیده و در صورت مشارکت خردمندانه و فعالانه می توان به سمت جهانی حرکت کرد که در آن بی ثباتی، آشوب، بی عدالتی و فقر رو به زوال و همکاری، ثبات و عدالت رو به رشد باشد. آنچه نوید بخش این است که این وضعیت می تواند با سرعت زیاد حاکم شود این است که قرن 21 قرن آسیا خواهد بود و مرکز ثقل قدرت در جهان در حال انتقال به جغرافیایی است که سابقه کمتری در ستمگری و استعمار و سابقه ای قوی تر در انسان دوستی، صلح و معنویت دارد.

وی ادامه داد: ایران بدون تردید تصمیم گرفته است نقش تاریخی خود را در ساختن آینده ایفا کند و به همین دلیل به دنبال معماری فصل نوینی از راهبردها در روابط خارجی است و سفر به مسکو بخشی از تلاش برای ساختن این آینده متفاوت است. بر این اساس ما تصور می کنیم که باید پاسخ هایی جدید به مسائلی بدهیم که تا پیش از این با آنها مواجه بوده ایم و من اکنون مایلم درباره چند مورد مهم از آنها صحبت کنم.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: موضوع هسته ای و برجام بدون شک یکی از مهم ترین مسائل میان ایران و جهان خارج است که اکنون در آستانه یک تصمیم گیری تاریخی قرار دارد. سوال مهم اکنون این نیست که آینده برجام چه خواهد شد بلکه سوال مهم این است که آمریکا از گذشته برجام چه چیزی آموخته است. برای ما در ایران برجام توافقی بود که ادعا می شد بناست با برداشتن تحریم ها رونق اقتصادی ایجاد کرده و از مشکلات ما در حوزه تجارت خارجی بکاهد. فقط به دلیل اینکه فرصت امتحان این تئوری وجود داشته باشد ما حتی پس از آنکه امریکا از برجام خارج شد و سیاست خصمانه فشار حداکثری را در پیش گرفت تعهدات برجامی خود را حفظ کردیم و تا همین امروز نیز بخش بزرگی از آن تعهدات محفوظ است.

قالیباف ضمن تاکید بر اینکه آینده برجام اکنون وابسته به پرسشی است که پاسخ آن نزد امریکاست، افزود: سوال ما این است که آیا فقط بناست دیگران از برجام نفع ببرند و ایران تنها بازنده آن باشد؟ چگونه یک توافق می تواند پایدار باشد در حالی که یک طرف به طور کامل به تعهداتش عمل می کند و طرف های دیگر نه تنها مایل به انجام تعهداتشان نیستند بلکه هر روز به فشارهای خود اضافه می کنند و به صراحت می گویند هدف آنها گرفتن امتیازهای بیشتر در مقابل ما به ازایی است که در ایران به «تقریباً هیچ» معروف شده است؟ من به صراحت اعلام می کنم که ایران حاضر به پای بندی به چنین توافقی نخواهد بود. ما تا امروز این راه را آمده ایم اما این مسیر دیگر قابل تداوم نیست.

وی تاکید کرد: اگر قرار است برجام پایدار باشد باید همان اندازه که دیگران از آن نفع سیاسی و امنیتی و راهبردی می برند، ایران هم از آن منتفع شود. این تنها راه است. قانون اخیر مجلس در ایران یک راهبرد اجماعی را ترسیم می کند که یک عزم ملی برای اجرای آن و رای دسته بندی های سیاسی در ایران وجود دارد. منطق اصلی حاکم بر این قانون این است که اگر بنا بر ماندگاری برجام باشد تنها راه این است که قبل از الحاق مجدد امریکا به گروه ۱+۵ همه تحریم ها علیه ایران برداشته شود و اثرات اقتصادی آن چنان آشکار باشد که توسط مردم ایران قابل راستی آزمایی باشد.

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت:‌ این یک پیش شرط نیست بلکه درخواست از آمریکا و اروپا برای عمل به تعهدی است که نسبت به آن عدم پای بندی اساسی و جدی داشته اند و اکنون زمانی بسیار کوتاه برای جبران آن دارند. در صورتی که این اتفاق نیفتد ایران همچنان چارچوب برجام را حفظ خواهد کرد اما در قالب موارد ۳۶ و ۳۷ آن روند کاهش تعهدات خود را به طور جدی ادامه خواهد داد و از جمله در روز ۲۱ فوریه بازرسی های آژانس از تاسیسات هسته ای ایران را سطح معین شده در توافقنامه پادمان، محدود خواهد کرد. این یک تهدید نیست بلکه تنها راهی است که به ایران نشان خواهد داد دولت جدید آمریکا اراده ای برای عمل به تعهداتش دارد یا نه.

قالیباف افزود: سیاست فشار حداکثری همه گزینه های موجود را به همین یک گزینه تقلیل داده و این انتخاب دولت امریکاست که می خواهد همین یک گزینه موجود را قدر بداند یا نه. همانطور که رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره کردند ما آماده بازگشت به توافق هستیم به شرطی که قبل از آن امریکا از طریق لغو کامل و قابل راستی آزمایی همه تحریم ها، تعهدات خود را انجام داده باشد.

رئیس مجلس شورای اسلامی بیان کرد:‌ در همین جا ضرورت دارد به یک نکته دیگر هم اشاره کنم و آن نکته این است که اخیرا هم از جانب اروپا و هم از سوی آمریکایی ها این موضوع مطرح شده است که بازگشت به برجام باید مقدمه ای برای مذاکرات موشکی و منطقه ای باشد. این امر که در واقع به معنای گروگان گرفته شدن لغو تحریم ها از سوی غرب و درخواست امتیازهای اضافی از ایران است، به معنای وارد شدن در یک مسیر بن بست است. با تجربه ای که برجام هسته ای ایجاد کرده، تلاش برای برجام موشکی و منطقه ای نه تنها موفق نخواهد بود بلکه برجام هسته ای را هم از بین تدریجا از بین خواهد برد.

