ضرورت تعریف پایه های مالیاتی جدید در کشور

به گزارش راهبرد معاصر؛ در اصلاحیه لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بدون آن که پایه مالیاتی جدید اضافه گردد، صرفا مالیات دریافتی از پایه های قبلی افزایش داشته است که با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تشدید رکود ناشی از کرونا، به نظر می رسد تحقق این منبع درآمدی بودجه به قیمت فشار بر جامعه ی مالیات دهنده کشور خواهد بود. برای بررسی بیشتر موضوع به گفتگو با عطا بهرامی، اقتصاددان و استاد دانشگاه نشستیم.

عطا بهرامی با اشاره به ضرورت تعریف پایه های مالیاتی جدید درایران، گفت: تعریف پایه های مالیاتی جدید موضوعی است که متاسفانه نسبت به اجرای این موضوع در سایر کشورها بخصوص کشورهای درحال توسعه به شدت به تاخیر افتاده است. مصوبه مجلس شورای اسلامی درخصوص دریافت مالیات از هنرمندان، اینفلوئنسرها، پزشکان، مسکن و خودرو طرح خوبی است اما نیازمند برطرف سازی ابهامات و مشکلاتی است که در برخی جزییات وجود دارد. ورود به بحث اخذ مالیات از مجموعه اقدامات مهم مجلس شورای اسلامی به شمار می رود، لذا در این حوزه گام مثبتی برداشته شده است هر چند با تاخیر اما از جهات مختلفی قابل تامل است.

وی در ادامه با اشاره به مدل‌های مشابه در دیگر کشورها یادآورشد: در حالی که نسبت اخذ مالیات از مردم در کشورهای مختلف دنیا 35 درصد از تولید ناخالص داخلی است اما این رقم در ایران زیر 5 درصد است یعنی ما در اخذ مالیات با جهان اختلاف یک هفتمی داریم. اخذ مالیات از خانه های بیش از 10 میلیارد تومان موضوع خوبی است به این دلایل که نرخ گذاری مسکن براساس معیارهای مشخصی صورت می گیرد لذا به این موضوع نمی توان ایراد خاصی وارد کرد. در بحث اخذ مالیات از خودروها هر چند موضوع خوبی است اما جزییاتی باید در آن لحاظ گردد که نامعلوم  بودن آن به ضرر مشتریان و مصرف کنندگان است.

این استاد دانشگاه درخصوص اخذ مالیات از خریداران خودرو خاطرنشان کرد:  در ایران خریداران خودرو چندین بار مالیات می پردازند، به عبارت دیگر با تعرفه 130 درصدی که روی خودرو گرفته می شود، تحمیل مالیات مورد نظر مجلس به خریداران به نوعی تحمیل چند باره پرداخت مالیات است که به هیچ وجه عادلانه نیست. با توجه به اینکه تعرفه خودرو درایران بسیار سنگین است لذا دریافت مالیات اضافه بی انصافی و حیرت آور است. متاسفانه خودروسازان و وارد کنندگان صنعت خودرو، اتومبیل‌های چینی را با نرخ 60 هزار دلار عرضه می کنند در حالی که خودروها در چین 10 هزار دلار قیمت دارد لذا در ایران به چند برابر قیمت فروخته می شود. بازار خودروی ایران بازاری انحصاری است لذا تحمیل مالیات مضاعف بر خریداران خودرو منطقی نیست، زمانی دولت می تواند از خریداران خودرو مالیات بگیرد که تعرفه خودرو مانند سایر کالاها آزاد شود یعنی در حد 10 درصد منطقی باشد، چرا که مصرف کننده ایرانی خودرو چند برابر دنیا مالیات پرداخت می کند، لذا مصوبه مجلس در خصوص اخذ مالیات از خودرو با توجه به انحصاری بودن بازار حفره‌هایی دارد که باید با انطباق بر واقعیت ها پر شود هر چند اصل مصوبه بسیار مطلوب و نیاز اقتصاد ایران است.

بهرامی در تشریح اخذ مالیات بر مشاغل در دنیا افزود: در تمام دنیا از افراد دارای درآمد در هر شغل و جایگاهی مالیات کسب می شود، اعم از اینفلوئنسرها و شاخ مجازی تا پزشکان و وکلا، مساله کسب مالیات از اشتغال های چند ساعت در هفته اولین بار در آمریکا باب شد به این معنا که برخی از ایالت‌ها کسب و کارهایی مثل برنامه نویس دارند که در هفته چند ساعت با درآمدهای بالا کار می کنند، لذا اخذ مالیات از هر گونه کسب و کاری بسیار ضروری است، از این جهت می توان گفت همگام شدن با اتفاقات و روندهای روز دنیا با تصویب مالیات بر پایه های مختلف در مجلس شورای اسلامی خبر خوبی است هر چند حفره های آن با ترسیم جزییات باید پر شود.

این کارشناس مسائل اقتصادی اخذ مالیات از پزشکان خبر خوبی توصیف کرد و متذکر شد:  اخذ 10 درصد مالیات سهم بسیار ناچیزی از پزشکان با درآمدهای بالاست. با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از بودجه به وزارت بهداشت اختصاص می یابد قطعا 10 درصد مالیات از پزشکان رقم بسیار نازلی است. متاسفانه قوانین درایران به صورت بی منطق به نفع پزشکان است، در حالی که برخی پزشکان براساس طرح تحول سلامت ماهانه بیش از دو میلیارد تومان کارآنه دریافت می کنند لذا اخذ 10 درصد از درآمد این گروه بی عدالتی اجتماعی است، در حالی که کارگران و کارمندان دولت با حقوق های زیر خط فقر همین حدود مالیات پرداخت می کنند، دریافت 10 درصد از حق العمل پزشکان بی عدالتی محض به شمار می رود.

وی در پایان با بیان اینکه در کشورهای توسعه یافته از درآمد بالای 5 هزار یورو 50 درصد مالیات گرفته می شود، خاطرنشان کرد: این رقم حتی گاها به 70 درصد مالیات هم می رسد، لذا به نظر می رسد درایران علیه اخذ مالیات از پزشکان تابو ساخته‌اند که به دلیل به خطر افتادن سلامت جامعه نباید به پزشکان فشارمالیاتی زیادی وارد کرد، از این نظر قوانین به سود پزشکان تصویب می شود، در حالی که پزشکان ایرانی نسبت به همتایان خود در کشورهای دیگر حقوق و دریافتی بیشتری می گیرند لذا مجلس باید با استفاده از ابزارهای خود به این موضوع مجددا ورود کند و بحث دریافت مالیات از پزشکان و سایر گروه هایی که تا کنون مالیات پرداخت نمی کردند را به صورت درست به تصویب برساند و بر اجرای مطلوب آن هم نظارت کند.