3 هدف نشست سرویس‌های اطلاعاتی غرب با سرکرده‌های داعش

به گزارش راهبرد معاصر؛ خبرگزاری اسپوتنیک‌ روسیه براساس اطلاعات موثق، از برگزاری سلسله نشست‌هایی میان نمایندگان سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، فرانسه، انگلیس و برخی کشورهای منطقه با حضور سرکرده‌های داعش و سایر گروه‌های تروریستی با هدف تجهیز و تسلیح آنها خبر داد. از همین‌رو نوشتار حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که هدف سرویس‌های اطلاعاتی از تجهیز و حمایت از گروه‌های تروریستی در سوریه چیست؟

نشست سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و اروپا با سرکرده‌های داعش

خبرگزاری اسپوتنیک 24 بهمن ماه 1399 (12 فوریه 2021) در گزارشی به نقل از منبعی آگاه نوشت: «طبق اطلاعات موثق به دست آمده، از ابتدای سال 2021، سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلیس و برخی کشورهای منطقه مجموعه نشست‌هایی با سرکرده‌های میدانی داعش و سایر گروه‌های تروریستی در التنف واقع در جنوب شرق سوریه که تحت اشغال آمریکایی‌ها است داشته‌اند.»

در این نشست‌ها موضوع افزایش و تشدید حملات علیه نیروهای دولت سوریه، گروه‌های مسلح نزدیک به ایران و پایگاه‌های نظامی روسیه در سوریه بررسی شد. براساس این گزارش به منظور قدرت‌گیری داعش و افزایش عملیات‌های تروریستی آن از یک‌سو افراد مسلح وابسته به این گروه تروریستی، از عراق به سوریه منتقل می‌شوند و از سوی دیگر نیروهای داعشی زندا‌نی در اردوگاه‌های تحت کنترل کردها در غرب رود فرات پس از گذراندن آموزش‌های ویژه زیرنظر آمریکایی‌ها آزاد می‌شوند. در همین راستا، قرار است از هسته‌های خفته گروه‌های تروریستی در جنوب و جنوب غرب سوریه و در شهرهای بزرگ نیز در همین راستا استفاده شود.

چندی پیش نیز برخی منابع آگاه فاش کردند که روانشناسان امنیتی آمریکایی و نیروهای اطلاعاتی رژیم صهیونیستی مدتی است که عناصر و خانواده‌های گروه تروریستی داعش در اردوگاه الهول در استان «الحسکه» سوریه را تحت نظر و آموزش قرار داده‌اند و برخی امکانات زندگی را برایشان فراهم کرده‌اند و در کنار این امکانات، کتاب‌های تکفیری‌ها همچون کتاب‌ ابومحمد المقدسی را در اختیار آنها قرار داده‌اند. به خصوص که بخش مهمی از ساکنان اردوگاه الهول و داعشیان زندانی همچنان به ایدئولوژی داعش پای‌بند و وفادار هستند و همین امر بازگرداندن آنان را به کشورهایشان دشوار می‌سازد؛ زیرا افکار افراطی آنها، تهدیدی بالقوه‌ برای کشورهای آنها به شمار می‌رود. از این‌رو پتانسیل موجود در داعشی‌های زندانی و ساکن اردوگاه الهول برای احیای مجدد داعش فرصت مناسبی برای سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و غرب است.

البته نشست نمایندگان سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، فرانسه و انگلیس و برخی کشورهای منطقه با حضور سرکرده‌های گروه‌های تروریستی اقدام جدیدی نیست. در سال‌های گذشته و در اوج بحران سوریه بازیگران منطقه‌ای و بین‌‎المللی مخالف نظام بشار اسد، به رهبری ایالات متحده آمریكا با هدف حمایت و پشتیبانی از گروه‌های تروریستی دو پایگاه، اتاق عملیات نظامی شمال و اتاق عملیات نظامی جنوب را ایجاد نمودند. مقر ستاد اتاق عملیات نظامی شمال در غازی عنتب تركیه قرار داشت که موسوم به «موم» بود. مقر ستاد اتاق عملیات نظامی جنوب که در المفرق اردن قرار داشت «موك» نام داشت. نقش اتاق عملیات موک بیش از اتاق عملیات نظامی موم برجسته بود. اتاق عملیات موک در اردن، سلاح و موشک‌های پیشرفته، پول و اطلاعات نظامی به تروریست‌ها در سوریه می‌داد. در حقیقت، اتاق عملیات موک بخشی از جنگ اطلاعاتی با همکاری و هماهنگی میان آمریکا، انگلیس، فرانسه و رژیم صهیونیستی بود.  