برجام منطقه ای و موشکی مقدمه برجام هسته ای نیست بله ویران کننده آن است

وی با اشاره به چند نکته در حوزه مسائل ژئوپلتیکی و امنیت منطقه ای گفت: ما اکنون شاهد تلاش های خاصی برای تغییر جعرافیای سیاسی منطقه هم در قفقاز و هم در حوزه عربی هستیم. این تلاش ها می تواند تعادل امنیتی منطقه را به هم زده و ثبات موجود را به خطر بیندازد. تلاش برای ایجاد تغییرات سیاسی و ژئوپلتیکی از طریق فشار نظامی، عملیات اطلاعاتی و امنیتی و استفاده بی محابا از ابزار تحریم به شکل گیری مقاومت های مهمی منجر خواهد شد که می تواند اوضاع را از کنترل خارج کند. ایران تاکنون تلاش کرده مسئولیت پذیر عمل کند اما ما خطوط قرمز روشنی بویژه در مقابل به کار گیری ابزار نظامی از سوی غرب در منطقه، توسعه عملیات های امنیتی، تشدید تحریم ها، ایجاد آشوب در کشورهای منطقه و همچنین تلاش برای ایجاد تغییر در مرزهای منطقه داریم که به هیچ وجه آنها را تعدیل نخواهیم کرد.

قالیباف افزود: ژئوپلتیک منطقه می تواند و باید بر اساس همکاری و توسعه اقتصادی کشورهای منطقه تغییراتی بکند اما تلاش برای دستکاری در آن در جهت تشدید بحران های امنیتی، فقط به بحران های بزرگ تر منجر خواهد شد نه چیز دیگر. ما تصور می کنیم دولت جدید آمریکا باید از دوران ترامپ درس های مهمی بیاموزد. از جمله مهم ترین این درس ها این است که ترامپ درباره قدرت امریکا دچار سوء تفاهم های جدی بود و تصور می کرد می تواند با روش های ساده مسائل بسیار پیچیده را حل و فصل کند. تجربه مواجهه ترامپ با ایران در پروژه سیاست فشار حداکثری نشان داد که این مسیر بن بست است ولی ما نشانه های روشنی از اینکه دولت بایدن فرمولی برای خروج مناسب از این بن بست داده باشد مشاهده نمی کنیم.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت آمریکا باید درک کند که حضور آن در منطقه روز به روز هزینه مندتر می شود و ایران هدف راهبردی خود درباره ضرورت خروج آمریکا از منطقه بویژه پس از شهادت سردار سلیمانی را تعدیل نخواهد کرد، افزود: اساسا این امر نه در کنترل ایران و نه در کنترل هیچ کشور دیگری نیست بلکه یک خواسته مردمی در منطقه ای است که دهه ها از جانب امریکا تحت ستم بوده و حالا تصمیم گرفته به این حضور ظالمانه پایان بدهد. 

وی با تاکید براینکه توسعه همکاری های منطقه ای با کشورهای دوست از جمله روسیه در محیط پر تنش منطقه هستیم و فکر می کنیم مدل همکاری ها در سوریه می تواند بسط پیدا کند اما این امر دو شرط عمده دارد، گفت: نخست اینکه باید از تلاش برای ایجاد هر گونه زیرساختی که پایه مداخلات بیشتر امریکا در منطقه باشد جلو گیری کرد و ثانیا بسیار مهم است که رفتار های تروریستی رژیم صهیونیستی در منطقه هزینه مند شده و جلوی بسط تروریسم از جانب این رژیم به کشورهای دیگر گرفته شود. ایران ابزارهای متنوعی در برای مهار راهبردی این اقدامات خصمانه در اختیار دارد که در زمان لزوم از آهنها به نحو هوشمندانه استفاده خواهد کرد.

رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: هشدار درباره برنامه جدید دولت آمریکا برای گروگان گرفتن زندگی و معیشت کشورهای منطقه با ابزار تحریم ها، تلاش برای اسقاط دولت ها و راه اندازی مجدد آشوب های مردمی که نشانه های جدی از آن وجود دارد مطلب مهم دیگری است که می خواهم بر آن تاکید کنم. دولت جدید امریکا نباید به سنت شکست خورده دولت ترامپ در زمینه مداخله امنیتی در سیاست داخلی کشورهای منطقه ادامه بدهد. ما اجازه نخواهیم داد زندگی مردم منطقه توسط آمریکا گروگان گرفته شده و به ابزار فشار برای تغییر سیاست های مستقلانه تبدیل شود.

قالیباف در پایان تاکید کرد: تلاش برای تحریم ایران و روسیه در چارچوب قوانینی مانند کاتسا و همچنین اجرای قوانینی مانند سزار علیه کشورهای منطقه ایجاد کننده یک مقاومت بسیار موثر علیه آمریکا خواهد بود. من اعتقاد دارم همکاری های اقتصادی چند جانبه یکی از اصلی ترین محورهای شکل دادن به یک نظام همکاری دستجمعی در منطقه است. ما باید در کنار مبارزه با فشار اقتصادی غرب از طریق توسعه همکاری ها میان خود این فشار را بی اثر کنیم. امیدوارم این سفر و گفت و گوهایی که در آن انجام خواهد شد گامی قدرتمند برای تحقق این اهداف باشد.

فارس