اهداف نشست سرویس‌های اطلاعاتی غرب و آمریکا با سرکرده‌های داعش

1. بی‌ثبات کردن سوریه با هدف تداوم بحران

سوریه پس از ده سال جنگ، اکنون در مرحله کاهش شدت و عبور از بحران است. ارتش سوریه با همکاری متحدان خود توانست گروه‌های تروریستی را شکست دهد و شهرهای اشغال شده را به تدریج آزاد کند و بخش‌های وسیعی از کشور را تحت ‌کنترل خود درآورد. پس از شکست داعش و مرگ ابوبکر البغدادی در سال 2019،‌ نگاه‌ ارتش سوریه و هم‌پیمانانش به مناطق تحت اشغال گروه‌های تروریستی در استان ادلب دوخته شده است. هم‌اکنون «ادلب» تنها استان سوریه است که تحت اشغال گروه‌های افراطی مسلح تحت حمایت ترکیه قرار دارد.

دمشق همزمان با پیروزهای میدانی که در بیشتر مناطق سوریه به دست آورده است، تلاش می‌کند به صورت تدریجی خود را به عرصه دیپلماتیک جهان عرب وارد سازد. در همین راستا پس از به حالت تعلیق درآمدن عضویت سوریه در اتحادیه عرب و بسته شدن ده‌ها سفارتخانه در دمشق، اینک دولت بشار اسد توانسته است روابط خود را با بسیاری از کشورهای عربی به حالت عادی بازگرداند و اخیرا بحث‌هایی در خصوص لزوم بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مطرح شده است.

درحقیقت روندها و فرآیندهای بحران سوریه نشان از اهمیت مضاعف تحولات سیاسی نسبت به نبردهای میدانی دارد. به بیان دیگر با کاهش نسبی تحولات میدانی، فرآیندهای سیاسی و اقتصادی در سوریه افزایش یافته است. این امر نگرانی آمریکا و کشورهای غربی را به دنبال داشته است؛ زیرا عبور سوریه از بحران و پیروزی نظام سوریه به مثابه شکست سنگینی برای کشورهای غربی که طی ده سال گذشته حمایت‌های گسترده‌ای از مخالفان و گروه‌های تروریستی کرده‌اند می‌باشد.

ایالات متحده آمریکا و متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی آن نیک می‌دانند که پیروزی نظام سوریه به افزایش قدرت محور مقاومت در منطقه منجر می‌شود؛ از این‌رو تلاش دارند بار دیگر با حمایت‌های اطلاعاتی، مالی و نظامی از گروه‌های تروریستی به ویژه داعش به تشدید و تداوم بحران سوریه دامن بزنند.

ژنرال امین حطیط، کارشناس مسائل استراتژیک معتقد است طرح جدید غرب و آمریکا برای داعش که از چند ماه پیش تدارک دیده شده است بر حضور در سوریه از طریق اقدامات تروریستی برای ایجاد بی‌ثباتی در سوریه و استقرار در مناطقی که دولت سوریه آنها را پس گرفته و قطع جاده‌های مواصلاتی آن تأکید دارد.

این اقدامات همچنین با هدف حمایت از منافع رژیم صهیونیستی صورت می‌گیرد. زیرا منافع تل‌آویو در سوریه، تداوم بحران بدون پیروزی هریک از طرف‌های درگیر است. منفعت رژیم صهیونیستی در تضعیف ارتش سوریه و گروه‌های تروریستی درگیر در بحران است. ارتش سوریه یکی از ارتش‌های قدرتمند منطقه است و تهدیدی اساسی برای تل‌آویو به‌شمار می‌رود. ازهمین‌رو، تداوم بحران و فرسایشی شدن آن ازیک‌سو منجر به تضعیف ارتش این کشور می‌شود و ازسوی‌دیگر، گروه‌های تروریستی نظیر داعش تضعیف می‌شوند که یک پیروزی بزرگ برای تل‌آویو به‌شمار می‌رود.

2. خارج نمودن روسیه از سوریه

سوریه طی سال‌های گذشته به یکی از کانون‌های رقابت و تنش بین آمریکا و روسیه تبدیل شده است. بعد از حمایت همه‌جانبه ایالات متحده آمریکا از گروه‌های معارض سوری و افزایش فشارها برای کناره‌گیری بشار اسد از قدرت، روسیه به شدت واکنش نشان داد و به حمایت از نظام سوریه پرداخت. اگرچه جیمز جفری، فرستاده ویژه آمریکا در امور سوریه در کنفرانسی خبری تصریح کرده بود «درخصوص تلاش برای آنکه روسیه از سوریه عقب‌نشینی کند، ما به هیچ وجه برای این هدف تلاش نکرده‌ایم.» اما واقعیت آن است که آمریکا از این موضوع به شدت نگران است. نخبگان سیاست خارجی ایالات متحده بر سر این موضوع اتفاق نظر دارند که خارج شدن نیروهای نظامی آمریکا از سوریه «هدیه‌ای به ولادیمیر پوتین» خواهد بود.

باز بکاری، روزنامه‌نگار سوری معتقد است سیاست‌های دولت ترامپ، تشکیلات خودمختار کُرد را به انعقاد تفاهم‌نامه با روسیه سوق داد و به موجب آن، نیروهای سوری و روسی در مناطق تحت سلطه قسد مستقر شدند. اما امروز دولت جدید آمریکا خواهان بازپس‌گیری تسلط کامل خود بر مناطق تحت نفوذش در شرق سوریه است.

دیمیتری ترنین، مدیر مرکز کارنگی در مسکو معتقد است که ماهیت رقابت بین روسیه و آمریکا در بحران سوریه از نوع «جنگ سرد جدید» است. ترنین عنوان می‌کند در حوزه نبرد نظامی آمریکا و روسیه برای اولین بار است که در یک کشور با هم درگیر هستند و اهداف و راهبرد آنها کاملا متفاوت است.

یک از برخوردهای اصلی میان نیروهای آمریکایی و روسی در فوریه 2018 صورت گرفت. از ابتدای سال 2020 نیز تقابلات تنش آمیزی میان نیروهای آمریکایی و روسی در شمال سوریه روی داده است. اولین بار این اتفاق در 18 ژانویه 2020، سربازان آمریکایی کاروان روسی که به سمت میدان نفتی رمیلان در حرکت بودند را متوقف کردند. از آن زمان، این اتفاقات به طور مکرر رخ داده است.

با این حال نوع مکانیسم فشار به روسیه در سوریه تغییر پیدا کرده است. اخیرا سرگئی ورشینین، معاون وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که تحرکات گروه تروریستی داعش در منطقه شرق فرات افزایش یافته است. از ابتدای سال 2021 پایگاه‌های نظامی روسیه در سوریه بارها مورد هدف حملات تروریستی قرار گرفته‌اند. در روزهای نخست ژانویه 2021 یک خودوری بمب‌گذاری شده در برابر ورودی پایگاه نظامی روسیه در شهر تل السمن در حومه شمالی رقه منفجر و به کشته و زخمی شدن شماری از نظامیان روس منجر شد. این نخستین حمله مستقیم به یک پایگاه روسیه در سوریه بود؛ زیرا پیش از این گروه‌های مسلح در سوریه از طریق پهپاد، پایگاه هوایی روسیه در غرب سوریه را هدف قرار می‌دادند. وزارت دفاع روسیه در ۹ ژانویه نیز از دفع یک حمله به پایگاه هوایی حمیمیم در سوریه که نیروهای روسیه در آن حضور دارند خبر داد. این حمله با راکت‌های دوربرد به پایگاه هوایی حمیمیم صورت گرفت اما نیروهای پدافند هوایی ارتش روسیه این حمله را دفع کردند.

در واقع آمریکا و کشورهای اروپایی سعی دارند با حمایت مالی و تسلیحاتی از گروه‌های تروریستی حاضر در سوریه، عرصه را بر روی روسیه تنگ کنند و از این طریق با وارد نمودن خسارات جانی و مالی به پایگاه‌ها و نظامیان روسی در سوریه این کشور را وادار به خروج و عقب نشینی از این کشور کنند.

3. خارج نمودن جمهوری اسلامی ایران از سوریه

تلاش برای خارج نمودن ایران از سوریه همواره یکی از اهداف سه دولت مختلف آمریکا بوده است. علاوه بر دولت باراک اوباما، دولت دونالد ترامپ تلاش زیادی برای محدود کردن نفوذ ایران در سوریه انجام داد. نیکی هیلی، نماینده دائمی پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد طی اظهاراتی گفت: «ایران را باید از سوریه خارج کنیم.»

ویلیام روباک، مقام ارشد در وزارت خارجه آمریکا، که پیش از این معاون «برت مک گورک» بوده که اخیرا به مقام مدیر خاورمیانه در شورای امنیت ملی آمریکا منصوب شده، می‌گوید یکی از اهداف مهم آمریکا در سوریه اخراج ایران از این کشور است.

این در حالی است که حضور ایران در سوریه به درخواست دولت سوریه صورت گرفته است. جمهوری اسلامی ایران پس از درخواست نظام سوریه بسیاری از مستشاران سپاه پاسداران و ارتش را برای مقابله و نبرد با گروه‌های تروریستی به این کشور اعزام کرد. نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی ایران در سوریه قاعدة بازی را به سود دولت سوریه تغییر داده است. مستشاران نظامی نقش مهمی در مبارزه با گروه تروریستی داعش در سوریه ایفا می‌کنند. اقداماتی که مستشاران نظامی ایران در میدان نبرد سوریه انجام دادند از این قرار است: ایجاد روحیة مبارزه با تروریست‌ها در بین فرماندهان نظامی سوریه، آموزش شیوة جنگ شهری و مقابله با پیشروی تروریست‌ها با کمترین تلفات ممکن، استفاده از توان نیروهای مردمی برای مقابله با تروریست‌ها و ساماندهی نیروهای بسیج مردمی در سوریه، کمک اطلاعاتی به ارتش و دولت سوریه در جنگ با تروریست‌ها، برقراری تعامل با عشایر و قبایل برای کمک به مقابله با تروریست‌ها و میانجیگری بین دولت و قبایل.

مقامات سوریه بارها کمک‌های ایران برای مقابله با تروریسم را ستوده‌اند. بشار اسد، رئیس جمهور، سوریه در سخنانی در جمع کارکنان وزارت خارجه در دمشق، با اشاره به بحران سوریه گفت: «ایران از هیچ کمکی برای سوریه دریغ نکرده و مستشاران و کارشناس نظامی متعددی و سلاح و کمک‌های بی‌حدومرزی در اختیار ما گذاشته و در محافل بین‌المللی نیز از ما حمایت کرده است.»

اما نقش جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت در شکست گروه‌های تروریستی در سوریه نگرانی آمریکا، غرب و رژیم صهیونیستی را به دنبال داشته است؛ زیرا محور غربی – عبری – عربی قدرتمند شدن محور مقاومت را تهدیدی علیه منافع خود در منطقه می‌دانند. حملات ادواری رژیم صهیونیستی به مواضع ارتش سوریه و ایران که با چراغ سبز آمریکا همراه است در راستای افزایش هزینه برای تهران با هدف خارج نمودن ایران از سوریه صورت می‌گیرد. اما باید گفت که این سیاست شکست خورده است. در خصوص سیاست محدود کردن نفوذ ایران در سوریه، نشریه آمریکایی فارن پالیسی در تحلیلی نوشت: «آمریكا نمی‌تواند خروج كامل ایران از سوریه را محقق كند؛ خارج كردن كامل ایران از سوریه، خیالبافی است.» نشریه آمریکایی فارین افرز نیز در یادداشتی به قلم الیزابت دنت، پژوهشگر برنامه مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی مؤسسه خاورمیانه و آرین طباطبایی پژوهشگر ارشد دانشگاه کلمبیا نوشت: «دولت بایدن باید بپذیرد که فعلاً، ایران نه سوریه را به طور کامل ترک می‌کند و نه نفوذ خود در این کشور را کاملاً از دست می‌دهد.»

از همین‌رو سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و غرب در نشست‌های اخیر خود با گروه‌های تروریستی از جمله داعش بر لزوم هدف قرار دادن گروه‌های نزدیک به ایران تأکید داشته‌اند تا بدین طریق با واردن نمودن خسارات به ایران، سیاست محدود کردن نفوذ ایران را از طرق دیگری دنبال کنند.

نتیجه‌گیری

به رغم شکست سرزمینی داعش در سوریه در صورتی که شرایط ظهور این گروه همانند حمایت بازیگران خارجی وجود داشته باشد، احیای مجدد داعش و قدرت‌گیری آن دور از ذهن نیست. به عنوان مثال حمایت آمریکا از داعش می‌تواند در قدرت‌گیری مجدد این گروه تروریستی نقش داشته باشد. به خصوص که احیای داعش می‌تواند حضور نیروهای آمریکایی در عراق و منطقه را توجیه کند. در همین راستا علی الصطوف، نماینده پارلمان سوریه اعلام کرد که دولت جدید آمریکا به رهبری بایدن به دنبال احیای مجدد تشکیلات تروریستی داعش است. محمد البلداوی، نماینده ائتلاف البناء در پارلمان عراق نیز هشدار داد که آمریکا در پی فراری دادن تروریست‌های زندانی است تا از این طریق داعش را مجددا احیا کند. زیرا احیای مجدد داعش بهانه حضور نیروهای آمریکایی را در سوریه و عراق فراهم می‌سازد. فراری دادن عناصر داعش و آزاد کردن شماری دیگر از آنها از اردوگاه‌های سوریه که اخیرا صورت گرفت با چراغ سبز و حتی دستور آمریکا انجام شده؛ زیرا واشنگتن با این اقدام و به بهانه مبارزه با تروریسم، در پی توجیه حضور غیرقانونی خود در سوریه و عراق است. در واقع آمریکا که مدعی مبارزه با تروریسم است در پشت صحنه و حتی به صورت آشکارا از گروه تروریستی داعش حمایت می‌کند این در حالی است که ظهور مجدد داعش و قدرت گرفتن آن نه تنها برای منطقه تهدید است بلکه تهدیدی علیه امنیت بین‌المللی به‌شمار می‌رود.